PLANLI OKUL GELİŞİMİ

OKUL GELİŞİMİ Okul gelişim Modeli, paylaşımcı bir yönetim anlayışı ve işbirliğine dayalı çalışma sistemi esasları üzerine kurulmuştur. Okulların planlı olarak sürekli gelişimini hedefler. Bu gelişim anlayışı salt fiziki gelişimi değil, yönetim ve eğitim kadroları ile her ne şekilde olursa olsun okul bünyesinde eğitim-öğretime hizmet veren destek personelinin mesleki gelişimlerini de kapsar. Ayrıca, gelişimin sürekliliğinin sağlanmasında okul ile veli, bakanlık birimleri, üniversiteler ve toplumsal kurumlar arasındaki işbirliğinin kurulup geliştirilmesini destekler Modelin çerçevesini oluşturan "Okul gelişim Süreci Basamakları" birbirini takip eden on basamaktan oluşmuştur. Bu basamaklar: Okul gelişim yönetim ekibi (OGYE) Stratejik planlama ve okul gelişim hedeflerinin belirlenmesi (OGYE tarafından) İhtiyaç analizi (OGYE tarafından) Önceliklerin belirlenmesi ve çalışma gruplarının kurulması (OGYE tarafından) Çalışma planlarının hazırlanması (Çalışma grupları tarafından) Yıllık okul gelişim planının hazırlanması Yıllık okul gelişim planının uygulanması (OGYE tarafından) Biçimlendirici değerlendirme (OGYE tarafından) Düzeltilmiş gelişim planının uygulanması (OGYE tarafından) Son değerlendirme ve rapor yazılımı (OGYE tarafından)

I.BASAMAK OKUL GELİŞİM YÖNETİM EKİBİ Okul Gelişimi Yönetim Ekibi (OGYE), okul toplumunu temsilen Planlı Okul Gelişimi'nden sorumlu bir ekiptir. Her öğretim yılı için hazırlanacak olan Okul Gelişim Plânı'nın hazırlanması ve yürütülmesinden sorumludur. Okul Gelişim Yönetim Ekibi, okul toplumunu temsil edeceği için okul toplumunu oluşturan bütün birimlerin temsil edilebileceği üyelerden oluşur ve demokratik bir seçimle kurulur. Bu amaçla, düzenlenecek ön seçim ve bunu izleyen genel seçim bir önceki öğretim yılının Mart ayı içerisinde düzenlenir.

OGYE Üyelerinin Görevleri OGYE,okul gelişim planı sürecinin yönetiminde okul toplumunu temsil eder. Sağlanacak mali kaynakları (yardim, kermes, geceler vb.) yerinde kullanarak ”Okul Bütçesi”ni hazırlar ve yönetir, okul toplumunu,velileri bilgilendirir. OGYE Okul gelişim Planı’nı hazırlar ve uygular. Bu gelişim sürecinde yer alacak çalışma gruplarını belirler,kurar ve çalışmalarında rehberlik eder. Okulun mevcut durumunu belirleyici çalışmalar yapar Planlı okul gelişimi içerisinde yer alan diğer okulları ziyaret edip onlarla görüş alış-verisinde bulunur. Okul personelini,velileri ve öğrenci gruplarını bilgilendirmek amacıyla toplantı, panel ve seminerler yapar. İhtiyaç analizi için anketler uygular ve değerlendirir. Personel için görüşme formları düzenler.değerlendirir. Çalışma gruplarının planlama ve uygulamalarını organize eder.Bu planlar ışığında Yıllık Okul gelişim Planı’nı hazırlar. Çalışma gruplarının çalışmalarını koordine eder. Bu planlar doğrultusunda gerçekleştirilen çalışmaların “Biçimlendirici değerlendirmesini” yapar.Alınan sonuçlar doğrultusunda gerekli düzeltmeleri yapar. Düzeltilmiş Okul gelişim Planı’nın “Son değerlendirmesini yapar. Okul gelişim raporunu hazırlar,Okul toplumuna sunar,Temmuz ayı içerisinde EARGED’ gönderir. Okul personelinin HIE ihtiyaçlarını belirler ilgili birimlere bildirir. İhtiyaca yönelik okulda HIE çalışmalarının organizasyonunu yapar.

OGYE Üyelerinin Görevleri: 1. Okul Müdürü: • Planlı okul gelişimi için gerekli planlama, organizasyon ve görevlendirmeler yapar . • İlgili bakanlık birimleri ile koordinasyonu sağlar. • Okul-Üniversite işbirliğini sağlar. • Okul personelinin mesleki gelişimini destekler. 2- Projeden sorumlu Müdür Yardımcısı: • OGYE toplantılarını düzenler, üyeleri toplantıya çağırır ve toplantılarda kullanılacak her türlü dokümanın çoğaltılması ve dağıtımını yapar. • Okul Müdürünün katılamadığı OGYE toplantılarına başkanlık eder. • Çalışma gruplarının kurulması için gerekli ön hazırlık çalışmalarını yürütür ve süreç boyunca çalışma gruplarının çalışmalarını izler. • Okul gelişimi ile okulda kaydedilen gelişmelerden okul toplumunun haberdar edilmesi. • Okul Personelinin mesleki gelişimi için onların hizmet içi eğitim ihtiyacını belirler ve okul personelinin katılımını sağlar. 3.Öğretmen: • Çalışma Gruplarının amaca yönelik olarak etkili bir şekilde planlarını uygulamada onlara rehberlik ve liderlik yaparlar. • Çalışma gruplarının planladıkları çalışmaları gerçekleştirebilmeleri için gerekli organizasyonu ve koordinasyonu sağlar. • Çalışma gruplarının planlamalarındaki zamanlamayı izlerler.

4.Rehber Öğretmen: • Öğrencilerin kişilik gelişimine yönelik olarak yapılacak çalışmaları yürütür. • Öğrenci başarısının artırılmasına yönelik çalışmalara rehberlik ve danışmanlık eder. • Öğrenme zorluğu çeken öğrencilerin başarılarının arttırılmasına yönelik çalışmaları yürütür. • Hızlı öğrenen öğrencilerin potansiyelini etkili bir şekilde kullanmaya yönelik çalışmaları yürütür. • Çalışma gruplarının etkinliğini ve verimliliğini artırıcı uygulamaların düzenlenmesinde rol oynar. 5.Destek Personel • Okul çevre temizliği ve güvenliğine yönelik çalışmaları düzenler ve yürütür. • Okul eşyalarının ve ekipmanlarının korunması, temizliği ve etkili kullanıma yönelik yapılacak çalışmaları düzenler. • Okulun güvenliğine yönelik çalışmaların organizasyonunda rol alır. 6.Veli: • Okulun çevre ve okul-veli işbirliğini geliştirmesine yönelik çalışmaları organize edip yürütür. • Okulun fiziki kaynaklarının geliştirilmesine önderlik eder. • Okulun tanıtım çalışmalarını organize eder. • Yardıma muhtaç öğrencileri belirleyip gerekli desteğin bu öğrencilere sağlanması çalışmalarını yürütür. 7.Öğrenci: • Öğrencilerin görüşlerini, isteklerini ve sorunlarını OGYE’ YE iletir.

8. Okul Koruma Derneği Temsilcisi: • Bakanlık kanalıyla sağlanan ödeneklerin kullanımı iç,in gerekli planlamaları ve organizasyonu yapar. • Velilerin parasal desteğini sağlamak için uygun düzenlemeleri yapar. • Okulun parasal kaynaklarının kullanımı sonunda yapılan harcamaları gösteren mali raporların velilere duyurulması için gerekli düzenlemeleri yapar. 9. Okul-Aile Birliği Temsilcisi: • Okulda sosyal yardımlaşma etkinliklerini düzenleyip yürütür. • Öğrenci başarısının artırılmasına yönelik yapılacak çalışmaların bütün velilere duyurulmasında ve veli desteğinin sağlanmasında rol oynar. NOT: Okul Aile Birliği Sınıflar Temsilcisi, Sivil Toplum Örgütlerinden Seçilen Temsilci, Mahalle Muhtarı ve Sanayi Ticaret Odaları Temsilcileri okul gelişim sürecini çalışmalarının teknik kısmına katılmazlar.Çalışmalara gözlemli olarak katılıp fikir belirtip kararların alınmasında oy kullanırlar.

II.BASAMAK STRATEJİK PLANLAMA ve OKUL GELİŞİM HEDEFLERİNİN BELİRLENMESİ Okul Gelişim Planı'nın hazırlanmasına geçilmeden önce yapılması gerekli olan bir diğer çalışma da okulun stratejik planının hazırlanmasıdır. Stratejik Plan, okulun gelişim hedeflerini belirleyen, bu hedeflere ulaşmada izlenecek stratejileri ortaya koyan ve okula vizyon kazandıran bir plandır. Bu özellikleri ile stratejik plan, yapılacak çalışmalara yön verecek, önceliklerin tespitine yardımcı olacak ve okulun sürekli gelişimini garanti altına alacaktır. Ayrıca, stratejik plan içerisinde okulun ilkeleri, okulun değer yargıları, okulun misyonu, okulun vizyonu ve değerlendirme ölçütleri bulunacağı için okul gelişiminden amaçlananlar da açığa kavuşacaktır. Bütün bu özellikleri ile okulun stratejik planı adeta okulun anayasası gibi bir işlev görecektir. Nasıl yasalar Anayasa çerçevesinde ona ters düşmeyecek şekilde hazırlanıyor ise okul gelişim planına alınacak çalışmalar da gelişim hedeflerine ulaşmaya yönelik olmalıdır.

Stratejik Planlamanın Getirdikleri Stratejik planlama ile; Liderlerin vizyonu hem içte hem de dışta geniş bir kitle tarafından paylaşılıp kabul görür, Organizasyonun misyonu açıklık kazanır, Hizmet verilen hedef kitlenin özellikleri belirlenir, Organizasyonun yapısındaki güçlü ve zayıf yönler açığı çıkar, Organizasyonun iç kaynakları tespit edilir, Değişen şartlara bağlı olarak ortaya çıkacak fırsatlar önceden dikkate alındığı için en iyi şekilde değerlendirilir, Planlamaya hem içerden hem de dışarıdan katılım sağlanacağı için planlanan çalışmaların kabul görmesi ve uygulamadaki başarısı artar, Gelecekte meydana çıkacak muhtemel gelişimlere uygun stratejiler geliştirilebilir, Yapılan çalışmalar sürekli olarak değerlendirilip, sonuçları geleceğe yönelik çalışmalarda dikkate alınacağı için gelişimin sürekliliği garanti altına alınır. Stratejik planlama yaklaşımına göre; geçmiş deneyimlerimiz ve bilgi birikimlerimiz ile kazandığımız öngörüşümüz; vizyonumuzdur. Vizyonumuzu bugün, etkili bir şekilde kullanarak yapacağımız planlama, geleceğe yön verecektir. Özetle, "Gelecek" "Geçmiş" ile birlikte Stratejik Planlama Yaklaşımı bugün yaratılacaktır. Bili Cook tarafından bu yeni planlama yaklaşımı şu şekilde formüle edilmektedir (Cook, B, 1988): Geçmiş x Gelecek = Bugün

OKUL GELİŞİM HEDEFLERİNİN BELİRLENMESİ Eğitime, öğrenci başarısı açısından bakıldığında dikkate alınması gereken en önemli konu, anaokulundan lise son sınıfa kadar bütün sınıf seviyelerinde öğrencilerin eğitim-öğretim etkinliklerinde merkez olarak alınması gerekliliğidir. Bir başka deyişle "Öğrenci Merkezli Eğitim"; öğrencilerin ilgilerini, isteklerini, becerilerini ve ihtiyaçlarını dikkate alacak biçimde öğretim yaşantılarının düzenlenmesidir. Planlı okul gelişiminde de öğrenci merkez olarak kabul edileceğine ilk olarak "Başarılı öğrenci kimdir?" sorusunun cevabını açığa kavuşturmamız ve öğrenci başarısının artırılmasından nelerin hedefleneceğini ortaya koymamız gerekmektedir. Özetle başarılı bir öğrenci; bilgiyi ezberlemekten çok bilgiye ulaşabilen, bilgiyi kullanabilen, üretken, kişilikli, evrensel ve kültürel değerleri kazanma yolunda gelişim gösterebilen öğrencidir. Ayrıca, başarılı öğrenci, daha sonraki gelişimi için gerekli olan becerilerin farkında olan ve buna süreklilik kazandırabilen öğrencidir.

III.BASAMAK İHTİYAÇ ANALİZİ Mevcut durum ile ulaşılmak istenilen durum arasındaki farkı ortaya koymak amacıyla izlenecek bir süreçtir. (Bir bakıma “NE” ile “NE OLMALI” arasındaki farktır.) İhtiyaç Analizi, gelişim hedeflerine ulaşabilmek için, okullarda yapılması gerekli çalışmaları belirlemek amacıyla yapılır. "İhtiyaç Analizi Anket Formu" ve "Görüşme Formları"nın uygulanıp değerlendirilmesi ile yapılacak çalışmaların belirlenmesi basamağıdır.

IV.BASAMAK ÖNCELİKLERİN BELİRLENMESİ ve ÇALIŞMA GRUPLARININ KURULMASI Okulun hem fiziki kaynaklarının hem de insan kaynaklarının okulun gelişimine yönelik olarak verimli şekilde kullanılması son derece önemlidir. Bu basamakta, ihtiyaç analizi ile belirlenen çalışma alanları arasından okulun gelişimine en fazla katkıda bulunacak olanların öncelikli olarak belirlenmesi ve sınırlı kaynakların bunlar için ayrılması sağlanmalıdır. Her okulun kendi fiziki kaynaklarını ve insan kaynaklarını dikkate alarak belirlenen ihtiyaçlar açısından öncelik taşıyanları seçmesi ve her biri için ayrı bir “Çalışma Grubu” kurması gerekmektedir. Her çalışma grubunun kaç kişi olacağı ve kimlerden oluşacağı çalışma konusunun özelliğine göre (OGYE) tarafından belirlenir. Çalışma grubu; okulun gelişim amaçları gerçekleştirmek amacıyla kurulan, düzenli çalışma ve rol ilişkilerine sahip aralarında etkili bir iletişim bulunan ikiden fazla bireyin oluşturduğu ekiplerdir.

V.BASAMAK ÇALIŞMA PLANLARI'NIN HAZIRLANMASI Her çalışma grubu yapacağı çalışmaların her biri için ayrıntılı bir "Çalışma Planı" hazırlayacaktır. Çalışma planlan, gerçekleştirilecek çalışmalar için sistematik bir planlamayı ve planlanan çalışmalara yönelik organizasyonu sağlamada etkili olacaktır. Çalışma grupları, hazırladıkları çalışma planlarını "Okul Gelişim Planı"nın hazırlanması için OGYE‘ ye vereceklerdir. Okul Gelişim Planı'nın uygulama aşamasında OGYE çalışmaların organizasyonundan ve koordinasyonundan sorumlu olacaktır. Planlanan çalışmalar, çalışma grupları tarafından uygulanacaktır.

VI.BASAMAK OKUL GELİŞİM PLANI'NIN HAZIRLANMASI Okul Gelişim Planı, okulun mevcut durumu ve hedeflenen gelecekteki durumu ile ilgili olarak ihtiyaç duyulan bilgileri organize eder, okulun kısa ve uzun vadeli gelişim hedeflerini tanıtır, gelişimde öncelik taşıyan çalışmaları ve hedeflere ne zaman ulaşılacağını ortaya koyar. Okul Gelişim Planı'nın İşlevi Okul Gelişim Planı'nın işlevi üç temel konudadır. Sorumlukları paylaştırır, Gelişimi yönetir, Kaynakların kullanımına açıklık kazandırıp verimliliği artırır.

Gelişimi Yönetir: Çağımızın ihtiyaçlarına cevap verebilecek özellikte insanların yetiştirilebilmesi için okulların sürekli bir gelişim göstermesi gereklidir.Geliş ancak planlı bir şekilde sürdürüldüğünde süreklilik gösterir.Okullar Okul gelişim planı ile hem fiziki kaynaklarını hem de insan kaynaklarını sürekli geliştirebilirler. Sorumlulukları paylaştırır: Sürekli Gelişimde okul toplumunu oluşturan bireylerin tamamının sorumluluğu vardır. Bu sorumluluk ancak paylaşıldığında okul bütünüyle bir gelişim gösterebilir. Kaynakların kullanılmasına açıklık kazandırıp verimliliği arttırır:İhtiyaç analizi ile belirlene önceliklere göre gelişim planı hazırlanacağı için değerlendirme sonuçları da rapor hazırlanarak ilgili herkese duyurulacağından yapılan harcamalara açıklık getirir.

VII. BASAMAK OKUL GELISIM PLANININ UYGULANMASI Planlanan çalışmaların basarisi, uygulamanın basarisi ile doğrudan bağlantılı olduğu için planlı okul gelişimi ile ilgili yapılacak bütün uygulamalarda işbirliğine dayalı bir çalışma sistemi ile ekip çalışmasının yerleşmesi öngörülmektedir. Gelişim planının uygulanması, çalışma gurupları tarafından gerçekleştirilecektir. Her çalışma grubu planlamasını yaptığı çalışmanın uygulaması ile sorumludur. OGYE çalışma gruplarına destek hizmeti verecektir. Ayrıca, çalışma grupları arasında ve çalışma grupları ile okul yönetimi arasında koordinasyonu sağlayacaktır. İşbirliğine dayalı çalışma sistemi 3 temel esas üzerine kurulmuştur. Pozitif bağımlılık: Bir kişinin zekası ne kadar yüksek olursa olsun ekibin toplam zekasına ulaşamaz. Yüz yüze İletişim: İşbirliğine dayalı yürütülen çalışmalarda bireyler birbirleri ile bire bir iletişim içinde çalışırlar. Kararlar ortaklasa alınacağı için herkes tarafından benimsenir. Bu da uygulamanın basarisini arttırır. Ekipte ki bireylerin sosyal becerilerini de geliştirir. Bireysel Sorumluluk ve Ortak Hedeflere Yönelme: Ekip çalışmasında çalışmalar zincirleme yürüyeceği için ekipte yer alan herkes hem kendisine hem de gruptaki arkadaşlarına karsı üstüne düsen çalışmaları yerine getirmekle yükümlüdür.

VIII.BASAMAK BİÇİMLENDİRİCİ DEĞERLENDİRME ve DÜZELTME Dönemin sonunda OGYE tarafından geliştirme ve iyileştirme amaçlı biçimlendirici değerlendirme yapılır. I.dönemin sonuna kadar olan planlanmış çalışmalar gözden geçirilerek, aksayan yönler ortaya çıkarılacak ve ihtiyaç duyulan eklemeler yapılır.

IX. BASAMAK DÜZELTILMIS GELISIM PLANININ UYGULANMASI Biçimlendirici değerlendirme sonunda elde edilen bilgiler dikkate alınarak “Okul gelişim planı” düzeltildikten sonra uygulama aşaması tekrarlanır.

X.BASAMAK SON DEĞERLENDİRME ve RAPOR YAZIMI Öğretim yılının sonunda Okulu Gelişim Planı ile gerçekleştirilen çalışmalar ve bunların okuldaki eğitim-öğretimin gelişimine katkılarını belirlemek amacıyla son değerlendirme yapılacaktır. Değerlendirme çalışmaları OGYE tarafından gerçekleştirilecektir. Değerlendirmede ortaya çıkan sonuçlara göre hazırlanacak olan "Okul Gelişim Raporu" OGYE tarafından hazırlanacak ve EARGED‘ e bağlı Hizmet içi Eğitim ve Laboratuar Okulları Şubesi'ne Temmuz ayı içinde ulaşacak şekilde gönderilecektir.