SİGARA ile SAVAŞIN NERESİNDEYİZ? DOKTORUN SORUMLULUĞU NEDİR? Prof. Dr. Nazmi Bilir Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi Başkanı 31 Mayıs 2002 - Adana

The confusion of one man Conference: The confusion of one man multiplied by the number present

Tütün Üreticisi Ülkeler Üretim (1000 ton) Toplamın yüzdesi Çin 3390 42.1 ABD 746 9.3 Hindistan 624 7.8 Brezilya 577 7.2 Türkiye 296 3.7 Zimbabwe 192 2.4 Endonezya 184 2.3 Diğerleri 2039 27.3 Dünya toplamı 8048 100.0

Türkiye’de Sigara İçme Sıklığı (yetişkin) (Bilir, N. , Güçiz, B Türkiye’de Sigara İçme Sıklığı (yetişkin) (Bilir, N., Güçiz, B., Yıldız, N.) Grup Sayı Yıl Sıklık (%) Doktor 1128 1999 43.1 Öğretmen 1044 48.6 Gazeteci 109 1996 63.9 Şöför 338 74.3 Polis 718 64.7 İmam-müezzin 279 25.1 Artist 130 46.2 Sporcu 149 34.9

Sınıflar ve Sigara İçenler (%) HÜ’de Sigara İçme Sıklığı (Edebiyat Fakültesi Öğrencileri) (Bilir, N. ve ark., 2000) Sınıflar ve Sigara İçenler (%) Bölüm Sayı 1 2 3 4 Toplam Fransız Dili 202 42 50 54 62 53 Psikoloji 198 30 28 51 61 45 Tarih 221 17 38 34

HÜ’de Sigara İçme Sıklığı (Tıp Fakültesi Öğrencileri) (Bilir, N. ve ark..; 1999) Sınıflar Sayı Sigara İçen (%) 1 120 7.6 2 126 18.3 3 143 21.0 4 151 28.2 5 133 36.8

Sigara İçilmesinin Ekonomik Boyutu (Türkiye’de) Sigara satın almak için harcanan para 6.2 milyar ABD doları / yıl S.B. bütçesinin 4 katı

Sigaraya Bağlı Ölümler Dünyada 1.1 milyar sigara içen 4.5 milyon ölüm / yıl ---- 10 milyon (2025) (günde 12 bin ölüm) Türkiye’de 17 milyon sigara içen 70-100 bin ölüm / yıl (günde 200-250 ölüm)

Sigaraya Bağlı Sağlık Sorunları Major öldürücüler (major killers) Akciğer kanseri, KKH, KOAH Diğer öldürücüler (other killers) Diğer kanserler, diğer kalp-damar h., akciğer h. Diğer hastalıklar P. ülser, osteoporoz, Diğer sağlık sorunları Repr. etkiler, LBW, pasif etkilenme

Sigara Mücadelesi Stratejileri 1. Sigara alışkanlığını edinmeme 2. Sigara içenlerin “vazgeçmesi” 3. Pasif etkilenenleri koruma

Sigara mücadelesi kronolojisi (Türkiye’de) 1991 İlk “Sigara Yasası” --- VETO 1993 İlk Sigara sempozyumu 1995 Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi 1996 “Sigara Yasası” Kanun No. 4207 1997 Birinci Ulusal Sigara ve Sağlık Kongresi 1999 İkinci Ulusal Sigara ve Sağlık Kongresi Sigara Yasası’nı “delme” çabaları

Tütün endüstrisinin 4207 ile ilgili 5 girişimi * Bu yasanın yarar sağlamayacağı konusunda TBMM üyelerini bilgilendirme * Spordan sorumlu Devlet Bakanı’na F-1 yarışlarının yapılmasına olanak verecek yasa değişikliği yapma konusunda girişimler * 4207’nin Anayasa’ya (ticaret özgürlüğüne) aykırı olduğu konusunda Ankara Bölge İdare Mahkemesine dava açılması * F-1’in ülke turizmine katkı sağlayacağı görüşü ile Turizm Bakanına 4207’nin değiştirilmesi teklifi * F-1’in 4207 kapsamından çıkarılması için yasa teklifi

WE ARE IN THE CIGARETTE BUSSINESS. WE ARE NOT IN THE SPORTS BUSSINESS. WE USE SPORTS AS AN AVENUE FOR ADVERTISING OUR PRODUCTS. R.J. REYNOLDS EXECUTIVE, 1989

Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun (1996) No. 4207 Çocuklara sigara satışı yasağı 18 yaşından küçüklere Reklam yasağı Basın, TV, bilboard, sponsorluk,... Uyarı yazısı – “Sağlığa zararlıdır” Toplu yerlerde sigara içme yasağı Sağlık, eğitim, kültür, spor, toplu taşıma, 5+ kişi Eğitim TV eğitim yayınları – ayda 90 dak.

Sigara ile Savaşın Neresindeyiz? Kazanımlarımız: - reklam yasağı “her türlü” - şehirlerarası otobüs yolculukları - trenler “sigarasız” - iç ve dış hat uçak yolculukları “sigarasız” Güçlüklerimiz: reklam yasağını delme girişimleri 4207 uygulaması yeterli değil TBMM’de 4207’ye sahiplenme

and seeking opportunities to cultivate quietly in TURKEY, We will recruit and train a “Corporate Affairs Manager” who will focus on developing relationship with the leaders of the tobacco industry, learning about the decision-making process of the government and building relationships with the decision-makers and seeking opportunities to cultivate quietly a positive corporate image for Phillip Morris. Phillip Morris, 1987

Doktorun sorumluluğu Kişisel imaj – rol modeli Profesyonel rol “sigara içmeyen” davranış, görünüm “doktorlar da içiyor” !!! Profesyonel rol “bütün” hastalara sigara alışkanlığı sor Sigaranın zararları konusunda eğitim Gerektiğinde NRT öner Politik rol “lobbying”- yasal düzenleme Sigara mücadelesi etkinliklerine katılım

“4 A” ilkesi Ask Assess Advise Arrange (follow-up) Sigara alışkanlığını öğren Assess Ne kadar içtiğini sor Bağımlılık değerlendir (Fagerström Scale) Advise Bırakmasını öner, gerekirse ilaç (NRT) öner Arrange (follow-up) İzle, güçlüklerle başetme yollarını anlat “olumlu” geri bildirimde bulun (encourage)

Sigarayı bırakmada doktorun rolü

HEDEFİMİZ SİGARASIZ TOPLUM