KALİTE Cenk Özler

KALİTE İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

Kalitenin Boyutları Performans Güvenilirlik Dayanıklılık Servis yapılabilirliği Estetik İçerik Algılanan kalite Standartlara (şartlara) uygunluk

Kalite? İfade edilen, ima edilen yada zorunlu olan yapısal karakteristikler setinin, ihtiyaç veya beklentileri karşılama derecesi.

Kalite? Q = Kalite P = Performans E = Beklentiler

Kalite? Kullanıma uygunluk (Tasarım kalitesi ve uygunluk kalitesi) Amaca uygunluk. Şartlara uygunluk. Değişkenlik ile ters orantılıdır.

Kalite iyileştirme Süreçler ve ürünlerde değişkenliği azaltma çabalarıdır.

Kalite karakteristikleri Fiziksel: ebat, ağırlık, voltaj, akışkanlık Duyusal: tat, görünüm, renk Zamana bağlı: güvenilirlik, sağlamlık, servis kolaylığı.

Kalite karakteristiği veri tipleri Özellik (attributes) = fonksiyonellik testi sonuçları vb. Değişken(Variables) = sayısal ölçüm sonuçları. Bir contanın iç çapı, sac kalınlığı, ağırlık, sıcaklık vb.

Kalite Mühendisliği bir ürünün kalite karakteristiklerinin nominal veya istenen seviyelerde olmasını sağlamak için bir kuruluşun kullandığı operasyonel, yönetsel ve mühendislik faaliyetlerinin bütünüdür.

Diğer kavramlar Spesifikasyonlar (şartnameler) Nominal değer (hedef değer = target) Üst spesifikasyon limiti (ÜSL) Alt Spesifikasyon limiti (ASL) Tolerans Uygun olmayan ürün Kusurlu Kusur Muayene Test Ölçüm

Bir teknik resim örneği

Kumpas

KALİTE KONTROLU VE İYİLEŞTİRME ÇALIŞMALARININ KISA TARİHÇESİ

Kalite ne zaman başladı? İşletmelerden önce başlamıştır. İki önemli boyut: Sanat ve mühendislik

Kalitenin tarihçesi Frederick W. Taylor 1903'ten sonra bilimsel şirket yönetimi kavramı üzerinde çalıştı ve bu araştırmalarının sonucunu 1911'de The Principles of Scientifıc Management (Bilimsel Yönetimin İlkeleri) adı altında yayınladı. Taylor’a göre işgücünün, düşünmeyi gerektirmeyen ya da çok az düşünülerek yapılabilen en ufak, yinelenen birimlere bölünmesi lazımdı. Böylelikle gereksiz hareketler ve gizli ara vermeler önlenebilecekti. Taylor,işçilerin çalışmalarına göre ayarlanan ücretlerle motive edilmesini istiyordu. Aynı zamanda üretim ve montaj yöntemlerinin standardize edilmesi sonucu, kalitenin de pozitif etkilenmesi söz konusu idi. Ancak iş yöntemlerinin standartlaşması, iş zamanlarının da standart hale gelmesi demekti. Bu uygulamalar prodüktivitenin, kalitenin önüne geçmesine de yol açmıştır.

Kalitenin tarihçesi 1924’te Walter A. Shewhart, BellTelephone Laboratories’de çalışırken istatistiksel kontrol kartı kavramını geliştirmiştir. 1920’lerin sonunda, Harold F. Dodge ve Harry G. Romig, (ikisi de BellTelephone Laboratories’de çalışmaktaydı) %100 muayeneye alternatif olarak istatistik tabanlı kabul örneklemesini geliştirmişlerdir. 1930’ların ortasında, istatistiksel kalite kontrolü, yaygın olarak Western Electric’de kullanıldı.

Kalitenin tarihçesi II. Dünya savaşı sırasında, İKK uygulamaları imalat sanayinde yaygın şekilde uygulanmıştır. Amerikan kalite kontrol derneği (ASQ), 1946’da kurulmuştur. Bu kuruluş, kalite iyileştirme tekniklerinin tüm ürün ve hizmet türleri için uygulanmasını yaygınlaştırmayı amaçlamaktadır. 1950’lerde ve 1960’larda güvenilirlik mühendisliği, İKK ile ilgili bazı önemli kitaplar ve kalitenin bir kuruluşu yönetme yolu olarak görülmesi söz konusudur.

Kalitenin tarihçesi 1950’lerde, deney tasarımının ürün ve süreç iyileştirme amacı ile kullanılması ilk olarak ABD’de başlamıştır. İlk uygulamaları kimya sanayindedir. Japon firmaları 1960’lardan itibaren deney tasarımını süreç iyileştirme, yeni süreç geliştirme, yeni bir ürün tasarımının değerlendirilmesi, ürünlerin güvenilirlik ve alan performanslarının arttırılması gibi alanlarda kullanmışlardır. 1980’lerden itibaren ABD’de kalite iyileştirme çalışmalarında istatistik yöntemlerin uygulamaları büyük bir hızla yayılmıştır. Bunda, 1970’lerde büyük firmaların çok büyük miktarda Pazar kaybına uğramaları etkili olmuştur. İstatistik yöntemlerin ve kalite iyileştirme amaçlı yönetim yaklaşımları (toplam kalite yönetimi) Amerikan sanayisinin yeniden ayağa kalkmasında anahtar rol oynamışlardır.

Tipik bir üretim süreci

Kalite iyileştirmede kullanılan istatistiksel yöntemler İstatistiksel süreç kontrolü (Kontrol kartları) Deney tasarımı (off-line kalite kontrol aracı) Kabul örneklemesi

Tipik bir kontrol kartı

Bir süreç için bir deney tasarımı

Kalite kontrolü ve iyileştirmesi için diğer yaklaşımlar İstatistik teknikler, kalite kontrolü ve iyileştirmesi için kritik araçlar olmakla beraber, etkili olarak kullanılmaları için, kalite odaklı bir yönetim sisteminin içinde uygulanmalıdırlar. Yönetim sistemi kalite iyileştirme odaklı olmalı ve kuruluşun tüm süreçlerinde bu anlayış yerleşmelidir. Bunları esas alan yönetim sistemleri olarak toplam kalite yönetimi ve altı sigma örnek gösterilebilir.

W. Edwards Deming Japon imalatçılarının 1970’ler ve 1980’lerde istatistiksel kalite kontrol ve iyileştirmelerini geniş çapta uygulamalarının en önemli sebeplerinden birisi, Deming’in çalışmalarıdır. II. Dünya savaşı sırasında Savaş Departmanı ve Nüfus Bürosunda çalıştı. Shewhart’dan istatistiksel süreç kontrolünü öğrendi ve mühendis ve istatistikçilere anlattı. Savaş sonrası Japonya’da Japon sanayinin üst düzey yöneticilerine istatistiksel yöntemlerin gücü ve kalitedeki rolü ile ilgili eğitimler verdi. Deming’in felsefesi kalite ve verimlilik iyileştirmede önemli bir yapı oluşturmaktadır.

Deming’in 14 İlkesi Deming’in yaklaşımı değişkenliği azaltmak ve spesifikasyonlara uyumu başarmak için üretim süreçlerinin sürekli iyileştirilmesi gerekliliğini vurgulamaktadır. Deming’in, gelişmeye ulaşmak için önerdiği 14 ilke tüm felsefeyi kapsamaktadır: 1) Uzun dönemli örgütsel amaçlara ulaşmak için ürün geliştirmede amaç tutarlılığı ve sürekliliği yaratılmalıdır. 2) Uluslararası alanda rekabet edebilmek için gerekli olan düşük kalitenin kabul edilebilir düzeyleri yerine düşük kaliteli ürünleri önleme düşüncesi adapte edilmelidir. 3) Ürün ve süreç tasarımını geliştirmek için kaliteye ulaşılmasında denetime olan ihtiyaç elimine edilerek, istatistiksel kalite kontrol yöntemine güvenilmelidir. 4) Rekabetçi fiyatlardan çok kalite taahhütlerine dayanarak bir kaç tedarikçi seçilmelidir.

Deming’in 14 İlkesi 5) Kalitenin iki öncelikli kaynağı olan sistem ve çalışanlara odaklanarak üretim süreci sürekli geliştirilmelidir. Böylece verimlilik artarken maliyetler azalacaktır. 6) Kuruluştaki çalışanların eğitimi, kalite problemlerinin engellenmesi ve istatiksel kalite kontrol tekniklerinin kullanımına odaklanmalıdır. 7) Çalışanların daha iyi performans göstermesine yardımcı olmak için amirlere liderlik verilmelidir. 8) Sorular sorma ya da kalite problemlerini belirlemek için tepki verme korkusunu yok ederek çalışan gelişimi teşvik edilmelidir. 9) Departmanlar arasındaki engeller yok edilerek işbirliği ve birlikte çalışma için takım yaklaşımı teşvik edilmelidir.

Deming’in 14 İlkesi 10) Çalışanların daha yüksek performans düzeyine ulaşmalarını sağlamak için slogan ve sayısal hedefleri kaldırarak öncelikle onlara nasıl yapacakları gösterilmelidir. 11) Çalışanların ne pahasına olursa olsun kaliteyi gözetmeden ulaşmaya çalıştıkları sayısal kotalar elimine edilmelidir. 12) Çalışanları işlerini yapmaktan yıldıran engeller kaldırılmalı, çalışanların gurur ve özsaygısı arttırılmalıdır, bu sayede çalışanlar kendi kabiliyetlerini gösterebilirler. 13) Organizasyona kalite geliştirme yöntemleri konusunda eğitim verilmelidir, bu üst yönetimden aşağı doğru yapılmalıdır, böylece sürekli gelişim oluşabilir. 14) Önceki 13 maddeyi uygulamak için üst yönetimden bir taahhüt geliştirilmelidir.

Deming’in 14 İlkesi Değişim Yönetimin rolü

Planla-uygula-kontrol et-önlem al döngüsü

Joseph M. Juran İstatistiksel kalite kontrolünün kurucularından biridir. AT&T Bell Laboratories’de Shewhart ile çalışmıştır. Japon sanayisi liderlerine konuşma yapmak üzere 1950’lerin başında çağrılmış ve ardından japonlar endüstriyel dönüşümünü başlatmışlardır. Juran, Deming’e göre istatistiksel yöntemler üzerinde daha az odaklanmıştır. Juran’ın felsefesi kalitenin planlanması ve yönetimin sorumlulukları üzerinde odaklanmıştır.

Armand V. Feigenbaum Feigenbaum, Toplam Kalite Kontrolü isimli kitabında, şirket çapında kalite kontrolü kavramını tanıtmıştır. Feigenbaum'a göre toplam kalite kontrol "bir organizasyondaki değişik grupların kalite geliştirme, kaliteyi koruma ve kalite iyileştirme çabalarını müşteri tatminini de göz önünde tutarak üretim ve hizmeti en ekonomik düzeyde gerçekleştirebilmek için birleştiren etkili bir sistem" olarak tanımlanabilir. toplam kalite kontrol; pazarlama, tasarım, imalat, muayene ve yükleme bölümleri dahil olmak üzere bütün bölümlerin katılımını gerektirir. bir şirkette, herkesin görevi olan kalitenin hiç kimsenin görevi olmama haline dönüşebileceğinden korkan feigenbaum, toplam kalite kontrol, tek uzmanlık alanı ürün kalitesi ve tek çalışma alanı kalite kontrol işleri olan iyi örgütlenmiş , bir yönetim işleviyle desteklenip işleyecek hale getirilmelidir, fikrini ileri sürdü.

Toplam Kalite Yönetimi Toplam Kalite Yönetimi (TKY), bir kuruluştaki tüm faaliyetlerin sürekli olarak iyileştirilmesi ve organizasyondaki tüm çalışanların kesin aktif katılımıyla çalışanlar, hizmet alanlar ve toplumun memnun edilerek başarıya ulaşılması olarak ifade edilmektedir. • BİR YÖNETİM FELSEFESİDİR. 1980’lerin başında başlamıştır. İşgücünün, kalite iyileştirme ve iyileştirme araçları konusunda eğitilmesi ve iyileştirmelerin takımlar tarafından yapılması ön plana çıkmıştır (kalite kontrol çemberleri).

Kalite Standartları ISO 9000 Ailesi: Uluslararası standartlar organizasyonu (ISO) tarafından geliştirilmiştir. ISO TS 16949: Otomotiv sanayi için kalite yönetim sistemi

Altı Sigma 1980’lerin sonunda Motorola tarafından geliştirilmiştir. Anahtar ürün kalite karakteristiklerindeki değişkenliğin azaltılması üzerine odaklanmaktadır. Son yıllarda şirket iş performansını (hem kalite iyileştirme hem de maliyetleri azaltma) arttırmak amaçlı bir program haline gelmiştir. İçerisinde yönetimin üyelerinin de bulunduğu takımların eğitimleri ve proje bazlı çalışmaları söz konusudur. TQM programlarına göre daha iyi bir odaklanma sağlanmaktadır.