ISI

Yaşamımızda ısının önemi oldukça büyüktür Yaşamımızda ısının önemi oldukça büyüktür. İnsanlar yaşamlarını sürdürebilmek için sürekli ısıya ihtiyaç duymuşlardır. Isı bir enerji çeşididir, farklı bir enerjinin dönüşmesiyle elde edilir. En önemli ısı kaynağımız ise Güneştir.

Madde; katı, sıvı veya gaz hangi halde olursa olsun maddeyi oluşturan tanecikler hareket halindedir. Hareket eden cismin hareket enerjisi(kinetik enerjisi) vardır. Bu küçük taneciklerin sahip olduğu kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamı, taneciklerin oluşturduğu maddenin ısısına eşittir. Isı skaler bir büyüklüktür.

ISI SICAKLIK Bir enerji türüdür. Enerji ile ilgili bir büyüklük tanımıdır. Enerji değildir Birimi joule ve kaloridir. Birimi derecedir. Kalorimetre kabı kullanılarak hesaplanır. Termometre ile ölçülür. Matematiksel hesaplamalar ile bulunur. Doğrudan ölçülür. Madde miktarına ve cinsine bağlıdır. Madde miktarına ve cinsine bağlı değildir. Maddeyi oluşturan moleküllerin toplam kinetik enerjisini içerir. Maddeyi oluşturan moleküllerin ortalama kinetik enerjisini içerir. Q harfi ile ifade edilir. t harfiyle ifade edilir.

Isı Nedir? Bir maddenin sahip olduğu ısı;o maddeyi oluşturan taneciklerin her birinin hareket enerjileri (kinetik enerji) ve tanecikler arası bağ enerjilerinin (potansiyel enerji)toplamı kadardır. Diğer bir ifadeyle ısı; Bir maddenin moleküllerinin hareket enerjileri ve potansiyel enerjileri toplamıdır. Isı enerjisi Q ile gösterilir.

Isı enerjisi her maddenin taşıdığı bir enerji türüdür Isı enerjisi her maddenin taşıdığı bir enerji türüdür. Kütlesi ve belirli sıcaklığı olan her madde ısı enerjisine sahiptir. Aynı zamanda ışık enerjisi, ses enerjisi, mekanik enerji,kimyasal enerji gibi enerjiler de ısı enerjisi oluşturabilir.

ISI NELERE BAĞLIDIR Madde miktarına bağlıdır Bir tencere kaynar suyun sahip olduğu ısı, bir bardak kaynar suyun ısısından fazladır. Maddenin cinsine göre değişir Aynı sıcaklıktaki bir bardak su ile bir bardak yağ eşit miktar ısıya sahip değildir. Bunun nedeni maddelerin farklı öz ısılarının olmasıdır.

Maddelerin 1 kg sinin sıcaklığını bir derece artırabilmek için joule cinsinden gerekli ısı miktarına o maddenin öz ısısı denir. Öz ısı maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Maddenin sıcaklığındaki değişim miktarına Bir bardak çeşme suyu ve bir bardak kaynar suyun ısıları eşit olmaz. Eşit kütledeki aynı cins maddelerden sıcaklığı fazla olanın ısısı daha fazladır.

ISI ARTIŞI NELERE BAĞLIDIR? Maddenin sıcaklık değişimine Maddenin cinsine Madde miktarına

ISININ ÖLÇÜLMESİ Isı miktarını ölçmek için kullanılan araçlara kalorimetre kabı denir. Kalorimetre kapları içerideki ısıyı dışarıya ve dışarıdaki ısıyı içeri sızdırmayacak şekilde yapılmıştır. Karıştırıcının olduğu içteki bölmeye ısısı ölçülecek madde yerleştirilir. Önce maddenin başlangıçtaki sıcaklık ve kütle değerleri ölçülür.

Sonra madde karıştırıcı ile karıştırılır Sonra madde karıştırıcı ile karıştırılır. Karıştırma sonucu maddenin sıcaklık değişimi yine termometre ile ölçülür. Bu sırada maddenin kazandığı ısı termometrede okunan sıcaklık farkından faydalanılarak hesaplanır. Isı birimleri Joule(J) ve Kalori(cal) dir. 1 cal=4,18 J dür.

Q= m. c. kadar olur. ISI-SICAKLIK-KÜTLE ARASINDAKİ İLİŞKİ Isı sığası tanımından yola çıkarak bir cismin m gramının sıcaklığını kadar artırmak veya azaltmak için gerekli ısı miktarı; Q= m. c. kadar olur. Q:Maddenin aldığı veya verdiği ısı(cal) m:Isı alan veya veren maddenin kütlesi(g) c:Maddenin öz ısısı(cal/

Isınma ısısı(öz ısı)küçük olan maddenin sıcaklığı çabuk artar ve çabuk azalır. Isınma ısısı büyük olan maddenin sıcaklığı ise daha geç artar ve daha geç azalır. SORU: Karaların denizlere göre daha çabuk sıcaklığı artar. Bunun nedeni nedir? CEVAP:Isınma ısısı küçük olan maddelerin sıcaklığı çabuk yükselir. Karaların denizlere göre öz ısısı daha küçük olduğundan dolayı sıcaklığı daha çabuk yükselir.