BÜYÜK TAARRUZ VE BAŞKUMANDANLIK MEYDAN MUHAREBESİ ( 26 Ağustos – 18 Eylül 1922 )

Sakarya savaşında ağır bir yenilgi alan yunanlılar en azından işgal ettikleri yerleri korumak için büyük bir savunma hattı oluşturdular. Türk ordusu ise kesin bir zafere ulaşmak için hazırlıklara başladı. Ordu niçin taarruz etmiyor?

Bu arada itilaf devletleri Sevr’i değiştirerek tekrar kabul ettirmeyi düşündüler. Fakat TBMM Sevr’i asla kabul etmeyeceklerini söyledi. M. Kemal’e 3 aylık süreyle verilen başkomutanlık yetkisi süresiz olarak uzatıldı.

Türk ordusu 26 Ağustos 1922 tarihinde taarruza başladı Türk ordusu 26 Ağustos 1922 tarihinde taarruza başladı.30 Ağustos’ta yunan kuvvetlerinin büyük bir kısmı imha edildi. M. Kemal daha sonra, “ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” emrini vererek yunan kuvvetlerini takibe başladı.

Türk ordusu 9 Eylül 1922 tarihinde İzmir’e girdi Türk ordusu 9 Eylül 1922 tarihinde İzmir’e girdi. 18 Eylül 1922 tarihinde ise Ege Bölgesi düşman işgalinden tamamen temizlendi.

Büyük Taarruzun Sonuçları: Kurtuluş savaşı başarıyla sonuçlandı. Ege bölgesi Yunan işgalinden kurtuldu. İtilaf Devletleri ateşkes teklifinde bulundu. Milli mücadelenin askeri safhası sona erdi.

MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI ( 11 Ekim 1922 ) Türk ordusu Ege bölgesini düşman işgalinden kurtarmıştır. Sıra İstanbul ve Trakya’yı işgalden kurtarmaya gelmiştir. M.Kemal’in emriyle ordu İstanbul’a doğru harekete geçer. İstanbul ve boğazları elinde tutmak isteye İngiltere de savaş hazırlığına başlar. Fransa ve İtalya ise İngiltere’yi desteklemez. Yalnız kalan İngiltere ise savaşı göze alamayarak ateşkes görüşmesi yapmayı kararlaştırılır.

MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI MADDELERİ: Türk ve Yunan ordusu arasında savaş sona erecek. Doğu Trakya’daki Yunan ordusu Meriç ırmağına kadar olan yerleri 15 gün içinde boşaltacak. Buralar boşaltıldıktan 30 gün sonra itilaf Devletlerinin memurları aracılığıyla TBMM Hükümetine devredilecek. Barış antlaşması imzalanıncaya kadar TBMM Doğu Trakya’da 8.000 jandarma bulundurabilecek. İstanbul ve boğazların yönetim TBMM Hükümetine bırakılacak. Ancak İtilaf Devletleri barış antlaşması imzalanıncaya kadar İstanbul’da kuvvet bulundurabilecek.

Antlaşmanın önemi Ve Yorumlar: Bu antlaşma askeri başarıları tamamlayan siyasi bir başarıdır. Boğazların TBMM’ye verilmesiyle Osmanlı Devleti hukuken sona ermiştir. Edirne, İstanbul, Doğu Trakya savaş yapılmadan alınmıştır. Milli mücadelenin askeri mücadele dönemi bitmiş, siyasi mücadele dönemi başlamıştır.

SALTANATIN KALDIRILMASI ( 1 Kasım 1922 ) İtilaf Devletleri İsviçre’nin Lozan şehrinde yapılacak barış görüşmelerine TBMM Hükümeti ile birlikte İstanbul Hükümeti’ni de çağırmıştır !!! Buradaki amaçları:İstanbul Hükümeti ile TBMM Hükümeti arasında ikilik çıkararak amaçlarına daha kolay ulaşmak.

Ülkede ikili yönetime son vermek için TBMM’de görüşmeler başlar Ülkede ikili yönetime son vermek için TBMM’de görüşmeler başlar. 1 Kasım 1922 tarihinde Saltanat kaldırılır Halifelik makamına ise dokunulmaz !!! Çünkü henüz Türk halkı halifeliğin kaldırılmasına hazır değildir.

Saltanatın Kaldırılma Nedenleri: Lozan konferansına İstanbul Hükümetinin de çağrılması. (Saltanatın kaldırılmasını hızlandırmıştır.) İstanbul hükümetinin işgallere sessiz kalması. İstanbul Hükümetinin hukuken sona ermesi. Saltanatın ulusal egemenlik anlayışına ters düşmesi (Asıl neden)

Sonuçları: Laikliğin ilk aşaması gerçekleşti. Lozan konferansında İtilaf Devletlerinin ikilik çıkarması engellendi. Osmanlı Devleti resmen sona erdi. TBMM Hükümeti ülkenin tek temsilcisi haline geldi Ülke içindeki iki ayrı yönetim sona erdi. Ersin YILDIZ