ÖRNEK Bir kolun perno üzerinde yataklandırılması şekildeki montaj resminde gösterilmiştir. Kol ile yan parçalar arasındaki boşluk 0,2…0,6 mm dir. b=16-0,1 mm ve t=10+0,2 mm dir. Şekilde gösterilen “l” boyutunun nominal, maksimum ve minimum değerlerini bulunuz.

Bmax=lmax-(bmin+tmin) 0,6=lmax-(15,9+10) lmax=26,5mm Bmin=lmin-(bmax+tmax) 0,2=lmin-(16+10,2) lmin=26,4mm

DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü ÖRNEK 25h6 çaplı bir merkezleme cıvatası bir halat makarasının yataklanması için kullanılacaktır. Cıvata ve göbek deliği arasındaki geçme değerlerinin H8/e8 boşluklu geçmeninkine eşdeğer olması isteniyor. a) Şekildeki göbeğin ISO toleransını yaklaşık olarak belirleyin. b) Cıvatanın L boyutu L=500,1 mm ve cıvata başı altına yerleştirilen parçanın kalınlığı s=5±0,05 mm dir. Göbeğin yanal boşluğunun 0,2…0,6mm olması istendiğine göre göbeğin L genişliğinin adsal değerini ve ölçü sapmalarını belirleyin. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü

DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü ÖRNEK DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Profil çapı d1=7±0.25 mm olan bir sızdırmazlık halkası (O-ring) yeterince sızdırmazlık sağlanabilmesi için profil çapının en fazla %10’u kadar sıkıştırılabilir. Aşırı gerilmelerden kaçınmak için ise çapının en fazla %20’si kadar sıkıştırılabilmektedir. D ölçüsünün ölçü toleranslarını belirleyiniz. (Dmax, Dmin)

Smax=2.δmax Smin=2.δmin -Smax=2. δmax =Dmin-(dmax+2.d1max ) -Smin=2. δmin =Dmax-(dmin+2.d1min ) δmax = (7+0,25).0,2= 1,45 mm δmin = (7-0,25).0,1= 0,685 mm

dmax=90-0,036=89,964 mm dmin=90-0,058=89,942 mm --2.1,45=Dmin-(89,964+2. 7,25) -2.0,675=Dmax-(89,942+2.6,75)

DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü ÖRNEK Delik Mil Ölçüsünde ise bu nasıl bir geçmedir? Oluşan boşluk ve sıkılıkları hesaplayınız. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü

Delik Mil 3 Sıfır çizgisi T=11 T=16 -11 -13 40K6/h5

DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü ÖRNEK Mil Delik Ölçüsünde ise bu nasıl bir geçmedir? Oluşan boşluk ve sıkılıkları hesaplayınız. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü

Delik Mil Sıfır çizgisi T=16 -16 -25 T=25 -50 Smax=-50µm Smin=-9µm

DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü ÖRNEK 50 H7/r6; 50H7/f6; 50K6/h5 geçmelerinin geçme türleri ile maksimum ve minimum sıkılık değerlerini hesaplayınız. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü

ÖRNEK Bir makinada güçler R20/6 serisine göre kademelendirilmiştir. Bu makinanın 5 farklı tipi yapılacaktır. P=10 kW; n= 710 D/d; D1=800 mm başlangıç boyutları verildiğine göre diğer tipler için güç P, devir sayısı n ve D uzunluğu ne olmalıdır.

Güçler için Rn/2p =R20/6 ise n=20; p=3 tür. P1=10kW n1=710 D/d D1=800 mm Güçler için Rn/2p =R20/6 ise n=20; p=3 tür. Aynı cetvelden devir sayısı için Rn/-p =R20/-3 Uzunluk için Rn/p =R20/3 olduğu bulunur. Başlangıç değerleri belli olduğu için R20 serisini kullanarak

Devir sayıları (n) için R20/-3 (710 500 355 250 180) R20 serisi 1 1,12 1,25 1,4 1,6 1,8 2 2,24 2,5 2,8 3,15 3,55 4 4,5 5 5,6 6,3 7,1 8 9 10 Güçler (P) için R20/6 (10 20 40 80 160) Devir sayıları (n) için R20/-3 (710 500 355 250 180) Uzunluklar (D) için R20/3 (800 1120 1600 2240 3150)

DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Geometrik veya Mekanik Büyüklükler Ölçek Kademe Faktörü Seri Uzunluk fL=L1/L2 fn/p Rn/p Alan fA=A1/A2=fL2 fn/2p Rn/2p Hacim fV=V1/V2=fL3 fn/3p Rn/3p Kuvvet F fF=F1/F2=fL2 Gerilme  f=1/2=1 - Moment M fM=M1/M2=fL3 Alan Atalet Momenti I fJ=I1/I2=fL4 fn/4p Rn/4p Mukavemet Momenti W fW=W1/W2=fL3 Zaman t ft=t1/t2=fL Hız V fV=v1/v2=1 Devir sayısı n fn=n1/n2=1/fL fn/-p Rn/-p Güç P fP=P1/P2=fL2 Kütlesel Atalet Momenti J fJ=J1/J2=fL5 fn/5p Rn/5p DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü