Cinsel İstismar Olgusu İle Çalışma (REHBER ÖĞRETMENLER İÇİN) DOSYA:3 İSTİSMAR OLGUSUYLA ÇALIŞMA SÜREÇ YÖNETİMİ Yrd.Doç.Dr. Gürcan Topçu SEÇİM ULUSLARARASI KIBRIS ÜNİVERSİTESİ REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ

ÇOCUĞA YÖNELİK CİNSEL İSTİSMAR NEDİR? Çocuğun bir yetişkin ya da kendisinden büyük bir çocuk tarafından anlamadığı ve / ya kabul etmediği, gelişimsel olarak hazır olmadığı ve karşı tarafın cinsel tatmini için kullanılması durumudur. YETİŞKİNE YÖNELİK CİNSEL İSTİSMAR Bir yetişkinin, başka bir yetişkin tarafından hazır olmadığı, kabul etmediği halde ve biçimde cinsel doyum için kullanılması durumudur.

BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ YÖNLENDİRME (ÇOCUK İZLEM MERKEZİ) BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ TCK 278-279-280 NOLU MADDELER

ÇOCUĞA YÖNELİK CİNSEL İSTİSMARDA Yaşa bağlı olarak çocuk ve aileyle çalışma Muhakeme düzeyine uygun olarak, BDT, oyun terapisi, psikodrama, vb. yöntemleri kullanma. Aile, kurum bakımı, okul ve diğer sosyal yaşamı vb. alanlarda düzenlemeler yapma. Özellikle aileyi aile danışmanlığı, BDT ve sosyal düzenlemeler doğrultusundaki davranışçı yaklaşım ile destekleme. Aileyi ve çocuğu dış sistemlere bağlama, tıbbi, hukuki, sosyal, akademik vb yardıma ulaşmalarını kolaylaştırma.

ÇOCUĞUN, Benlik saygısını yükseltme, Akran ilişkilerini güçlendirme, Yaşam becerilerini güçlendirme, Başarılı olacağı alanları keşfetmesini destekleme, Aile desteğini artırma, Gerekiyorsa sosyal çevresinin – yaşam yerinin değişimini önerme, Gereksinimlerinin giderilmesinde aile yapısı ve kültürel etmenleri gözardı etmeme. Cinsel Eğitim, Yardım İsteme Davranışı ve Kendini Koruma Bilgisi Verme

YETİŞKİNE YÖNELİK CİNSEL İSTİSMARDA BENLİK ALGISINI ONARMA-İYİLEŞTİRME Bilişsel Davranışçı Yaklaşım: ABC yaklaşımı (EMDR Kulanımı) Seans İçi Uygulamalar ve Davranışçı Ev Ödevleri, Bireyi dış sistemlere bağlama, , tıbbi, hukuki, sosyal, akademik vb yardıma ulaşmasında rehberlik etme, Yaşam Becerilerini Geliştirmesini Destekleme

Cinsel İstismarların Ortak Yönleri Bireyleri Bilişsel, Ruhsal, Duygusal, Fiziksel Olarak Zedelemeleridir. İstismar olgularında yürütülen çalışmalar, istismarın türü, sıklığı, istismarcının kurbana yakınlık derecesi, kullandığı yöntem, istismara uğrayan bireyin özellikleri gibi pek çok faktörle ilişkilidir.

Çocuk ve yetişkinde istismar olgularında çalışmanın yöntemlerinde farklılıklar olabilir ancak yaklaşımın ilkeleri aynıdır. Birinci ilke istismara uğrayan kişinin ardıl risklerden ve ikincil yaralanmalardan korunmasıdır. Bu noktadaki altın anahtarlar, Gecikmeden Yönlendirme, Bilgi verme Yükümlülüğünü Yerine Getirme, Erken Müdahale Gizliliktir.

Bilişsel Davranışçı Yaklaşım A - ACTING B - BELİEFS C - CONSEQUENCES D -DISPUTING E - EFFECTS F - FEELİNGS

A- ACTING (EVENT) : OLAY CİNSEL İSTİSMAR

B- BELİEFS - İNANÇLAR BENİM HATAM BEN SUÇLUYUM BEN ARTIK DEĞERSİZİM KİMSENİN YÜZÜNE BAKAMAM ARTIK BENİM İÇİN GELECEK YOK BEN BU SUÇA ORTAĞIM …….VB.

C-CONSEQUENCES – SONUÇLAR : DUYGULAR ( Cinsel İstismarın Yolaçtığı ……… Depresyon Kaygı Suçluluk duygusu Korku Cinsel işlev bozukluğu Sosyal geri çekilme Sosyal ilişkilerde bozulma

Utanç Değersizlik-değersizleştirilmiş olma duygusu Bedensel bozukluk kaygısı-algısı Cinsel kimliğinde sapma olmasından kaygı İstismar edici ilişkiler yaşama ya da yaşama kaygısı

D- DISPUTING : MÜCADELE MÜCADELE- TARTIŞMA : MÜDAHALE A: OLAY - DEĞİŞTİRİLEMEZ B: İNANÇLAR- DÜŞÜNCELER-: TARTIŞILIR- DEĞİŞEBİLİR C: DÜŞÜNCELERE BAĞLI OLARAK ORTAYA ÇIKAN DUYGULARDIR. Düşünceler farklılaştığında duygular da farklılaşır. D: BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM UYGULANIR. Bilgiyi işleme süreci ve relatif davranış repertuarı üzerinde üzerinde çalışılır.

DUYGU- DÜŞÜNCE- DAVRANIŞLAR ARASINDAKİ BAĞIN ÖĞRETİLMESİ BİLİŞSEL MÜDAHALE DUYGU- DÜŞÜNCE- DAVRANIŞLAR ARASINDAKİ BAĞIN ÖĞRETİLMESİ İRRASYONEL İNANÇLARIN BELİRLENMESİ BİLİŞSEL HATALARIN BELİRLENMESİ OLUMSUZ DÜŞÜNCE ÜRETİMİNİN FARKEDİLMESİ OTOMATİK DÜŞÜNCELER ÜZERİNDE ÇALIŞMA (ŞEMALAR) SOKRATİK DİYALOG VE ALTERNATİF DÜŞÜNCE ÜRETİMİ DUYGU DÜŞÜNCE KAYDI VE FARKINDALIĞIN ARTIRILMASI

DAVRANIŞÇI MÜDAHALE DAVRANIŞLAR DUYGULAR ARASINDAKİ BAĞIN, DAVRANIŞ DEĞİŞİMİ AÇISINDAN ELE ALINMASI SEANS İÇİNDE UYGULAMALAR (Edimsel dönüyü farkettirme) EV ÖDEVLERİ (ENGELLERİ KALDIRMA- GERİ ÇEKİLMEYİ ZAYIFLATMA) BEN DEĞERİ YÜKSELTMEYE HİZMET EDECEK YÖNELİMLERİ BELİRLEME DANIŞANI DIŞ SİSTEMLERE BAĞLAMA Örn. Hedefler oluşturma ve o doğrultuda harekete geçmesini sağlama) Düşüncelerinde gördüğü zararın davranışlarına ve yaşamına yansımalarını farketmek ve davranışlar yoluyla da değişimi desteklemek

E: EFFECTS : ETKİLER DEĞİŞEN DÜŞÜNCELER- inançlar ( B)’nin üzerinde yeni etkiler. BU ETKİLER NEDENİYLE, DUYGULARIN (C)’NİN FARKLILAŞMASI

F: NEW FEELİNGS – YENİ DUYGULAR DEĞİŞEN BAKIŞ AÇISI, RASYONEL DÜŞÜNCE SİSTEMİ, ETKİLİ BAŞA ÇIKMA DAVRANIŞLARI VE TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU İLE BAŞA ÇIKMA

ÖZET A - ACTING - Cinsel İstismar B – BELİEFS – Olaya ilişkin bakış açısı ve düşünce sistemi C – CONSEQUENCES – Bilişsel işleyişin sonuçları D –DISPUTING – Bilişsel mücadele ve davranışçı müdahale E – EFFECTS – Müdahale sürecinin onarıcı ve yapıcı etkileri F – FEELİNGS – Değişimin sonucu üretilen yeni ve daha olumlu duygular

TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU İLE ÇALIŞMA DUYARSIZLAŞTIRMA

Pozitif Düşünce-İnanç Negatif Biliş OLAYA İLİŞKİN KENDİ İLE İLGİLİ NEGATİF BİLİŞİN BELİRLENMESİ Uygulama – Örnek yaşantı üzerinden NC’u belirleme Pozitif Düşünce-İnanç Olaya İlişkin Neye İnansaydı, aynı rahatıszlığı duymazdı

Eğitim - Video ispanyada reklam panosu https://www.youtube.com/watch?v=jGdR- cyEruE