YENİÇAĞ’DA AVRUPA

YENİÇAĞDAKİ ÖNEMLİ GELİŞMELER Bilim ve Teknik Alanında Gelişmeler Aydınlanma Çağı (XVIII. yy) Yedi Yıl Savaşları (1756/63) İngiltere’de Demokrasi Hareketleri ABD’nin Bağımsızlık Savaşı ve Kuruluşu (1787)

A-)BİLİM VE TEKNİKTEKİ GELİŞMELER Avrupa’da Rönesans ile başlayan bilimsel gelişmeler, daha sonra da sürdürülmüş ve modern bilimin temelleri atılmıştır. Bilim ve teknik alanındaki gelişmelerin hızla ilerlemesi sanayinin modernleşmesini sağlamış, bu da Avrupalı devletlerin dünya siyasetinde ön plana çıkmalarına ortam hazırlamıştır.

B-)AYDINLANMA ÇAĞI Avrupa’da bilimsel çalışmaların hızla arttığı XVII. yy Akıl Çağı, bu çalışmaların sistemleştiği XVIII. yy ise Aydınlanma Çağı ’dır. Aydınlanma, insanın kendi aklı ve deneyimleri ile geleneksel görüşler ve ön yargılardan kurtulmak ve akla dayanarak, dünyayı kavramak düzenlemeye çalışmaktır. Bu anlamda Aydınlanma Çağı insan aklının bağımsız olması gerektiği düşüncesine dayanır.

C-)YEDİ YIL SAVAŞLARI(1756-1763) Avrupa devletleri arasında akrabalık bağları yüzünden birçok siyasal sorun çıkmış ve bu yüzden zaman zaman taht kavgaları olmuştu Avusturya’daki veraset savaşları (1740/48) sonunda yapılan Aix-laChapelle Antlaşması Avrupalı devletleri memnun etmemişti. Bunun üzerine devletler kaybettikleri toprakları geri almak ve sömürgelerini genişletmek amacıyla savaşları yeniden başlatmışlardır.

C-)YEDİ YIL SAVAŞLARI(1756-1763) Yedi Yıl Savaşları önce Avrupa’da; Fransa, Avusturya, Prusya, Rusya ve Alman prenslikleri arasında başladı. İngiltere’nin de katılımıyla okyanuslara ve sömürgelere yayıldı. Savaş zamanla İngiltere – Fransa savaşlarına dönüştü ve kazanan taraf İngiltere oldu.

PARİS VE HUBERTTUSBURG ANTLAŞMALARI Yedi Yıl Savaşları 1763’te imzalanan Paris ve Huberttusburg Antlaşmaları ile sonuçlandı. Fransa, Hindistan sömürgelerini ve Kanada’yı İngiltere’ye bıraktı. Avrupa’da arazi durumu savaştan önceki haline getirildi.

PARİS VE HUBERTTUSBURG ANTLAŞMALARI Fransa zayıflarken, İngiltere toprakları oldukça genişledi. Savaşlar, Fransa’da ihtilalin başlamasına; İngiltere’nin ise Amerika’daki kolonileriyle arasının açılmasına neden oldu. Prusya, Huberttusburg Antlaşması ile Avrupa’nın en güçlü kara devleti haline geldi.

D)İNGİLTERE’DE DEMOKRASİ HAREKETLERİ Avrupa’da mutlakiyetten parlamentarizme geçiş çalışmaları İngiltere’de başlamıştır. İngilizler, 1215’te krallarına Magna Charta ’yı kabul ettirerek parlamento yönetiminin kurulmasına ortam hazırlamışlardır.

D)İNGİLTERE’DE DEMOKRASİ HAREKETLERİ Vatandaşların özgürlüklerini belirlemekten çok, toplum güçleri arasında bir denge kuran Magna Carta, kralın sonsuz olan yetkilerini din adamları ve halk adına sınırlamıştır. Hukukun üstünlüğü ilkesinin birçok ülkede yerleşmesini sağlamıştır.

İNSAN HAKLARI BİLDİRİSİ XVII. yy mutlakiyetle özgürlük hareketlerinin mücadelesine sahne olmuştur. Tarihin ilk İnsan Hakları Bildirisi 1688 yılında İngiliz Parlamentosu tarafından "İngiliz Yurttaşlık Hakları Bildirisi" adıyla yayınlanmıştır. Ve böylece İngiltere’de meşruti yönetim kurulmuştur.

E)AMERİKAN BAĞIMSIZLIK SAVAŞI VE ABD’NİN KURULMASI(1787) Amerika’nın keşfinden sonra İspanyollar, Portekizliler, Fransızlar ve İngilizler bu kıtada toprak sahibi oldular. İngilizler, Amerika’daki topraklarını genişleterek kıtada 13 koloni oluşturdular ve İngiltere’den atadıkları valiler aracılığı ile yönetmeye başladılar.

KOLONİLERİN SAVAŞMA SEBEPLERİ Yedi Yıl Savaşları nedeniyle ekonomisi oldukça sarsılan İngiltere, kolonilere yeni gümrük ve damga vergileri koydu. Ancak koloniler, “temsilcisiz vergi konmaz” ilkesinden hareketle karara tepki gösterdiler. Gelişme üzerine yeni vergileri kaldıran İngiltere bu kez temel tüketim mallarında yeni vergiler uygulamaya başladı.

KOLONİLERİN SAVAŞMA SEBEPLERİ Kanada ve Florida’ya yerleşme vaadi ile Yedi Yıl Savaşları sırasında koloniler İngiltere’ye büyük ölçüde para, malzeme ve insan yardımı yaptı. Ancak savaş sonunda İngiltere Kanada ve Florida’ya göçleri yasakladı. 1773’te Boston Limanı’na gelen çay yüklü gemideki tüm çayların koloni halkı tarafından denize dökülmesiyle İngiltere limanı kuşattı. Ve kolonilerin isyanı başladı.

ABD ÖZGÜRLÜK SAVAŞININ GELİŞİMİ-I 1774, I. Philadelphia Kongresi ’nde koloni temsilcileri, koloni meclislerinin onayı olmadan vergi konulmamasını ve ticareti engelleyici yasaların kaldırılmasını istediler. Ve bu kongre sonucunda ilk kez Amerikalı kavramı ortaya çıktı. 1776, II. Philadelphia Kongresi ’nde, istekleri reddedilen koloni temsilcileri savaşa karar verdiler. Ve George Washington başkomutan seçildi.

ABD ÖZGÜRLÜK SAVAŞININ GELİŞİMİ-I Aynı zamanda bağımsızlıklarını ilan eden koloni temsilcileri “Bağımsızlık ve İnsan Hakları Beyannamesi” ni (4 Temmuz 1776) yayınladılar. Bildiriye göre yaşama, özgürlük ve mutluluğu arama; doğuştan gelen, vazgeçilemez, devredilemez haklardır.

ABD ÖZGÜRLÜK SAVAŞININ GELİŞİMİ-II Bu bildiri, kolonilerin bağımsızlık mücadelesini insan hakları ve özgürlük düşüncesine dayandırdıklarını gösterir. Bildirideki düşünceler dünyaya, yeni bir yönetim şekli olan demokrasiyi getirmiştir. Ve bildirinin kabulünden sonra koloniler ve İngiltere arasında savaşlar başladı.

ABD ÖZGÜRLÜK SAVAŞININ GELİŞİMİ-II Fransa, İspanya ve Hollanda’nın yardımıyla Amerikalılar (koloniler), İngilizleri yendi. İngiltere barış istedi. 1783, Versailles Antlaşması imzalandı. İngiltere, 13 koloninin bağımsızlığını tanıdı.

ABD’DE BÜTÜNLEŞME ÇATIŞMALARI Bağımsızlığını kazanan koloniler arasında 1783/87 yıllarında yeni rejim tartışmaları nedeniyle savaşlar yaşandı. Cumhuriyetçiler mağlup edildi ve Federalistler savaşı kazandı.

ABD’DE BÜTÜNLEŞME ÇATIŞMALARI 1787’de Philadelphia’da bir kez daha toplanan koloniler, ABD Anayasası ’nı hazırladılar. 1789’da ABD Anayasası’nın kabulü ve George Washington’un ilk başkan seçilmesiyle ABD adı verilen federal bir devlet kuruldu.

A.B.D.’NİN KURULUŞUNUN ETKİLERİ İnsan Hakları Beyannamesi ilan edilerek demokratik bir rejim kurulmuş ve Avrupa’ya örnek olmuştur. ABD, Avrupa’ya karşı denge unsuru olmuştur. Avrupa’dan birçok aile ve topluluk Amerika’ya göç etmiştir. Böylece Avrupa’da işsizlik azalmış, siyasi ve dini kavgalar önemini kaybetmiştir. ABD’deki gelişmeler, Fransız İhtilali’nin başlamasında da etkili olmuştur.

HAZIRLAYAN: Maşuk YOĞURTÇUOĞLU