MEŞRUTİYET’TEN CUMHURİYET’E 1908–1923

II. Abdulhamit Döneminin Sonu

Yıl 1908 - II. Meşrutiyet’in İlanı İttihat ve Terakki Cemiyetinin uzun yıllar süren çabaları sonucu; * II. Abdulhamid, Kanuni Esasi’yi ilan etti. Osmanlı Mebusan Meclisi yeniden açıldı. * 31 Mart Vakası (13 Nisan 1909) sonucunda iktidara İttihat ve Terakki geçti. * 27 Nisan’da Sultan II. Abdulhamit tahttan indirildi.

Yıl 1911-1912 Trablusgarp Savaşı İtalya - Osmanlı Devleti Sonuç: - On iki ada İtalya’nın eline geçti

Balkan Devletleri – Osmanlı Devleti Balkan Savaşı 1912 Balkan Devletleri – Osmanlı Devleti Savaşın sebepleri: - Balkan devletlerinin kendi aralarında Osmanlı’ya karşı ittifak yaparak Osmanlı topraklarını ele geçirmek istemeleri. -Rusya’nın Balkanlar’da takip ettiği politika.

Savaşın sonuçları: - Osmanlı, çok sayıda asker, silah ve sivil kaybetti. - Bulgarlar Çatalca’ya kadar ilerledi. - Edirne, Kırklareli kaybedildi. - Arnavutluk, Makedonya kaybedildi.

Yunanistan, Sırbistan ve Romanya-Bulgaristan II. Balkan Savaşı 1913 Yunanistan, Sırbistan ve Romanya-Bulgaristan Savaşın sebepleri: - Bulgarların fazla toprak almasını kabul etmeyen ülkeler Bulgaristan’a savaş açtı. Savaşın sonuçları: - Durumdan yararlanan Osmanlı, Edirne ve Kırklareli’yi geri aldı. - Bulgarlar Çatalca’ya kadar ilerledi.

Birinci Dünya Savaşı 1914 - 1918

SAVAŞIN TARAFLARI İtilaf Devletleri İttifak Devletleri

Osmanlı Devleti’nin Savaştığı Cepheler - Çanakkale Cephesi - Romanya (Galiçya) Cephesi - Yemen- Hicaz (Arabistan) Cephesi - Sina (Suriye) - Filistin Cephesi - Kanal Cephesi - Irak Cephesi - Makedonya Cephesi - Kafkasya Cephesi

Sarıkamış Harekatı 22 Aralık 1914 - 15 Ocak 1915 - Enver Paşa, Doğu Cephesi’nde Rusların imhasını hedef aldı. - 93 Harbinde kaybedilen toprakları geri almak istiyordu. (Kars, Ardahan, Batum)

Enver Paşa Başkomutan Vekili

Sonuç: - 60.000 askerimiz şehit oldu. - Şehitlerimizin çoğu donarak vefat etmiştir. - Rus ordusunun kaybı 30.000’dir. - Doğu Anadolu işgale uğradı.

Şehitlerimizin başındaki Rus askerler.

Çanakkale Savaşı 1915 - Deniz Harekatı 18 Şubat-18 Mart 1915

- Kara Harekatı 25 Nisan 1915

Sonuç:

Ç A N A K K A L E G E Ç İ L M E Z !

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI - Almanya yenildi, Osmanlı da yenilmiş kabul edildi. - Alman, Osmanlı, Avusturya-Macaristan ve Rus İmparatorlukları yıkıldı. - Yeni devletler kuruldu.

KAYIPLARIMIZ - Toplam bilinen 1.600.000 şehit. - Sayısı bilinmeyen yaralı ve kayıp. - Mondoros Mütarekesi ile işgale uğradık.

E R M E N İ M E S E L E S İ

1915-1918 Osmanlı'da Ermeni Olayları S O Y K I R I M M I ? T E H C İ R M İ ?

S O Y K I R I M N E D İ R ?

Soykırım; sistemli ve planlı bir şekilde yok edilmeleridir. Irk, siyasal görüş, din, sosyal durum gibi farklı özellikleri ile diğerlerinden ayırt edilebilen bir topluluğun veya bireylerinin; önemli sayıda, sistemli ve planlı bir şekilde yok edilmeleridir.

Hitler’in Yahudi Soykırımı Saddam Hüseyin’in Halepçe Katliamı Srebrenitsa Katliamı

T E H C İ R N E D İ R ?

Tehcir; Bir kişinin-topluluğun güvenliğini sağlamak üzere, devlet eli ve iradesi ile daha uygun yerlere geçici veya kalıcı olarak göç ettirilmesidir. Tehcir, sınırdışı etmez, sınır içinde yer değiştirtir. Kelime ve kavramın kökeni Kur’an-ı Kerim’deki Haşr Sure’sine dayanır.

1915 Tehcirinin Sebepleri - Ermeniler yurdun her yerinde isyan çıkarıyor, suikastler yapıyordu. - Osmanlı’nın savaştığı Rusya yanlı davranışları ve İHANETLERİ . - Hükümetin, İtilaf ordularının Çanakkale’ye çıkarma yapmasından önce cephe gerisinin güvenliğini sağlama endişesi.

- Anadolu‘daki Ermeni nüfusunun büyük bir kısmı kafileler şeklinde yola çıkarıldı. - Suriye çölünde kurulan toplama kamplarına sevkedilen Ermenilerin bir bölümü yolda açlık ve hastalıktan öldü. - Bir kısmı da o dönemlerde sık görülen dağ eşkıyalarının saldırıları sonucu ölmüştür.

İstanbul’un İşgali 1918 Mondoros Mütarekesi sonucu; - Osmanlı teslim oldu. - 13 Kasım 1918’de İngilizler İstanbul’a asker çıkardı. - Bu, 465 yıl sonra İstanbul’a ilk kez yabancı düşman askerinin girişidir.

Düşman gemilerinin boğazda demirleyişini ve askerlerinin karaya çıkışını pencereden izleyen Mustafa Kemal, yanındakilere o ünlü sözünü söyler:

GELDİKLERİ GİBİ GİDERLER!

İstanbul’dan Anadolu’ya Geçiş - M. Kemal, işgalin ardından 6 ay boyunca İstanbul’da kurtuluş için çareler aradı, arkadaşlarıyla toplantılar yaptı. - 9. Ordu Müfettişliğine atanan Mustafa Kemal, Samsun'a, bölgede iç huzuru sağlamak, silah ve cephaneleri toplamak ve vatandaşlara silah dağıtılmasını engellemek üzere gönderildi.

K U R T U L U Ş S A V A Ş I 1 9 1 9 – 1 9 2 2

- 16 Mayıs 1919'da Bandırma Vapuru ile Samsun'a hareket eden, Mustafa Kemal 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı.

- Halkın ve ordunun bir an önce teşkilatlandırılmasının zorunlu hale geldiğini gören M. Kemal, 25 Mayıs’ta Samsun’un Havza ilçesine geçti. - M. Kemal, 28 Mayıs’ta askeri ve mülki amirlerle Müdafaayı Hukuk Cemiyetlerine gönderdiği yazıda işgali protesto için her tarafta mitingler yapılmasını, halka felaketin büyüklüğünün anlatılmasını istedi.

- M. Kemal, Samsun’a çıktığında yurdumuz işgal altındaydı.

- Anadolu’da işgal karşıtı yüzlerce miting yapıldı. - İngilizler, M.Kemal’in yeniden İstanbul’a çağrılmasını istedi. - Mustafa Kemal ise arkadaşları ile beraber kongre hazırlıklarını sürdürüyordu.

ERZURUM KONGRESİ 23 Temmuz-7 Ağustos 1919 K O N G R E L E R AMASYA TAMİMİ 22 Haziran 1919 ERZURUM KONGRESİ 23 Temmuz-7 Ağustos 1919 SİVAS KONGRESİ 4-11 Eylül 1919

- Bu kongrelerde milli iradeye dayalı hükümet kurulması, milletin kendi kaderini kendisinin belirlemesi esası kabul edildi. - Tüm illere telgraflar çekilerek halk adına karar verecek temsilciler seçilmesi istendi. - Seçilen temsilcilerin toplanma yeri Ankara’ydı.

N E D E N A N K A R A ? - Yurdumuzun tam ortasında ve cephelere de eşit uzaklıktaydı. Haberleşme ve ulaşım olanakları iyiydi.

MUSTAFA KEMAL’İN ANKARA’YA GELİŞİ 27 ARALIK 1919 - Ankara’da büyük bir coşku ile karşılandı.

- Atatürk’ün Ankara’ya gelişi, Kurtuluş Savaşı dönemindeki en önemli olaylardan biridir. - Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kuruluşu, Türk ordusunun kurulup hazırlanması çalışmaları Ankara’da yapılmıştır. - Ankara milli mücadelenin merkezi haline geldi. Ankara o günlerde başkentlik görevini üstlendi.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN KURULUŞU 23 NİSAN 1920 - İllerde seçilen temsilciler ve son Osmanlı Meclis-i Mebusan'ın bazı üyeleri Ankara'ya geldiler.  - 23 Nisan 1920 Cuma günü, Hacı Bayram Camii'nde kılınan Cuma namazından sonra saat 13.45’te , Meclis muhteşem bir törenle açıldı. - Ankara'ya gelebilen 115 milletvekili Meclis salonunda toplandı. 

- TBMM, Mustafa Kemal Paşa'yı meclis başkanlığa seçti. - Mustafa Kemal Paşa, TBMM başkanlığını Cumhurbaşkanı seçildiği gün olan 29 Ekim 1923 tarihine kadar sürdürdü. - 2 Mayıs 1920’de Bakanlar Kurulu yasası çıktı. - 11 bakan ve TBMM Başkanı M. Kemal’den oluşan Meclis hükümeti kuruldu.

- TBMM ile birlikte, millî egemenliğe dayalı yeni Türk Devleti doğmuş oldu. - Birinci TBMM'nin iki temel hedefi, kesin zaferi kazanmak ve yeni devletin kalıcılığını gerçekleştirmekti. - Öncelikle, ülke topraklarının yabancı işgalinden kurtarılması gerekiyordu.

- Meclisin açılmasıyla birlikte İstanbul Hükumeti’nin etkisi İstanbul’la sınırlı kaldı. - Ankara'da oluşturulan Meclis ve hükümet, fiilen Türkiye'nin yönetimini ele aldı. - Kuvvay-i Milliye birlikleri tasfiye edildi. - İsyanları önlemek ve asker kaçaklarını durdurmak için İstiklal Mahkemeleri kuruldu.

Doğu Cephesi (Ermenistanla Savaş) SAVAŞILAN CEPHELER Doğu Cephesi (Ermenistanla Savaş) - 28 Ekim 1920'de Kazım Karabekir komutasındaki Türk kuvvetleri, 10 gün süren bir harekât sonunda Ermenistan'ı kesin yenilgiye uğrattı . - Doğu sınırımız bugünkü halini aldı. - 2 Aralık’ta Rusya, Ermenistan’ı işgal etti.

Kazım Karabekir Paşa

Güney Cephesi (Fransızlarla Savaş) - Maraş’ta, Sütçü İmam’ın başlattığı mücadele sonunda Maraş’ta tutunamayan Fransızlar şehri terk etmek zorunda kaldı (12 Şubat 1920). - Urfa şehrinde Ali Saip Bey tarafından teşkilatlandırılan direniş sonucunda Fransızlar şehri boşalttılar. (11 Nisan 1920) - Antep’te 1 Nisan 1920’de Fransızlara karşı direniş başladı. TBMM ile Ankara Antlaşması’nı yapan Fransızlar, işgal ettikleri yerleri boşalttılar.

Sütçü İmam Şahin Bey

Batı Cephesi (Yunanistan’la Savaş) - Savaşlar, İzmir-Bursa-Balıkesir-Kütahya-Eskişehir hattında gerçekleşti. - Batı Cephesi komutanı İsmet Bey, Ocak 1921'de I. İnönü; Mart 1921'de II. İnönü Muharebelerini kazanarak Yunan ilerlemesini durdurdu. - İnönü zaferleri, milli ordu projesinin başarısını kanıtladı. Milli Mücadelenin kazanılacağına olan inancı arttırdı.

- Ancak, Temmuz 1921'de Yunan Kuvvetleri, ordumuzu Kütahya-Eskişehir Savaşlarında yenilgiye uğratarak Ankara’nın 70. km batısına kadar ilerledi. - Mustafa Kemal ve Fevzi Çakmak’ın gayretleriyle, ordumuz Sakarya ırmağının doğusuna çekildi. - Meclis’in Kayseri’ye taşınması gündeme geldi.

Fevzi Çakmak

Sakarya Meydan Savaşı 23 Ağustos-13 Eylül 1921 - Yunan taarruzları başarısız oldu. - 10 Eylül’de Türk ordusunun karşı atağı başladı. - 13 Eylül’e kadar Sakarya’nın doğusundaki tüm Yunan kuvvetleri temizlendi. - Yunan ordusu, Eskişehir-Afyon’un doğusuna kadar çekildi. - Bu savaş sonrasında T.B.M.M., Mustafa Kemal'e mareşallik rütbesi ve gazi ünvanı vermiştir.

Başkomutanlık Meydan Savaşı (Büyük Taarruz) 26 - 30 Ağustos 1922 - Mustafa Kemal, meclis kararıyla Başkomutan oldu ve savaşı bizzat yönetti. - Genel seferberlik ilan edildi. Savaş hazırlıkları 1 yıl kadar sürdü. - “Hattı müdafa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır.” sözü, savaşın ana ilkesi olmuştur. - Her asker bulunduğu yeri sonuna kadar savunacak, izin almadan geri çekilen idam edilecekti.

T A A R R U Z - 26 Ağustos sabaha karşı başlayan taarruz, 30 Ağustos’ta Yunan ordularının bozguna uğramasıyla sonuçlandı. - Yunan orduları Ege’ye sürüldü. 9 Eylül’de İzmir’in işgali sona erdi. - Büyük Taarruz, yaklaşık 200 yıldan sonra Türk ordusunun galibiyetiyle sonuçlanan ilk taarruz savaşıdır. - Türk tarafı Lozan'da toplanan barış konferansına önemli bir diplomatik avantajla katılmıştır.

Mustafa Kemal taarruzu izlerken.

9 Eylül’de Muzaffer Türk Ordusu yeniden İzmir’de...

L O Z A N A N T L A Ş M A S I - Lozan Barış Konferansı 8 ay sürmüş ve Türk tarafının kayıtsız şartsız bağımsızlık talebi nedeniyle çetin geçmiştir. - Görüşmelerde Türkiye'yi İsmet inönü temsil etmiştir. - Konferans sonunda Türkiye’nin bugünkü sınırları belli olmuştur.

İsmet Paşa, Lozan Antlaşması’nı imzalarken.

C U M H U R İ Y E T ’ İ N İ L A N I 2 9 E K İ M 1 9 2 3 - Mustafa Kemal Paşa, 28 Ekim gecesi arkadaşlarını toplayarak Cumhuriyet ile ilgili düşüncesini açıkladı ve İsmet inönü ile o gece, devletin niteliğinin cumhuriyet olduğunu saptayan bir yasa tasarısı hazırladı. - Tasarıda: "Hakimiyet kayıtsız ve şartsız milletindir. İdare usulü halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına dayanır. Türkiye Devletinin hükümet şekli Cumhuriyettir." gibi esaslar vardı.

- 29 Ekim 1923 Pazartesi akşamı saat 20. 30'da kanun kabul edildi - 29 Ekim 1923 Pazartesi akşamı saat 20.30'da kanun kabul edildi. Artık Türk Devletinin adı konmuştu: T Ü R K İ Y E CUMHURİYETİ

- Cumhuriyetin ilanı, Türk kurtuluş mücadelesinin askeri ve siyasi alanda zafere ulaşmasının bir sonucudur. - Türk devleti yok olmamış, yerine çağdaş bir devlet biçimiyle Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. - Mustafa Kemal Atatürk, ilk Cumhurbaşkanı seçilmiştir.

CUMHURİYET’İN GETİRDİĞİ YENİLİKLER - Atatürk, Türkiye'yi "Çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak" amacıyla bir dizi devrim yaptı. * Halifeliğin kaldırılması. * Kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesi. * Şapka ve kıyafet devrimi. * Tekke, zâviye ve türbelerin kapatılması.

* Soyadı kanunu. * Yeni saat, takvim ve uzunluk ölçülerinin kabulü. * Türk Medeni Kanunu. * Laiklik ilkesi. * Öğretimin birleştirilmesi. * Yeni Türk harflerinin kabulü. * Türk Dil ve Tarih Kurumlarının kurulması.