ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME 4. Hafta ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME

(Materyal) Geliştirme ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME 4. Bölüm Araç-Gereç (Materyal) Geliştirme 4. Hafta ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME

“Araç-gereç” mi “öğretim materyali” mi? Araç-gereç; malzeme, ders araçları, materyal veya öğretim materyalleri anlamında kullanılabilmektedir. Öğretim materyalleri ve araç-gereçler en genel anlamıyla öğretim faaliyetlerinin etkililiğini artırarak daha etkili ve kalıcı öğrenmenin gerçekleşmesi için kullanılan her türlü malzeme olarak tanımlanabilir. Öğretim materyalleri ve araç-gereçler farklı duyu organlarına hitap eden, daha etkili öğrenme ortamlarının oluşturulmasına katkıda bulunan ve sınıf içerisinde bulunan her türlü malzeme olarak da tanımlanabilir. Öğretim ve öğrenme araç-gereçleri şeklinde bir sınıflama yapılabilir. Doğrudan öğretmenin kontrolündeki araç-gereçlere öğretim araç-gereçleri, öğrencinin kontrolünde olanlara ise öğrenme araç-gereçleri denilebilir.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME Araç Gereç İlişkisi Araç-Gereç, öğretim materyali kavramları literatürde birbirlerinin yerine kullanılmaktadır. Araç ile gereç temelde birbirlerinden farklıdır. Araç kısa zamanda tüketilmeyen, gereç ise tüketilen nesnelere denilmektedir. Örnek: Yazı tahtası araç, tebeşir ise bir gereçtir. Bilgisayar araç, CD ise bir gereçtir. ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME

Öğretimde Program Geliştirme Süreci PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİ / ÖĞRETİM TASARIMI SÜRECİ 1. Planlama 3. Değerlendirme a. Ön İnceleme 2. Uygulama Amaçlar Öğrenci b. Tasarlama c. Geliştirme ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME

Yaklaşım-Yöntem-Teknikler ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME Tasarlama Tasarlama Kazanımlar Ölçme Araçları Yaklaşım-Yöntem-Teknikler İçerik, Araç-Gereçler Planlama, Etkinlikler Değerlendirme UYGULAMA ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME

Uygulama

ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME Değerlendirme ARAÇ-GEREÇ GELİŞTİRME 1. Planlama 3.Değerlendirme 2. Uygulama ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME

Bir Öğretim Faaliyeti İçinde Araç-Gereç Kullanımı Öğretimde araç-gereçler dersin farklı aşamalarında kullanılabilir. Bir derste düzenlenen öğretim etkinlikleri (Öğretim durumları), niteliği ne olursa olsun şu ana bölümlerden oluşur: Giriş Sunu Alıştırma Geri bildirim Değerlendirme Giriş Gelişme Sonuç ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME

GİRİŞ GELİŞME SONUÇ Dikkat Çekme İçerik sunusu Düzey belirleme Güdüleme Ara değerlendirme Gözden geçirme Alıştırma Tekrar güdüleme Geçiş Ara özet

Öğrencilerin dikkatlerini çekme GİRİŞ 5-10 Dakika Derse giriş etkinlikleri olarak planlanan bu bölümde birbiriyle ilişkili şu etkinliklere yer verilir. Öğrencilerin dikkatlerini çekme Öğrenme dikkatle başlar. Sınıfta öğrencilerin duyu organlarına çok sayıda uyarıcı gelir. Bu uyarıcılardan kendine uyan, ihtiyacını karşılayanlardan birine zihinsel olarak odaklaşır. Bu zihinsel olaya dikkat adı verilmektedir. Dikkat üç şekilde çekilebilir: Sözel Uyarıcılar Görsel Uyarıcılar Sözel ve Görsel Uyarıcılar

GİRİŞ 5-10 Dakika a. Sözel uyarıcılar: Öğrencilerin gelişim özelliklerine, kazandırılacak davranışlara göre derse giriş yaparken konuyla ilgi kurulabilecek günlük bir örnek olay, hikaye, anı, fıkra anlatılabilir. Bir problem durumundan söz edilebilir. Cevabı dersin sonraki bölümlerinde olan dikkat çekici sorular sorularak “bunların cevabını bu dersi dikkatle takip ettikten sonra verebileceksiniz” denebilir. b. Görsel uyarıcılar: Konu ile ilgili bir afiş, tepegözle yansıtılan bir ilginç bir şekil, grafik, şema, karikatür veya slayt gösterimi ile derse başlanabilir.

GİRİŞ 5-10 Dakika c. Görsel ve sözel uyarıcılar: Hem görsel hem de sözel uyarıcılar bir arada sunulabilir. Bunun için dramatizasyon, oyun, rol oynama yöntemleri kullanılabilir, ses içeren video filmler gösterilebilir. Gösterilen film veya slaytlar en can alıcı yerlerinden kesilerek sorularla öğrencilerin dikkatleri çekilebilir. Görsel ve sözel uyarıcıların aynı anda kullanılması diğerlerine göre daha dikkat çekicidir.

GİRİŞ 5-10 Dakika Öğrencileri güdüleme Bir Fransız atasözünde bu şöyle anlatılır; “Bir atı suya zorla götürebilirsiniz ama ona zorla su içiremezsiniz.” Bu şu anlama geliyor: Eğer karşınızdakinde öğrenme isteği yoksa ona hiç bir şey öğretemezsiniz. Öğrenme öğrenen merkezlidir. Dolayısıyla öğrenme sürecinin etkin düzenlenebilmesi öğrenenin aktif katılımına bağlıdır. Öğrencilerin başarılarını etkileyen başlıca nedenlerden biri de konuya ilgi duymamalarıdır.

Öğrencileri güdüleme GİRİŞ 5-10 Dakika Öğrencileri güdüleme Öğrencilere derste edinecekleri bilgi ve becerilerin hayatta ve sonraki derslerde ne işe yarayacağının örnekleriyle ortaya konulması öğrencilere öğrenmeye istekli kılar. Motive olmuş bir öğrenci ilgi duyar, konu üzerine odaklaşır, kendini etkinliklere verir, bir gayret ortaya koyar ve öğrenmede ısrarcı davranır, kararlılık gösterir. Yaşanmış bir olay, anı anlatılabilir. Doğa zekası ile ilgili çevreden örnekler; mantıksal matematiksel zekaya yönelik bilgisayar destekli canlandırmalar, görsel zekaya uygun olarak belgesel filmler burada sunulabilir.

Gözden Geçirme (Hedeften haberdar etme) GİRİŞ 5-10 Dakika Gözden Geçirme (Hedeften haberdar etme) Öğrenciler dersin sonunda ne öğreneceklerini başta bilirlerse onu elde etmek için düzenlenen etkinlikleri takip eder ve bu etkinliklere isteyerek katılırlar. Bu amaçla ders sonunda öğrencilere duyurulur. Derste kazanacakları davranışlarla ilgili bilgilendirmeler yapılır. Bu basamakta elektronik sunu, tepegöz saydamları, yazı tahtasında yapılacak çizimler önem taşır.

GİRİŞ 5-10 Dakika Geçiş- Ön bilgilerin hatırlatılması, yeni bilgilerle ilişkilendirilmesi Burada konuyla ilgili önceden bilinenler gözden geçirilir. Bilinenden bilinmeye doğru giderek yeni bilgilerin daha kolay ve anlamlı öğrenilmesi sağlanmış olur. Öğrenilenlerin tekrarı ile sunu bölümüne geçilmiş olur. Bu ilişkilendirmede soru cevap, gösteri türü etkinlikler kapsamında saydamlar, model, BDÖ araç-gereçlerden yararlanılabilir.

2. İçerik Sunusunu Planlama GELİŞME 20-25 Dakika 2. İçerik Sunusunu Planlama Özetleme Yapma. Derste ara özetlemeler ve ders sonu genel özetleme olmak üzere iki tür özetleme yapılır. Ara özetlemeler, sunulan her konunu (her küçük adımın) arkasından yapılır. Özetleme belirli bir periyotta ve giderek artan bir aralıkta sonraki derslerde de yapılmalıdır. Araştırmalar aralıklı yapılan özetlerin bilgilerin hafızada kalma süresini artırdığını göstermiştir.

GELİŞME 20-25 Dakika Tekrarlar yapma Tekrar öğrenilenlerin daha uzun süre hafızada kalmasına yardımcı olur. Ders süresince verilen bilgiler zaman zaman tekrarlanmalıdır. Ayrıca tekrar ilk anlatışta öğrenemeyen öğrencilere yeniden öğrenme fırsatı verir. Tekrar belirli zamanlarda değil dersin değişik zamanlarında yapılmalıdır. Konu niteliğine ve öğrenenin yeteneklerine bağlı olmakla beraber, ara sıra yapılan tekrarlar sık sık yapılanlara göre daha etkilidir. Bilgileri öğretim ilkelerine uygun sıralama Bilgiler somuttan soyuta, bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa, kolaydan zora doğru verilmelidir. Öğretim ilkelerine uygun bir öğrenme, öğrencinin gelişimine daha uygun düşmektedir.

GELİŞME 20-25 Dakika Genellemeler yapma Verilen örneklerin yaşamdan, öğrencinin çevresinden alınması öğrendikleri bilgileri karşılaştıkları durumlara daha kolay uygulamalarını sağlar. Örneklerin birbirinden farklı olması genellemelerini kolaylaştırır. Dikkatleri sürdürme Dersini sunarken, öğretim etkinliklerini öğrencilerin ilgilerini çekecek şekilde düzenlemeli, öğrenciyi aktif yapan birden çok yöntem ve tekniği bir arada kullanarak çoklu bir öğrenme ortamı oluşturmalı, dersini öğretim materyalleriyle zenginleştirmelidir.

3. Alıştırmaları Planlama GELİŞME 20-25 Dakika 3. Alıştırmaları Planlama Uygulamada genel olarak öğrencilere bilgiler verilmekte, bunlarla ilgili alıştırmalar ya yapılmamakta ya da dersin sonunda bir ölçme ve değerlendirme etkinliği olarak planlanmaktadır. Alıştırma bir ölçme ve değerlendirme etkinliği olmadığı için dersin sonunda yapılmamalıdır. Alıştırma, dersin sunuşunda her bilgi biriminden sonra öğrencilerin, öğrendikleri bilgiyi uygulayabilecekleri bir durumu ifade eder. Bu şekilde öğrencilere öğrendikleri bilgiyi uygulama fırsatı verilerek hem bilgileri kalıcı hale getirilir, hem de eksik ve yanlışlıklarını görmesi sağlanarak kendisine düzeltme imkanı tanınmış olur.

3. Alıştırmaları Planlama GELİŞME 20-25 Dakika 3. Alıştırmaları Planlama Yapılan alıştırmalarla öğrenilen bilgiler daha uzun süre bellekte kalırlar. Alıştırmalarda başarılı olan öğrencilerin kendilerine güvenleri gelişir ve yeni bilgileri öğrenme istekleri artar. Planda beceriye yönelik davranışlar kazandırılıyor ise bu bölüme ayrılacak zaman sunu bölümünden daha fazla olacaktır. Çünkü, beceriye yönelik davranışların kazandırılmasında daha çok uygulama yapılması gereklidir. Resim, Beden Eğitimi, Müzik gibi becerileri geliştirmeye yönelik ders alanları ile deney ve problem çözümü gibi konularda da bu bölüm daha detaylı düzenlenir.

4. Geri Bildirimi Planlama GELİŞME 20-25 Dakika 4. Geri Bildirimi Planlama Öğrenciler yaptıkları alıştırmalar ve verdikleri cevaplarla ilgili öğretmenin tepkisini bilmek, görmek isterler. Öğrenciler neyi doğru neyi yanlış yaptıklarını bilmesi yeni öğrenme ve alıştırmalarında daha dikkatli davranmalarına yardımcı olur. Geri bildirimler öğrenciyi kırıcı olmamalı, onları öğrenmeye güdülemelidir. Sınıf içinde öğrencilere sürekli geribildirimlerde bulunmak dikkat ve öğrenme isteğine süreklilik kazandırır.

Geri bildirimde şu hususlara dikkat edilmelidir: GELİŞME 20-25 Dakika Geri bildirimde şu hususlara dikkat edilmelidir: Alıştırmalardan sonra doğru çözümler öğrenciye verilmeli, gösterilmelidir. Geri bildirim daha sonraya bırakılmamalı, alıştırmalardan hemen sonra verilmelidir. Yapılan hatalar söylenmeli, doğru cevap gerekçeli olarak açıklanmalıdır. Doğru cevap veren öğrencilere olumlu pekiştireçler verilmeli, yanlış cevap verenlere ise duygusal destek sağlanarak daha sonraki alıştırmalarda başarılı olmaları sağlanmalıdır. Geribildirimler ikna edici olmalı, öğrencinin kafasında herhangi bir kuşku bırakmamalıdır.

5. Ölçme ve Değerlendirmeyi Planlama SONUÇ 10-15 Dakika 5. Ölçme ve Değerlendirmeyi Planlama Bu aşamada aşağıdaki etkinliklere yer verilir: Soru sorması için öğrencilere fırsat verme. Sonuçta yapılacak etkinlik (yarışma, deney vb.) ya da kısa sınav. Çok önemli noktaların kısa özeti. Bir sonraki konunun kapsamı hakkında öğrencilere bilgi verme.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME Bilgi paylaşıldıkça çoğalır İLGİNİZE TEŞEKKÜRLER... ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME

Teşekkür: Dr. Suat Ünal’a teşekkür ederiz.