4 Bölüm MEKÂNSAL BİR SENTEZ: TÜRKİYE MEDENİYET MERKEZİ TÜRKİYE TÜRKİYE’Yİ TANIYALIM KONULAR MEDENİYET MERKEZİ TÜRKİYE Temel Kavramlar Medeniyet

MEDENİYETLERİN MERKEZİ TÜRKİYE 1. Yandaki haritada yeryüzündeki medeniyetlerin kurulduğu Nil Deltası, Mezopotamya, İndus Vadisi, Sarıırmak ve Gökırmak Vadileri görülmektedir. Bu medeniyetlerin buralarda kurulmasının coğrafi nedenlerini tartışınız. 2. Dünya fiziki haritasına bakarak bu bölgelerin benzer ve farklı yönlerinin neler olduğunu söyleyiniz. 3. Tarih boyunca birçok medeniyete beşiklik etmiş olan ülkemiz, Norveç’in coğrafi konumuna sahip olsaydı Türkiye’de bu kadar medeniyet gelişir miydi? Nedenlerini tartışınız.

Sevgili Jasmine, En son mektubunda arkeolojiye olan ilginden Türkiye'yi görmek istediğini yazmışsın. Anadolu'da çok eski çağlardan beri yerleşmeler başlamış ve bu topraklar üzerinde pek çok farklı medeniyet kurulmuştur. Bu toplum ve medeniyetlerin bıraktığı izler kendilerinden sonra gelenleri de etkilemiştir. Yeni gelenlerin getirdiği özelliklerle daha öncekiler kaynaşmıştır. Böyle bir gelişme ve bunun sonucunda oluşan kültür zenginliğine dünyanın başka hiçbir yerinde rastlayamazsın. Buraları ziyaret etmeni çok isterim. İstanbul gibi hızla gelişen ve değişen bir metropolde bile Anadolu'nun ilk yerleşim yerlerinden biri olan Yarımburgaz Mağarası'nı, Roma ve Bizans uygarlıklarına ait birçok kalıntı, sarnıç ve kiliseyi, Osmanlıdan kalan sarayları, hamamları, camileri, iki kıtayı birbirine bağlayan köprüleri gördüğünde yazdıklarımın ne kadar yetersiz kaldığını anlayacaksın

MEDENİYETLERİN BULUŞMA NOKTASI: ANADOLU Harita 1: Türkiye’nin coğrafi konumunu gösteren harita MEDENİYETLERİN BULUŞMA NOKTASI: ANADOLU

MEDENİYETLERİN BULUŞMA NOKTASI: ANADOLU Coğrafi açıdan önemli bir konumda bulunan Türkiye, elverişli iklim ve jeomorfolojik koşulları nedeniyle tarihî çağlardan itibaren büyük ölçüde yerleşmelere sahne olmuş, bunun neticesinde de çeşitli uygarlıkların kurulduğu ve geliştiği bir alan hâline gelmiştir. Türkiye, Eski Dünya karaları olarak adlandırılan Asya, Avrupa ve Afrika'nın birbirine yaklaştığı sahada, eski medeniyetlerin beşiği Akdeniz Havzası içinde yer almaktadır.

Anadolu topraklarına tarih boyunca çeşitli insan toplulukları yerleşmiştir. Ülkemiz toprakları, coğrafi konumu ve diğer coğrafi özellikleri nedeniyle bölgesel önem taşıyan çok sayıda uygarlığın doğduğu, geliştiği bir alan olmuştur. Bugün dünyada 200’den fazla ülke vardır. Fakat dünya tarihini incelediğimizde geçmişte önemli rol oynamış, farklı medeniyetleri bünyesinde barındırmış ülke sayısı 10-15’i geçmez. Bu ülkelerin dünyadaki konumlarına baktığımızda coğrafi bakımdan çok elverişli ve stratejik bölgelerde bulunduklarını görürüz. Türkiye, bu ülkeler içinde en önemli medeniyet merkezlerinden biridir.

Türkiye'nin Dünya Üzerindeki Coğrafi Konumu ve Avantajları A)Türkiye insan yaşamı için en ideal kuşak olan orta enlemde yer almaktadır. Bu özelliğinden dolayı Türkiye toprakları, tarihin en eski dönemlerinden beri hep büyük devletlere beşiklik etmiş ve çok sayıda medeniyetlerin kurulmasına zemin hazırlamıştır. Sultan Ahmet Camisi

B)Türkiye hem Asya hem Avrupa hem de Afrika Kıtası ile temas hâlinde olduğundan bir Orta Doğu ülkesidir. Coğrafi konum, ülkenin daha ziyade doğal özellikleri üzerinde etkili olurken siyasi, sosyal ve ekonomik durumunu da doğrudan etkilemektedir. Ülkelerin dünyada bulundukları coğrafi konumları ile gelişmişlik ve etkinlikleri arasında sıkı bir bağlantı vardır.

C)Türkiye, dağlık bir ülkedir C)Türkiye, dağlık bir ülkedir. Ovalar, daha ziyade kıyılarda ve akarsu vadilerinde yer alır. Akarsular bakımından bölgenin en zengin ülkesidir. D) Üç tarafı denizlerle çevrili yarımadalar ülkesi olan Türkiye, İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile büyük bir öneme sahiptir. Üç tarafını çeviren denizler, Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusu'na, Süveyş Kanalı vasıtasıyla Kızıldeniz ve Hint Okyanusu'na bağlantılıdır. E) Türkiye yer altı ve yer üstü zenginlik kaynakları bakımından bölge ve hatta dünyada ki zengin ülkeler arasında yer alır. F) Tarımsal kaynakları kendi ihtiyaçlarını karşılayacak düzeydedir.

H)Ulaşım faktörleri bakımından ele alındığında Türkiye, bütün ulaşım sektörlerinin gelişmekte olduğu; Asya, Avrupa ve Afrika Kıtaları arasında köprü oluşturan bir ülkedir I)Bütün bu doğal ve tarihi özelliklerinden dolayı turizm potansiyeli yüksek bir ülke dir.

Coğrafi konumu gereği, Anadolu’da ilk çağlardan beri çok farklı özelliklere sahip birçok kurulmuş ve gelişmiştir. Aynı zamanda bu medeniyetler, dünya tarihinde çok önemli rol oynamışlardır. Son olarak buraya yerleşen Türkler, temeli sevgi ve adalete dayanan, eski medeniyetlerin izlerini taşıyan yepyeni bir medeniyet meydana getirmişlerdir. İvriz Kaya Kabartması

ANADOLU MEDENİYETİ ÇEVREİNE GÖRE DAHA ZENGİNDİR Tarihin ilk dönemlerinden itibaren Türkiye'de, aynı zaman diliminde birden fazla büyük medeniyet yan yana yaşamıştır. Mısır’da, eski Mısır Medeniyetleri, Arap ve Türk medeniyetlerine ait eserler vardır. Roma’da Etrüsk kalıntıları dışında sadece Roma sanat eserleri, Yunanistan’da ise sadece Helenistik Döneme ait eserler ve Türk eserleri vardır. Buna karşılık Türkiye’de birbirini takip eden veya aynı dönemde yan yana yaşamış olan Hatti, Hitit, Hurri, Troia (Troya), Urartu, Frygia (Frigya), Lydia (Lidya), Kria (Karya), Lykia (Likya), Helen, Galat, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı gibi pek çok medeniyetin izleri bulunmaktadır.

Anadolu Yarımadası, coğrafi özelliklerinden dolayı tarihin her döneminde mutlaka bir medeniyete beşiklik etmiştir. Bu nedenle Anadolu Yarımadası; "Medeniyetlerin Beşiği Olan Topraklar“ olarak adlandırılmış ve burada kurulan medeniyetlerin hepsine "Anadolu Medeniyetleri" denmiştir. Birbirinin devamı olan uygarlıklar, Türkiye’yi âdeta bir müze ülke konumuna getirmiştir. Nemrut Dağı’ndaki Zeus Heykeli Milet Amfi Tiyatrosu

OKUMA METNİ “Türkiye topraklarının ekonomik coğrafyası İlk Çağdan günümüze kadar coğrafi konumuna bağlı olarak şekillenmiştir. Örneğin İyonyalılar, Fenikeliler deniz kenarında kuruldukları için denizcilik faaliyetleri ile meşgul olmuşlardır. Urartular ise bugünkü Doğu Anadolu dediğimiz topraklarda kurulmuş, dolayısıyla hayvancılıkla meşgul olmuşlardır. Anadolu kültürel zenginliği yanında ekonomik faaliyetler bakımından da oldukça zengindir. Tarihî yollar burada kesişmiştir. Kral Yolu, Baharat Yolu, İpek Yolu ile doğudan batıya, kuzeyden güneye uzanan ticari ağın Anadolu topraklarına önemli getirisi olmuştur.

Binbirdirek Sarnıcı Yazılıkaya Sultanahmet Camisi OSMANLI ROMA HİTİT ROMA URARTU SELÇUKLU LİDYA FRİG İkiz boğalar Selsius Kütüphanesi Mitolojik heykel İnce Minareli Medrese Sart Sinagogu Bu medeniyetlerin haritada işaretli olan yerlerde kurulmalarının nedenlerini coğrafi konum özelliklerini ön plana alarak söyleyiniz.