Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011 MAKROEKONOMİK ANALİZ 2 KONJONKTÜR TEORİLERİ Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
KONJONKTÜREL DALGALANMALAR Toplam çıktı, istihdam ve tüketim gibi temel makroekonomik değişkenlerdeki kısa dönemli ancak belli bir süreklilik arz eden eş zamanlı mevsimsel olmayan ekonominin bütününü etkileyen dalgalanmalardır. Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
KONJONKTÜREL DALGALANMALAR y = trend + konjonktür dalgası+ mevsimsellik+ rassal faktör Daralma ve genişleme hareketi her dalgada farklı gelişir. Ne kadar sürecekleri belli olmasa da tek dönemlik değişiklikler konjonktür hareketi olarak değerlendirilmez. Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
KONJONKTÜREL DALGALANMALAR Öncü değişkenler: konjonktürel dalganın genişlemeye veya daralma döneminden önce yön değiştiren değişkenler Birleşik öncü göstergeler indeksi MBÖNCÜ---MB ve OECD (aylık) Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
KLASİK KONJONKTÜR TEORİSİ Klasik iktisatta bütün piyasalar tam rekabet koşulları altında işlemektedir ve bütün fiyatlar esnektir. Herhangi bir şok durumunda devlet tarafından müdahale olmadığı sürece piyasalar hızla temizlenecektir. Dolayısıyla, konjonktürel bir hareket meydana gelmez (yayılma mekanizması eksiktir). Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
KEYNEZYEN KONJONKTÜR TEORİSİ Uyarım Mekanizması: yatırımcıların gelecekteki karlılık oranları ile beklentileri doğrultusunda belirlenen özel yatırımlardaki şoklar; toplam arzda meydana gelen şoklar Yayılma Mekanizması: fiyatların ve ücretlerin tam esnek olmamaları Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
KEYNEZYEN KONJONKTÜR TEORİSİ Keynezyen modelde bir talep şokunun konjonktür hareketi olabilmesi için iki temel mekanizma vardır: Firmaların önceden belirlenmiş bir düzeyde stok bulundurma istekleri Çarpan-hızlandıran meknizması Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
MONETARİST KONJONKTÜR TEORİSİ Milton Friedman ve Anna Schwartz, 1963 Uyarım Mekanizması: para arzının büyüme hızındaki artış ve azalışlar Yayılma Mekanizması: uyumlu beklentiler sebebiyle, beklenen ve gerçekleşen fiyat düzeyleri arasında oluşan farklar Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
MONETARİST KONJONKTÜR TEORİSİ Monetarist modelde bir şokun konjonktür hareketi oluşturabilmesi için iki temel mekanizma vardır: Uyumlu beklentiler: ekonomik birimler sadece geçmiş verileri kullanarak tahminlerini yaparlar, yeni durumlara uyum sağlanması zaman alır. Piyasaların temizlenmesi Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
YENİ KLASİK KONJONKTÜR TEORİSİ Robert Lucas’ın eksik bilgi modeli Uyarım mekanizması: toplam talepteki beklenmeyen değişiklikler Yayılma mekanizması: eksik bilgi varsayımı nedeniyle oluşan stok değişimleri Temel varsayımlar: tam rekabet, rasyonel beklentiler, eksik bilgi Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
YENİ KLASİK KONJONKTÜR TEORİSİ Reel konjonktür teorisi: Uyarım mekanizması: reel değişkenlerdeki, özellikle verimlilikteki şoklar Yayılma mekanizması: bireylerin tüketim ve emeklerinin zaman içerisinde yeniden tahsisi –zamanlararası ikame (intertemporal substitution) Temel varsayımlar: klasik dikotomi, esnek fiyatlar Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
YENİ KLASİK KONJONKTÜR TEORİSİ Reel konjonktür teorisi: Zamanlararası ikame ve emek arzı Reel toplam talep ve reel toplam arz Maliye politikası değişiklikleri Teknoloji şokları Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
YENİ KLASİK KONJONKTÜR TEORİSİ Reel konjonktür teorisi üzerindeki tartışmalar: Teknoloji şoklarının önemi İşsizliğin yorumu Paranın yansızlığı Ücretlerin ve fiyatların esnekliği Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
YENİ KEYNEZYEN KONJONKTÜR TEORİSİ Uyarım mekanizması: toplam talepteki beklenmeyen değişiklikler Yayılma mekanizması: eksik rekabet (monopolcü rekabet)varsayımı nedeniyle ücretlerde ve fiyatlarda oluşan yapışkanlıklar Temel varsayımlar: eksik rekabet, rasyonel beklentiler, piyasa aksaklıkları, Nominal katılıklar: liste maliyetleri, Reel katılıklar: etkin ücret teorisi Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
POLİTİK KONJONKTÜR TEORİSİ Uyarım Mekanizması: önemli politik değişimler, seçim dönemleri Yayılma Mekanizması: beklentilerle seçim sonrası ortaya çıkan siyasi tablonun uygulamaya konan politkalarla uyum göstermemesi Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
POLİTİK KONJONKTÜR TEORİSİ Fırsatçı politik konjonktür modeli: uyumcu beklentiler Rasyonel partizan konjonktür modeli: sağ partiler enflasyon konusunda, sol partiler işsizlik konusunda hassastır. Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011