Adı ve Soyadı: EMRE BALCI Konu: TRAVERTENLER VE MAKET YAPIMI Sınıf ve Numara: 9-F No: 467 Konu: TRAVERTENLER VE MAKET YAPIMI Dersin Adı: COĞRAFYA 9 Sorumlu Öğretmen:SUHANDAN ARDANIÇ Tarih: 11.02.2014

TRAVERTENLER

Traverten, kalsiyum karbonatlı (CaCO3) yer altı sularının mağara boşluklarında veya yeryüzüne çıktıktan sonra içindeki kalsiyum karbonatın çökelmesi ile oluşan kimyasal tortul taştır. Genellikle sıcak su kaynaklarının yakınında ve kalsiyum karbonatlı suların yayılarak aktığı alanlarda, suda erimiş bulunan kalsiyum karbonat çok ince katmanlar halinde kayaların üzerine çöker.

Kirecin çökelmesi sonucu oluşan bu yumuşak birikim, zamanla sertleşerek basamaklar şeklinde olan travertenleri oluşturur. Basınçlı yeraltı suları, geçtiği bölgelerdeki kalsiyum karbonatı eriterek bünyesinde tutar. Suyun aniden açığa, basınçsız ortama çıkması ve karbondioksitin uçması ile, suda erimiş bulunan kalsiyum karbonat çok ince katmanlar halinde kayaların üzerinde birikir. Bu birikme sonucunda zamanla travertenler oluşur.

Traverten çok yönlü, çeşitli nedenlere ve ortamlara bağlı, kimyasal reaksiyon sonucu çökelme ile oluşan bir kayadır. Traverten aynı zamanda mermerle birlikte kullanılan bir yapı malzemesidir. Türkiye'nin Denizli, Bucak-Burdur, Mut-Mersin, Sivas gibi birçok bölgesinde traverten ocakları işletilmektedir. Üretilen malzeme blok, moloz olarak veya fabrikalarda işlenerek ebatlı honlu - cilalı traverten gibi mamüller halinde iç piyasada kullanılmakta veya büyük oranda yurtdışına ihraç edilmektedir

Denizli'de bir Traverten Ocağı

Türkiye‘nin güneybatı’sında yer alan, Denizli ilinde bulunan Pamukkale travertenleri bunun en güzel örneğidir. Pamukkale’de kaplıcalar ve akan sulardan kalan karbonat mineralleri teraslarından oluşmuş travertenler bulunmaktadır. Pamukkale terasları, kaplıca suyu tarafından çökeltilmiş bir tortullu kayaç olan travertenlerden oluşur.

Pamukkale’de Çaldağı’nın güney eteklerinden gelen kalsiyum oksit içeren suların oluşturduğu görkemli beyaz travertenler, kentin en önemli turistik merkezlerinden biridir.

Pamukkale termal kaynağını meydana getiren jeolojik olaylar geniş bir bölgeyi etkilemiştir. Bu bölgede sıcaklıkları 35-100 C arasında değişen 17 sıcak su kaynağı bulunmaktadır. Pamukkale termal kaynağı, antik dönemlerden beri kullanılmaktadır.

Termal su kaynaktan çıktıktan sonra, 320 m uzunluğunda bir kanal ile traverten başına gelmekte ve buradan da çökelmenin olduğu traverten teraslarına dökülmektedir. Termal su buraya ulaşana kadar ortalama 240-300 m yol kat etmektedir.

Kaynaktan çıkan 35.6 °C sıcaklığında, içinde yüksek miktarda Kalsiyum Hidro Karbonat bulunan su traverten yataklarına ulaşarak, havadaki oksijen ile teması sırasında karbondioksit ve karbon monoksit uçar. Doğal olarak beyaz renkte olan kalsiyum karbonat çökelir ve zamanla sertleşip, kayalaşarak travertenleri oluşturur.

Kat kat havuzcuklarında ve kat kat teraslarda, kalsiyum karbonat’ın çökelmesi termal sudaki karbondioksit ile havadaki karbondioksit dengeye gelinceye kadar devam eder. Başlangıçta yumuşak bir jel halinde olan çökelti zaman içinde sertleşmekte ve travertenler oluşmaktadır.

Yapılan analizlere göre, 1lt. sudan traverten üzerine 499. 9 mg Yapılan analizlere göre, 1lt. sudan traverten üzerine 499.9 mg. CaCO3 çökelmektedir. Beyazlığın oluşumunda hava şartları, ısı kaybı, akışın yayılımı ve süresi etkilidir.

Pamukkale travertenleri, ülkemiz turizmi açısından da önemli bir yerdir. Her yıl burayı çok sayıda yerli ve yabancı turist ziyaret eder. Pamukkale UNESCO tarafından belirlenen Dünya Miras Listesi'nde yer almaktadır.

TRAVERTEN MAKETİ YAPIMI

Yumuşak bir tuğla, kireç, boya, su, fırça ve maket bıçağı. Kullanılan Malzemeler: Yumuşak bir tuğla, kireç, boya, su, fırça ve maket bıçağı. Traverten Yapımı: Traverten setlerini (basamaklarını) oluşturmak amacıyla, tuğlaya maket bıçağı ile şekil verildi. Traverten setlerinin üzerine küçük havuzcuklar yapıldı. Traverten görünümü için kireç ve su karıştırılarak, boyandı.

Havuzcukların içerisi ise, kireç içine mavi boya katılarak boyandı. Böylece su görünümü elde edildi. Böylece traverten yapımı tamamlanmış oldu.

KAYNAKÇA http://tr.wikipedia.org/wiki/Traverten http://www.pamukkale.gen.tr/ http://www.eokul-meb.com/traverten- http://www.tryazi.com/pamukkale- http://www.inploid.com/t/traverten-

TEŞEKÜRLER. EMRE BALCI 9-F 467