Bölüm 6: Bir Bobinin Özirkitim Katsayısının Belirlenmesi
Deneyin Amacı Frekansın bir fonksiyonu olarak bobinin empedansının belirlenmesi Bobinin özirkitim katsayısının belirlenmesi Frekansın fonksiyonu olarak uygulanan voltaj ile toplam akım arasındaki faz farkının belirlenmesi Bobin ekseni boyunca içine sokulan demir çubuk ile özirkitim katsayısının değişiminin incelenmesi
Bir Bobinin Özirkitim Katsayısının Belirlenmesi Frekansın bir fonksiyonu olarak bobinin empedansının ve özirkitim katsayısının belirlenmesi: Sinyal jenaratörünün frekansını 200 Hz’den ve 15 kHz’e kadar değiştirerek devre üzerindeki gerilim ve akımı okuyunuz. Bunları bir tabloya kaydediniz. Her bir frekans değeri için Z’yi hesaplayınız. Z 2 -w 2 grafiğini çizerek grafikten özirkitim katsayısını hesaplayınız. Şekil 1. Bir bobinin empedansının belirlenmesi için kurulacak devre L R ~ A V
Frekansın fonksiyonu olarak uygulanan voltaj ile toplam akım arasındaki faz farkının belirlenmesi: Bölüm 5 de bir devrede farklı elemanlar üzerindeki gerilimler arasındaki faz farkının ölçülmesi kısmında yapılan işlemleri tekrarlayarak aşağıdaki gibi Lissajous şeklini elde ediniz. 10 farklı frekans değeri için Lissajous şeklinden devredeki gerilim ile akım arasındaki faz farkını belirleyiniz. y B A O x Şekil 2. Lissajous şekli Lissajous şeklinden Faz farkı aşağıdaki gibi bulunur: Elde ettiğiniz faz farkı değerlerini kullanarak tanΦ-w grafiğini çizerek doğrunun eğiminden özirkitim katsayısının hesaplayınız. Faz farkı ile frekans arasındaki değişim aşağıdaki gibidir:
Faz farkının frekans ile değişimini görebilmek için Φ-w grafiğini çiziniz. R ile L üzerindeki gerilimin eşit olduğu anda gerilim ile akım arasındaki faz farkı kaç derecedir. Elde ettiğiniz sonuçları tartışınız.