Kişilik: Id – Ego – Superego Ego: Operasyonel birim Bilişsel yetiler (kognitif fakülteler)

kendilik duyumu KENDİLİK GELİŞİMİ İlişkilerin enternalizasyonu yoluyla Ego’nun girdi-çıktılardan yararlanarak İlişkilerin enternalizasyonu yoluyla ayrık bir kendilik duyumu

kendilik Sensory - motor ve kognitif - afektif (duyu) (hareket) (biliş) (duygu) akımlardan (4 kanal) kendilik üretimi - SAĞ HEMİSFER - K e n d i l i ğ i n m o n i t ö r i z a s y o n u Beden imgesi sağ Ego üretir ama hammadde olarak kullanır (kendisini o kabul eder)

Kendi çekirdeğinden üretip Anneden türetme : Mahler Kendi çekirdeğinden üretip daha sonra anneden ayırma: Stern

Ayrışma: S e m b i y o t i k f ü z y o n ’dan Bireyselleşme: ortaya çıkış Bireyselleşme: B i r e y s e l ö z e l l i k l e r kazanma

A y r ı ş m a – B i r e y s e l l e ş m e d e En sağlam psikotik bile psikotik olabilir Genetik, çevre’ye boyun eğer En zayıf’ı çevre bile kurtaramaz

Otistik aşama : 0-2 ay Stimulus(uyarı) bariyeri Homeostatik denge : Otonom sinir sistemi (fizyoloji) emmeyi refleks başlatır anne : otonom fonksiyonlara yardımcı vejetatif Hala rahimde

Sembiyotik aşama : (2-4 ay) Düal ünite (ikili birlik) Anneyi farkedince otistik dönemden çıkar; bulanık da olsa ilk kez nesne belirmeye başlar (görme/işitme net değil; koku önemli) Ortak sınırlar içinde bulunan iki vücutlu bir sistem (anne ihtiyaç gideren bir uzuv - kendi uzantısı-) Parça nesne Omnipotent hezeyan Anneye yatırım: ilk duygulanımsal nesne bağı: nesne ilişkisi birimi (kaynaşmış) Nesne bağlarını duygulanım kurar: Anlam dünyası afektiftir, kognitif değil Bebek annenin beden, niyet, mood, emosyon ve arzularını kendi psişesini şekillendirmek için kullanır (ayna nöronları-erken özdeşim)

Limbik sistem (fizyoloji  psikoloji) -anima- emmeyi psikoloji (enerji ve güvenlik arayışı) başlatır: Arzu annenin görevi: limbik sisteme yardımcı Biological giver  Affection giver pasif besleyici  aktif bakım verici Anneye yatırım HOLDING Annenin sıcaklığı ve onu sıkıca kavraması (kucaklanma) Annenin kalp atışı (güvenlik sinyali) Annenin sesinin tınısı (güvenli ortam)

Dünya ile kurulacak afektif bağ (anlam vs boşluk) güvenli bir ortamda anne üzerinde gerçekleşir Artık bu bağları yine annenin sağladığı güvenli bir ortam içinde dünyaya taşıma zamanı gelmiştir. Kritik bir dönem Bu taşıma gerçekleşebilecek mi yoksa afektif dunyamız annede hapis mi kalacak?

Ayrışma- bireyleşme (5-30 ay) (Ego gelişimi) (Self gelişimi) 1-yumurtadan çıkma ve beden imgesi (3-8 ay) 2-egzersiz (10-15 ay) 3-yeniden yakınlaşma (15-22 ay) 4-konsolidasyon ve nesne sürekliliği (22-30 ay)

Yumurtadan çıkma: 6. ay Beden algısı bebekte kendilik duyumunu başlatır. (benim vücudum!) Duysal aparatın gelişmesi, görsel ve işitsel keskinliğin artması, nesneden ayrı bir kendilik duyumunu tetikler. Bedenini hissetme  kucaktaki pozisyon  anne ile mesafe  hareketlerde amaç

Sosyal gülümseme (ayna nöronları) Annenin incelenmesi Anneyi diğer nesnelerden ayırma Yabancı korkusu

Egzersiz (10-17 ay.) anne bir üs-ana gemi (cruising) Erken dönem anne bir üs-ana gemi (cruising) halat : ayrılık anksiyetesi (yarıçap) kendi egosundan daha büyük zevk alır (bireyselleşme) refuel (bakma, dokunma, koklama, kendince iletişim) (ayrışma yok) ▓ ayrışmaksızın bireyselleşme

Egzersiz (10-17 ay) -devam- Geç dönem (lokomotor) biliş dik hareket Gözü kara aşık: dünya ile sevişme hünerlerini egzersiz düşme-vurmalar umurunda değil (gözü kara) insanın en mutlu dönemi (narsizmin tavan yapması) anneyi unutma @ yürüme: çocuk için küçük fakat bireysellik için dev bir adım kimlik oluşturma yolunda ilk dev adım yeni bir bakış açısı

Egzersiz (10-17 ay) …devam Geç dönem (lokomotor) anneyi unutur kısa süreli yoklukları anne ilgisi ve bedensel yakınlığı Bazı genç kaşifler sarhoş gibidir. Kendi krallıklarını genişletmekten başka bir şey düşünmezler (Narsisizm) Keşif gezisinden üsse dönüş: (yakıt ikmali) Yüz ifadesi, ses, onay davranışları, sıcak ten teması, kucaklanma Anne meşgul, aklı başka yerde, kendilik aktivasyonu ile ilgileniyorsa … Annenin libidinal ulaşılabilirliği bedava (koşulsuz sevgi)

Dünya ile sevişme X kendisi ile sevişme (fallik dönemde) Dünyayı keşif  anneyi unutma1 (bağımlı partner)  früstrasyona tahammül2  bireyselleşme (kimlik oluşumu)3  terk depresyonu4 (annenin yüklediği burukluk) Terapiyi destekleyen motivasyon: 1, 2, ve 3 yardımcı; 4 baskılaycı Dünya ile sevişme X kendisi ile sevişme (fallik dönemde)

Çocuğun nesne dünyası ve amaçları genişler Kendi işlevleri ve bedenine narsisistik yatırım En büyük yatırım engellenme, eleştiri ve başarısızlıktan etk.mez

Yeniden yakınlaşma (18-24 ay) Ayrılma ve bireyleşme  ayrılma anksiyetesi  terk depresyonu (tehdit değil gerçek) Yapışma (clinging) Uzaklaşma (distancing) annenin cevabına ihtiyaç cevapsız anne çıldırtır; hasta da cevapsız partner karşısında… sürekli iğneler; karşısındakini çıldırtarak sadistik nesne konum... Anne yokluğunda hareketlilik ve diğer insanlarla iletişime geçme (BL) SAVUNMA : Nesneye odaklanma

Anne ayarı: Optimum libidinal (duygusal) ulaşılabilirlik Tatminsizlik – Tutarsızlık – Irritabilite - Öfke krizleri Anneyle paylaşma - Anneye negativite Annenin peşinde – Yutulma korkusu (ne onunla - ne onsuz) (Ana-kız ve Gelin-kaynana ilişkisi (kedi-köpek)) Çözümsüzlük hissi: Çaresizlik ve umutsuzluk Anne ayarı: Optimum libidinal (duygusal) ulaşılabilirlik Annenin aşkı (koşs. sevgi) ve tahammül gücü  Çocuğun tahammül gücü Borderline etiyoloji: Çocuğun gel-gitleriyle dalgalanan anne (kendisi hala yeniden yakınlaşma evresindedir=borderline) çocuğun gelişen kendiliğini destekleyemez

Bu dönemde (üçlü ilişki) Baba anneden ayrılır daha belirgin hale gelir: Ödipale hazırlık Baba ilgisiz/tutarsız anneye bir alternatif hale gelebilir Narsisist babanın proje çocuğu, borderline’a alternatif

 İhtiyaçlarının karşılanmasında gecikme NARSISSISTIK PATOLOJİDE YENİDEN YAKINLAŞMA EVRESİ  İhtiyaçlarının karşılanmasında gecikme  Bağımlılığa isyan (ayrılma isteği, fakat omnipotans yaygarasına devam)  Anneye karşı ambivalans  Anne bir uzantı : açgözlülük [yapışkan]  Bağımlılığı inkar : memnuniyetsiz[uzaklaşma]  Ayrılma anksiyetesi  Büyüklük hezeyanının tehlikeye girmesi nedeniyle agresyon  anneye karşı öfke (başkasına yönlendirme)  Anne ile dramatik kavgalar  Annenin cevabı  optimal kırılma(iyileşme gelişir)  maximal kırılma(bonzai)

Anne: Teselli T a h a m m ü l  B a s t ı r m a Dank etme dönemi (burun sürtülmesi) sınırlar ve çaresizlik* sevişme  hayal kırıklığı Anne: Teselli Hayal kırıklığı ve engellenme realitesi ile grandiyoz kendilik ve omnipotent nesne yapılarının uyumu T a h a m m ü l  B a s t ı r m a G ü c ü n ü a ş a r s a  B ö l m e

YENİDEN YAKINLAŞMA KRİZİ ‘ne karşı İKİ MAJÖR SAVUNMA re-fusion (yeniden kaynaşma için regresyon gerekir)  anneyi uzantı olarak kullanıp ayrılığı inkar  acının dinmesi  daha kararlı (savunmanın içselleştirilmesini daha mümkün kılar)  Gerçeklik karşısında şiddetli öfke: basit bir isteği yerine getirilmediğinde kriz -narsissistik savunma - clinging (anneye yapışma) (re-füzyon olanaksız; ayrılma gerçekleşmiş; daha üst organizasyon) savunmaların içselleştirilmesi daha zor (daha umutsuz, daha dengesiz) -borderline savunma- Y a k ı n l ı k ve ö z e r k l i k arasında dilemma ÖZERKLİK gelişiminin durması (DIŞ ODAKLI YAŞAM) : B İ R E Y S E L L E Ş E M E M E

 Bireyselleşmenin konsolidasyonu NESNE SÜREKLİLİĞİ (24-36 ay)  Bireyselleşmenin konsolidasyonu Bireyselleşme sancısı (uyumsuzluk) devam (Terk Dep.)  ayrı kendilik ve nesne temsillerinin konsolidasyonu  Gerçeklik testi  Hayal kurma (gerçekten ayırt etme)  cinsel kimlik farkındalığı  Kızlarda depresyona yatkınlık, anneye kızgınlık, kırılma  Nesne sürekliliği  Kompleks bilişsel fonksiyonlar  Sözel iletişim

 Zaman algısı; hazzı erteleme Anal Dönem 18-42. aylar (Ego kuruluşunun tamamlanması ve kişilik)  Zaman algısı; hazzı erteleme Kişilik ve patolojilerinin oluşumunda ayrışma-bireyleşme dönemi Anal dönem, kişiliği mi yoksa bu kişiliğin savunmasını mı belirler? (BorderOKKB )

yutulma ve kaybolma arasında Babanın sahneye girişi (çocuğun dünyasını genişletmesi, yeni seçenekler) Sosyallik (3. şahsın kabulü: dyadik ilişkiden çıkış) Ödipal döneme (yetişkinlerin medeniyeti ile hesaplaşmaya hazırlık) yutulma ve kaybolma arasında Anneden optimal uzaklık (ayrılmanın kabüllenilmesi)

BORDERLINE KİŞİLİK BOZUKLUĞU (annenin rolü)

Terapi mantığı (rasyonali) defenses against abandonment depression should be overcome Real self begins to emerge (self-activation)

Bireyseleşme üzerine etkiler  Borderline anne: kendi terk depresyonu ile başedebilmek için çocuğun regresif davranışına yapışır. Çocuğun bireyselleşmesini desteklemez.  Narsissistik anne: sadece çocuğun kendisine hayranlığını destekler. çocuk kendi projeksiyonları ile rezonans (in tune) halinde olmazsa geri çekilir. Libidinal (duygusal) ulaşılabilirliğini geri çeker. Çocuğun yakıt ikmalini zorlaştırır. Çocuk teslim olur. Bireyselleşmeyi bırakır  Şizoid anne: çöcuğun kendisine yakınlığına tahammül edemez ve uzaklaşır. Kendisi “iş bilir” olduğu için, çocuğu da buna zorlar (şizoid)  Antisosyal anne: çöcuğu ihmal eder veya kendi tatmini için bir araç olarak kullanır.  Çocuğun ona bağımlı oluşuna tahammül edemeyen anne çocuğu prematür bağımsızlığa iter (kırkık)  Annenin fiziksel cinsel tacizi  Öngörülemez, dengesiz, anksiyöz, düşman anne  Çocuğun kendiliğini tanımayan; onu depersonifiye eden, çocuğu olduğu gibi kabullenmek istemeyen, ona projekte ettiği kişi imiş gibi davranan; çocuğun kendiliği harekete geçtikçe ortaya çıkan değişimlere cevapsız kalarak bu değişimleri aynasızlığa mahkum eden anne  Annenin empati kabızlığı : narsissizm, depresyon, psikoz

yeteneği ile zıtlık gösterebilir Annenin çocuğu ~ besleme ~ doyurma ~ bakımını yapma ~ korumadaki mükemmelliği ζ duygusal olarak besleme ζ destekleme ζ çocuğun zuhur eden kendiliği ile rezonans içinde olma yeteneği ile zıtlık gösterebilir

Son ortak yol Annenin libidinal geri çekilmesi çocuğun bir parçasının kaybı Terk depresyonu Ego ve self gelişiminde duraklama

“bireyselleşme” yi destekleyen “iki vektör” EBEVEYN ÇOCUK annenin genetik libidinal bireyselleşme bireyselleşme ulaşılabilirliği dürtüsü

ÇOCUK KAYNAKLI FAKTÖRLER (TABİAT) Kimi çocukların ζ çok az desteğe ihtiyacı vardır ζ çokça desteklenmeye (genetik dürtü yetersizliği) ζ ideal bir desteği bile değerlendiremedikleri görülür (Kleinien aggresivite)

Bakıcı (3. element) üzerinden anne etkisi (Annenin zorunluğu varlığı mı, mümkün varlığı mı?) İkincil bakıcı (substitute caretaker) annenin tavrını çocuğa taşıyan bir vektördür (anne seçer, anne yönlendirir) Anne zaafını da (örn. OKKB) libidinal ulaşılabilirliğini de bakıcı üzerinden çocuğa yansıtabilir

Kendilik gelişimi İlk bir yıl içinde beyin hacmi 2,5 katına çıkar Bebek anne karnında bir bitkiye benzer sadece büyür ve gelişir (growth and development = neşvü nema) vejetatif bir durumdadır (kortekssiz) Somatik sensory-motor gelişme (bitkilikten çıkış) (iradi hareket) Affekt matürasyonu=Limbik matürasyon İki kritik dönem: 10-12 ay ve 14-16 ay 14-16 ay arası gelişim iyiyse yeniden yakınlaşma krizine (15-22 ay) girmez (Stern ve Schore)

Sensory - motor ve kognitif - afektif (duyu) (davranış) (biliş) (duygu) akımlardan (4 kanal) kendilik üretimi

Ego bu 4 akışı izleyerek bir tasarım ortaya çıkarır Emosyonel taşkınlığın olduğu yerde işlemlenemeyecek kadar büyük bir yüklenme vardır. (tahammül bariyerinin aşılması) Zaman zaman oluşacak taşkınlığın teskin edilmesi frontolimbik inhibisyon(duyguları engelleme) ile mümkündür (emosyonel termostat). Doğumda korteks henüz olmadığından, korteksin bu görevini sabırlı, anlayışlı, empatik bir bakıcının yerine getirmesi gerekmektedir. (kendilik nesnesi işlevi-dış destekleyen ego) İlk iki yıllık beyin gelişimi: ego ve kendilik gelişimine dair önemli aşamaları içerir. Bu gelişim kendilik aktivasyonu gibi deneyim - yaşantılama ile yakından ilişkilidir.

Kernberg and Masterson Kendilik aktivasyonu Ayrılık anksiyetesi Terk depresyonu Kötü kendilik Savunma yapışma Ya da uzaklaşma İyi kendilik

Eğer affektte bir değişim gerçekleştirebilirsek…  afektin sahibi olan kendilik’te dolayısıyla ona ilişik olan nesne temsilinde  dolayısıyla tüm nesne ilişkileri birimlerinde  dolayısıyla ittifak halinde olduğu egonun fonksiyolarından savunma mekanizmalarında

HAKİM TEMA KAYIP/KAYBETMEMEK İÇİN YAPIŞMA ( ödüllendirici ) ( cezalandırıcı ) giden anne regressif ve yapışkan kızgın ve kınayan davranıştan memnun olan AYRIŞMA BİREYSELLEŞMEye tahammülsüz ABANDONMENT DEPRESSION* feeling good, being taken care of homicidal rage, suicidal depression being loved, being fed panic, hopelessness/helplessness gratifying the wish for reunion emptiness/void, guilt (yeniden birleşme isteği) akıllı ve uslu çocuk nesneyi haketmeyen eşi benzeri olmayan onu kaybetmeye mahkum olan çok özel grandiyöz pis böcük

Savunmaların m a l i y e t i : “ G e r ç e k l i ğ e a d a p t a s y o n ” TEDAVİ Eyleme vurmaların kendilikte meydana getirdiği t a h r i p k a r lığın inkarı ile y ü z l e ş t i r m e