MATEMATİK EĞİTİMİNDE KARİKATÜR KULLANIMI FADİME ASLAN BUKET ÖRNEK ÖZGE KURU M.YİĞİT ATICI SUZAN YILDIZ

Eğitim; bireyin davranışlarında, yaşantısından yararlanarak olumlu değişmeler meydana getirme sürecidir. Bir başka deyişle bireye olumlu davranışlar kazandırma sürecidir.

Karikatür ; “Caricare” İtalyanca bir kelime olup insanın ve eşyanın abartılarak çizilmesi, komik şekilde çizilerek çizgide mizah yapma olayıdır.

KARİKATÜR ÇEŞİTLERİ Karikatürler farklı biçimlerde tanımlandıkları gibi biçimsel açıdan, yapısal açıdan ve hazırlanış amacına bağlı olarak farklı sınıflandırmalara da tabi tutulabilmektedir. Bu sınıflandırmalardan ilki şöyledir ;

1.Politik Karikatürler : Güncel olaylar üzerine görsel bir yansıma ortaya konan yalnızca mizahî olmaktan öte hicivi de içeren karikatürlerdir. 2.Esprili-Komik Karikatürler: Genellikle bireyleri hicivsel olarak ele almak yerine insan tipleri ya da topluluklarıyla alay eden karikatürlerdir.

3.Açıklayıcı-Aydınlatıcı Karikatürler Bu tür karikatürler öğrenme materyalleri ya da reklamlar ile bağlantılı olarak kullanılan onlara ilişkin önemli noktaları açıklayan yapıdadır. Eğitsel bir metni ya da reklamı güçlendirmek için gerekli olan süreçlerin görsel temsillerini sağlarlar.

Uslu ise ifade tarzı, tekniği ve kurgu-yapı özelliklerine göre bir sınıflandırma yapmıştır;

I. İfade Tarzına Göre Yazılı Karikatürler : Daha çok günlük gazetelerde yayınlanan geniş kitleleri hedefleyen ve çizgilerin yazılarla desteklendiği karikatürlerdir. Yazısız (grafik-ciddi) Karikatürler : Uluslararası dil olma özelliği ve sanatsal kaygı taşıyan yazının mümkün olan en az yada hiç yer almadığı karikatürlerdir.

II. Tekniğine Göre Renkli Karikatürler : Yazı ve çizgilerin kuru, pastel, guaj vb. boyalar ile renklendirerek sunulduğu karikatürlerdir. Siyah-Beyaz Karikatürler : Beyaz zemin üzerinde siyah çini mürekkebi kullanılarak üretilen karikatürlerdir.

III. Kurgu-Yapı Özelliğine Göre Tek Kare Karikatürler : Esprinin tek bir karede anlatıldığı karikatürlerdir. Bant Karikatürler : Belirli mekanların, tiplerin bulunduğu seri olarak çizilen bir olay örgüsü içeren karikatürlerdir biçiminde sıralanabilir.

Genel olarak karikatürlerin matematik ile etkileşimden doğan ve yazarların bakış açısına göre düzenlenen yeni bir sınıflandırma yapılmıştır;

1. Eğlence ve Dikkat Çekme Yönü Öne Çıkan Karikatürler Bu tür karikatürler genellikle matematiğe ve matematikçilere karşı var olan düşüncelerin, yargıların daha çok abartılı halleri ve hiciv edilebilecek yönlerinin işlendiği karikatürlerdir. Güldürme ve eğlendirme amacı ön plandadır.

İkinci aşamada daha açık olman gerekmiyor muydu? Aniden oluşan bir mucize İkinci aşamada daha açık olman gerekmiyor muydu?

2. Tartışma, Beyin Fırtınası, Araştırma ve Düşündürme Yönü Öne Çıkan Karikatürler (a) Hiciv ve Düşündürme Yönü Öne Çıkan Karikatürler Bu karikatürlerle öğrencilere kısa süreli beyin jimnastiği yaptırılabilir. Ayrıca karikatürlerde yer alan hicvin öğretmen figürleri ile matematiğe yönelik bireysel düşüncelerini açığa çıkarmada öğretmenlere yardımcı olabilir.

(b) Kavram Karikatürleri Günlük olayları içeren karikatür stilindeki resimler olup bilimsel konulara alternatif bir bakış açısı öne sürer ve karakterleri birbirleri ile tartışmaya davet eder.

EĞİTİMDE KARİKATÜRÜ NİÇİN KULLANMALIYIZ?   Eğitim insanın tüm yaşamı boyunca devam eden bir olgudur. Eğitimin amacına ulaşmasında bir çok unsurun yanı sıra kullanılan araç ve gereçler büyük önem taşır. Yeterince anlaşılamamış olsa da karikatür sanatı eğitim sürecinde çok önemli bir yere sahiptir.

1. İnsanı eleştirmek, düşündürmek ve güldürmek gibi işlevleri bulunan karikatürün temelinde insanın ve toplumun eğitimi yatmaktadır.Bütün bunları mizah yoluyla yapmak ise karikatürün büyülü gücüdür.  http://www.sabah.com.tr/Egitim/2010/06/18/turkiyede_egitim_asik_yuzlu

2. Çocuklar sürekli eğlence arayışı içindedirler 2. Çocuklar sürekli eğlence arayışı içindedirler. Çünkü gülmek ve eğlenmek onların en önemli gereksinimlerinden biridir. Bu nedenle, karikatür mizahi yönü sayesinde çocukların ilgisini çeken bir sanat dalıdır.

3. Çocukların ilgi süresi çok kısıtlıdır 3. Çocukların ilgi süresi çok kısıtlıdır. Derslerde dikkatleri çabuk dağılır, çabuk sıkılırlar. Ama dersin karikatürle işlenmesi onların sıkılmalarını engelleyecek ve daha uzun süre konsantre olmalarını sağlayacaktır. Aynı zamanda o dersi sevmelerinde de önemli katkısı olacaktır.

4. Karikatürdeki espriyi bulmaya, anlamaya çalışmak çocuklar için bir bulmacanın çözülmesi ya da yeni bir şeylerin keşfedilmesi anlamına gelir. Öğrenciler, espriyi anlamak için zihinsel bir etkinlik göstereceklerdir.

5. Karikatür yoruma açık bir sanattır 5.Karikatür yoruma açık bir sanattır. Böylece öğrencilerin karikatüre bakış açısı farklı olabilecek ve aynı konuda farklı yorumlar ortaya çıkabilecektir.

6. Öğrencilerin bir karikatürü inceledikten sonra, onunla ilgili yorum yapmaya çalışmaları ifade güçlerini geliştirir.

7. Karikatür her derste ve her konuda yararlanılabilecek bir araçtır 7. Karikatür her derste ve her konuda yararlanılabilecek bir araçtır. Çünkü karikatür insanı ve yaşamı konu alır. Hayat Bilgisi, Matematik, Türkçe, Sosyal Bilgiler ve diğer tüm derslerde karikatürden yararlanılabilir.

8. Konuların işlenişinde, ağırlıklı olarak görme duyusuna hitap eden, zihinsel çabayı gerektiren bir eğitim etkinliği gerçekleşeceği için öğrenme kalıcı olacaktır.   9. Karikatür sayesinde çocuğun muhakeme gücü gelişir. Olaylar arasında daha kolay neden-sonuç ilişkisi kurabilir hale gelir.

10. Karikatür, çocuğun çevresini ve içinde yaşadığı toplumu daha iyi tanımasına yardımcı olur.  11. Çocuğun toplumsal olaylara bakış açısını geliştirir, bilinçlenmesini sağlar.

12. Karikatür eleştiriye dayalı bir sanattır 12. Karikatür eleştiriye dayalı bir sanattır. Öğrencilerin eleştirme, eleştiriye açık olma, özeleştiri yapabilme, sorunları görebilme ve bu sorunlar için çözüm üretebilme gibi davranışlar kazanmasına önemli katkıda bulunur.

EĞİTİMDE KARİKATÜRÜ NASIL KULLANMALIYIZ? Burada amacımız karikatürü eğitimde etkin bir araç olarak kullanabilmektir. Bunun için de en önemli görev öğretmenlere düşmektedir.

Öğretmen Nelere Dikkat Etmelidir? Öğretmen öncelikle karikatür sanatını iyi bilmeli ve yakından takip etmelidir. Karikatüre ulaşabileceği kaynaklar konusunda bilgi sahibi olmalıdır. Zengin bir karikatür arşivine sahip olmalıdır.

Espriyi anlama, yorumlama konusunda çelişkiye düşmemelidir. Her ders ve konu için en uygun karikatürleri seçebilmelidir. Mümkün olduğunca yazısız karikatürler kullanmalıdır.

Kullanacağı karikatürleri plânlama aşamasında belirlemelidir. Bazen aynı konuda çizilmiş farklı karikatürler bir arada ele alınmalı ve çizerlerin olaya bakış açılarındaki farklı ve benzer noktalar buldurulmalıdır.

“Matematik öğretiminde hangi tür karikatürler ne şekilde ve ne amaçla kullanılabilir?”

Matematiğin öğrenilmesi zor, ilk ve ortaöğretim düzeyinde verilen biçimiyle sıkıcı, sevimsiz, heyecansız ve tek düze olduğu düşüncesi yaygındır.

Matematiğe karşı var olan korku, kaygı ve olumsuz tutumların azaltılması ve giderilmesine yönelik alternatif öğrenme araçlardan biri de karikatürlerdir.

Mizah ile matematik yapmak matematiği daha kolay, kullanışlı, anlamlı ve günlük hayatta kullanılabilir kılmaktadır. Karikatürlerin eğlenceli olması rahat düşünmeyi ve matematikle daha ilgili olmayı sağlar.

Her şeyin içerisinde biraz mizahın yer alması onların hatırlanmasını kolaylaştırır. Matematik çalışmaktan nefret eden insanlar için karikatürler yararlı ve eğlencelidir.

Mizahın her seviyede matematik sınıflarında kullanılması öğrencilerin matematik kaygısını azaltmakta ve matematiği daha ilginç kılmaktadır.

SONUÇ OLARAK; Öğrenmeye dönük motivasyonu arttırmada, matematiğe yönelik olumlu tutum geliştirilmesinde, matematiğe karşı duyulan korku ve kaygıların azaltılmasında karikatürler etkili bir biçimde kullanılabilir…

BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ… BİZİ DİNLEMEK İÇİN SINIFTA YER ALDIĞINIZ İÇİN ÇOK TEŞEKKÜR EDERİZ.