NÜKLEİK ASİT

Bütün canlıların Genetik Maddesini Nükleok Asitin Yapısı Nükleik asitler, hücresel olayların yönetimini sağlayan organik moleküllerdir. Bütün canlıların Genetik Maddesini ( Genom = Kalıtım maddesi ) oluştururlar.

Nükleik asitler, tüm kalıtsal bilgileri taşıyan ve bu bilgileri protein sentezine dönüştüren, tüm canlılarda bulunan en büyük organik moleküllerdir.

Nükleik asitlerin yapı birimi NÜKLEOTİD’lerdir. İki tip nükleik asit vardır: 1. DNA (Deoksiriboz nükleikasit) 2. RNA (Ribo nükleikasit ) Nükleik asitlerin yapı birimi NÜKLEOTİD’lerdir.

Nükleotidler baz, şeker ve fosfatın birleşmesiyle çift zincirli yapı oluşturur.

Nükleik asitlerin yapı birimleri olan Nükleotidler üç farklı yapıdan oluşur. FOSFAT ŞEKER BAZ

Azotlu Organik Baz + Şeker + Fosforik Asit NÜKLEOTİDLER Azotlu Organik Baz + Şeker + Fosforik Asit

Timin bazı sadece DNA da, Urasil bazı sadece RNA da bulunur. BAZLARIN SEMBOLLERİ ADI ŞEKLİ ADENİN BAZI A TİMİN BAZI T GUANİN BAZI G SİTOZİN BAZI S URASİL BAZI U Timin bazı sadece DNA da, Urasil bazı sadece RNA da bulunur.

AZOTLU ORGANİK BAZLAR I. PÜRİN (Çift halka oluşturan ) II. PİRİMİDİN ( Tek halka oluşturanlar)

I . PÜRİN GRUBU BAZLAR : ADENİN ( A ) - GUANİN ( G ) Hem DNA ‘ nın hem de RNA ‘ nın yapısına katılırlar.

II . PİRİMİDİN GRUBU BAZLAR : TİMİN (T) - SİTOZİN (S) - URASİL (U) 1. Sitozin hem DNA’nın hem de RNA’nın yapısına katılır. 2. Timin yalnız DNA’nın yapısına katılır, Urasil de yalnız RNA’nın yapısına katılır.

ŞEKERLER ADI ŞEKLİ RİBOZ ŞEKERİ DEOKSİRİBOZ ŞEKERİ

Şekerler Riboz ve Deoksiribozdur Şekerler Riboz ve Deoksiribozdur. Riboz RNA da, Deoksiriboz ise DNA da bulunur. Not : Riboz ve Deoksiriboz arasındaki fark, deoksiribozda bir oksijenin eksik olmasıdır. Adı Şekli FOSFAT Fosfat, hem DNA da hem de RNA da ortak moleküllerdir.

NÜKLEOTİDLERİN ADLANDIRILMASI Timin nükleotid ( Yalnız DNA ‘da ) U Urasil nükleotid (Yalnız RNA ‘da) A Adenin nükleotid G Guanin nükleotid S Sitozin nükleotid

DNA ' nın Yapısı ve Özellikleri 1. Çok sayıda deoksiribonükleotidin birleşmesiyle oluşmuştur. 2. Ökaryot hücrelerde DNA moleküllerinin çoğunluğu çekirdekte, bir kısmında mitokondri, kloroplast gibi organellerde bulunur.

DNA ' nın Yapısı ve Özellikleri 3. Her canlı türünün vücut hücrelerinde kromozomlarda bulunan DNA miktarı sabittir ve kendine özgüdür. Üreme hücrelerinde ise vücut hücrelerindekinin yarısı kadar DNA bulunur.

DNA ' nın Yapısı ve Özellikleri 4 . DNA molekülü birbirlerine zayıf hidrojen bağları ile bağlanmış iki nükleotid zincirinden oluşmuş sarmal yapıdadır. Bir iplikte Adenin’le diğer iplikteki Timin eş yapar ve aralarında ikili hidrojen bağı oluşur. Yine bir iplikteki Guanin ile diğer iplikteki Sitozin eş yapar ve aralarında üçlü zayıf hidrojen bağı kurulur.

NÜKLEOTİDLERİN ZİNCİR OLUŞTURMASI G S P A T DNA’ da Adenin nükleotidin karşısına Timin nükleotid, Guanin nükleotidin karşısına Sitozin nükleotid gelir.

5 . Bir DNA molekülünde bazlarda Adeninlerle Timinlerin; Guaninlerle, Sitozinlerin sayıları birbirine eşittir. A = T ve G = S Ya da A + G = T + S A / T = 1 G / S = 1

7 . DNA molekülündeki iki zincir birbirinin tamamlayıcısıdır. Fosfat sayısı = Deoksiriboz sayısı = Baz sayısı 7 . DNA molekülündeki iki zincir birbirinin tamamlayıcısıdır. Yani bir zincirdeki nükleotid dizilişi ikinci zincirdeki nükleotid sıralanışını belirler. Bu şekilde DNA‘da ki bilgi iki kere korunmuş olur.

NOT Çekirdek, kromozom ve DNA ‘nın görevi aynıdır. Burada esas görev yapan DNA dır. DNA’nın yapmış olduğu bu görev hem kromozoma ve hem de çekirdeğe verilir.

DNA ‘nın Kendini Eşlemesi DNA bu görevini; kendi kendini eşlemesiyle ve RNA sentezleyerek yapar. DNA eşlendiği zaman aynen kendisi gibi bir DNA yapabilir. DNA A T G S S G T A DNA A T G S S G T A 1. DNA A T G S S G T A 2. DNA A T G S S G T A + DNA ‘nın Kendini Eşlemesi

SONUÇ : Bir DNA ‘dan iki DNA oluşur. Oluşan DNA’lar birbirinin aynıdır. DNA ‘ nın kendini eşlemesi sonucu; I . Bir hücreden iki hücre oluşur.Tek hücreli canlılar çoğalmış olur. Çok hücreli canlılar büyürler. II . Canlılarda üreme ve kalıtım gerçekleşir.

DNA ile RNA Arasındaki Farklar 1. RNA ‘da 5 karbonlu riboz şekeri bulunur. DNA ‘da ise riboza benzeyen 5 karbonlu deoksiriboz şekeri bulunur. 2. RNA’ da Timin ( T ) bazı yoktur. Bunun yerine Urasil ( U ) bazı bulunur.

DNA ile RNA Arasındaki Farklar 3. RNA sitoplazmada, DNA çekirdek ve bir kısımda mitokondriler de, plastitlerde bulunur. 4. RNA protein sentezinde rol oynar. DNA ise bir kalıtım maddesidir. (Genetik madde )

DNA ile RNA Arasındaki Farklar 5. RNA ve DNA da nükleotidlerin dizilişleri faklıdır; A) DNA karşılıklı sarmal yay yapan iki polinükleotid zincirinden oluşmuştur. B) RNA tek polinükleotid zincirinden oluşmuştur.

B u dizilişlerin önemi çok büyüktür; Yeryüzünde yaşayan canlıların çeşitliliğini nükleotidlerin farklı dizilişleri açıklar. Nükleik asitler hücredeki olayları yönetir. Aynı türe ait hücrelerdeki DNA ‘nın hem kimyasal yapısı, hem de miktarı dölden döle aynı kalır. Bunun anlamı; aynı anadan meydana gelen hücrelerde DNA ‘nın hem miktarı ve yapısı, hem de özellikleri aynı kalır.

MUTASYON Mutasyon geçiren DNA görevini yapamaz. DNA’nın yapısının bozulmasına MUTASYON denir. Mutasyon geçiren DNA görevini yapamaz. 1. Mutasyon vücut hücrelerinde görülürse sadece bir canlıyı etkiler ve kalıtsal değildir. 2. Mutasyon üreme hücrelerinde görülürse kalıtsaldır ve dölden döle aktarılır.

S O R U L A R 1. DNA ‘nın yapısındaki organik bazların eşlenmesi hangisinde doğru verilmiştir? A ) A - T B ) A - G C ) A - S D ) T - G

2. DNA ‘nın bir zincirindeki Guanin’in karşısına diğer zincirde hangi organik baz gelir? A ) Adenin B ) Timin C ) Sitozin D ) Urasil

3. Aşağıdaki yapıların hangisinde nükleik asit bulunur? A ) Golgi aygıtı B ) Lizozom C ) Hücre zarı D ) Kromotin iplik

4. DNA da bulunup, RNA da bulunmayan organik baz hangisidir? A ) Sitozin B ) Timin C ) Adenin D ) Guanin

5. DNA ‘ nın her canlıda farklı bilgiler taşımasının sebebi nedir? A ) Çekirdekte bulunması. B ) Fosfatın dizilişi. C ) Şekerlerin dizilişi. D ) Nükleotidlerin dizilişi.

ÇIKIŞ 6. Aşağıdakilerden hangisi DNA ‘nın özelliği değildir? A ) Çift sarmallı olma. B ) Sitoplazmada bulunma. C ) Adenin bazı bulundurması. D ) Deoksiriboz şekeri bulundurması. ÇIKIŞ

DOĞRU

YANLIŞ