Yaşar KOCAOĞLU Demografik Dönüşüm ve Yaşlanma ULAŞILABİLİRLİK Yaşar KOCAOĞLU Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü . Demografik Dönüşüm ve Yaşlanma 03 Nisan 2015 Antalya eyh.gov.tr – aile.gov.tr

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yaşlılık; Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün yaptığı bir sınıflandırmaya göre bireysel olarak; 45-59 yaş arası orta yaş, 60-74 yaş arası yaşlılık, 75-89 yaş arası ileri yaşlılık, 90 ve üstü ise ihtiyarlık olarak değerlendirilmektedir.

TOPLUMSAL YAŞ Yaşlı nüfusun (65+) toplam nüfus içindeki oranı; % 4’ten az ise “genç (toplum) nüfus” % 4 - 6.9 arasında ise “olgun (toplum) nüfus” % 7 – 9,9 arasında ise “yaşlı (toplum) nüfus” % 10 – 14,9 arasında ise “çok yaşlı (toplum) nüfus” % 15 (+) ’in üzerinde ise “ihtiyar (toplum) nüfus” olarak tanımlanmaktadır.

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Dünya’da Yaşlı Nüfus; Dünyada; Yaşlı nüfus artış hızı : 2,1 Genel nüfus artış hızı : 1,2 65 + nüfus :% 8.3 80+ nüfus : % 4,3 Kaynak: TUİK (Erişim Tarihi Mart 2015)

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yaşlı (65) Nüfus; Dünya ortalaması : 8.3 Avrupa Birliği Ortalaması : 17,60 Türkiye ortalaması : 8,0 Kaynak: TUİK (Erişim Tarihi Mart 2015)

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Dünya’da Yaşlı Nüfus (65+) Sıralaması; En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke; Monako % 29,5, Japonya % 25,8 Almanya % 21,1 Türkiye % 8.0 Türkiye bu sıralamada 228 ülke arasında 94. sırada yer almaktadır. Kaynak: TUİK (Erişim Tarihi Mart 2015) (Kaynak: TUİK Erişim Tarihi Mart 2015).

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü BAZI ÜLKELERE AİT 65 YAŞ VE ÜZERİ NÜFUSUN YILLARA GÖRE DEĞİŞİM ORANLARI (%) ÜLKE  1990 2000 2010 2020 2030 TÜRKİYE 4,3 5,7 7,0 10,0 15,0 ALMANYA 14.9 16.2 20.7 23.0 28.1 AVUSTURYA 15.4 17.6 19.8 24.1 İNGİLTERE 15.7 15.8 16.4 18.7 21.2 BULGARİSTAN 13.0 17.5 20.9 24.2 FRANSA 13.9 16.6 20.2 23.2 İSPANYA 13.4 16.7 16.8 19.1 22.8 İSVEÇ 17.8 17.3 18.1 20.6 22.3 İSVİÇRE 14.6 15.3 19.4 23.6 İTALYA 14.7 25.5 NORVEÇ 16.3 20.3 POLONYA 10.0 12.1 13.5 17.3  22.5 KAYNAK: EUROSTAT EUROPAN COMMISSION NİSAN 2011

ORTALAMA ÖMRÜ EN YÜKSEK OLAN İLK 10 ÜLKE (2014 Yılı) Sıra ÜLKELER Ortalama Ömür TÜRKİYE 76,3 1 İSVİÇRE 82,8 2 İTALYA 82,7 3 JAPONYA 4 İZLANDA 82,4 5 İSPANYA 6 FRANSA 82,2 7 AVUSTURYA 82,0 8 İSVEÇ 81,9 9 İSRAİL 81,8 10 NORVEÇ 81,4 KAYNAK: EUROSTAT EUROPAN COMMISSION NİSAN 2014

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü TÜRKİYE’NİN NÜFUSU; 1935 yılında 16.158.385, 2014 Yılında 77.695.904, 2023 yılında 84.247.088, 2050 yılında 93.475.575 kişi olması beklenmektedir. 2050 yılından itibaren düşmeye başlayacaktır. 2075 yılında 89.172.088 kişi olması beklenmektedir. Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü

Türkiye Nüfusu, 2013-2075 Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü

Türkiye Nüfus Piramidi 2013-2075 2013-2050 Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015) Nüfus Projeksiyonları

Türkiye Toplam Doğurganlık Hızı 1976-2075 Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015) Nüfus Projeksiyonları

Farklı doğurganlık düzeylerine göre nüfus ve yaşlı nüfus oranı Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015) Nüfus Projeksiyonları

Ortanca yaş, 2012-2075 Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015) Nüfus Projeksiyonları

Nüfusu En Büyük İlk 10 İl 2012 Yılı 2023 Yılı Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015) Nüfus Projeksiyonları

Ortanca yaşın en yüksek olduğu 5 il 2012 Yılı 2023 Yılı Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015) Nüfus Projeksiyonları

0-14 çocuk nüfus oranının en yüksek olduğu 5 il 2012 Yılı 2023 Yılı Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015) Nüfus Projeksiyonları

TÜRKİYE’DE YAŞLI (60+) NÜFUS; Kaynak: EYHGM Mart 2015

TÜRKİYE’ DE YAŞLI (65+) NÜFUS; Kaynak: EYHGM Mart 2015

TÜRKİYE’ DE YAŞLI (75+) NÜFUS; Kaynak: EYHGM Mart 2015

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’ de Nüfus Projeksiyonu; Yaşlı nüfus (65 +) sayısı ve Oranı; Sayı Oran 2014 : 6,1 milyon % 8,0 2023 : 8,6 milyon % 10,2 : 1,5 milyon % 20,8 2075 : 24,7 milyon % 27,7 Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü.

Türkiye’de Yıllara Göre Nüfus Artışı ve Oranları; 1927 13.648.270 — 1935 16.158.018 2,13 1940 17.820.950 1,98 1950 20.947.188 1,63 1960 27.754.820 2,85 1970 35.605.176 2,52 1980 44.736.957 2,31 1990 56.473.035 2,36 2000 67.803.927 1,85 2010 73.722.988 0,84 2014 77.695.904 1,32 Kaynak: TUİK Erişim Tarihi Mart 2015

Yıl Toplam Nüfus Yaş Grupları (%) 0-14 Yaş 15-65 Yaş 65 + Yaş 1935 TÜRKİYE’ DE DEMOGRAFİK DÖNÜŞÜM Yıl Toplam Nüfus Yaş Grupları (%) 0-14 Yaş 15-65 Yaş 65 + Yaş 1935 16.158.385 41.4 54.7 3.9 1945 18.790.174 39.5 57.1 3.3 1955 24.064.763 39.3 57.3 3.4 1965 31.391.421 41.9 54.1 4.0 1975 40.647.719 40.6 54.8 4.6 1985 50.664.458 37.6 58.2 4.2 1990 56.473.35 35.0 60.7 4.3 2000 67.803.927 29.8 64.5 5.7 2007 70.586.256 26.4 66.5 7.1 2011 74.724.269 25.3 67.4 7.3 2012 75.627.384 24,9 67,6 7,5 2014 77.695.904, 24,3 67,8 8,0 Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’nin Demografik Özellikleri . Yıllık Nüfus artışı ; 2012 yılında %1,20 2050 yılında % 0,18, b. Ortalama Ömür ; 1935 yılında 45-50 yaş aralığında ; 2014 yılında 76.3 ; 2050 yılında 78,5 olması beklenmektedir. Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü.

Yaş ve cinsiyete göre yaşlılar için beklenen yaşam süresi, 2013 Yılı

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; Yaşlı nüfus (65+) oranının en yüksek olduğu üç il (2014); 1. Sinop %17,6 2. Kastamonu %16,5 3. Çankırı %15,3 Yaşlı nüfus (65+) oranının en düşük olduğu il ise (2014); 1. Hakkari % 2,9 2. Şırnak % 3,0 3. Van % 3,4 Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü.

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; En yaşlı nüfusun (80 +) yaşlı nüfusa oranı (%21.2) en yüksek olan 3 il (2014); 1. Tunceli % 31,8, 2. Giresun % 27,4, 3. Gümüşhane % 27,1 En yaşlı nüfusun (80 +) yaşlı nüfusa oranı en düşük olan 3 il (2014); Aksaray %17,7, Van % 18,1, Ağrı % 18,5 Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü.

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; 100 yaş ve üzeri nüfusun yaşlı nüfusa oranı (%0,1) en yüksek olan 3 il (2014); 1. İstanbul (651 kişi) 2. İzmir (222 kişi) 3. Şanlıurfa (218 kişi) en düşük olan 3 il (2014); Ardahan (2 kişi) Bayburt (5 kişi) Bilecik (7 kişi) Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü.

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; 1. Hiç evlenmemiş yaşlı nüfus oranı (2014); Erkek nüfus oranı %1,1 Kadın nüfus oranı %2,5 2. Tek başına yaşayan yaşlıların oranı (2014); 2013 yılında %17 2014 yılında %17,3’tür. Tek başına yaşayan yaşlı nüfusun; Kadınlar %77,2 Erkekler %22,8’. Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; Tütün kullanan yaşlı (65+) nüfus oranı (2014); %8,4 Erkek nüfus oranı %16 Kadın nüfus oranı %2,6 2012 yılında, 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun %23,2’si her gün düzenli olarak tütün mamulü kullanmaktadır. Alzheimer hastalığından hayatını kaybeden yaşlı nüfus (65+) oranı (2014); 2011 yılında %2,9 2012 yılında %3,4 2013 yılında ise %3,6 (Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü).

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; Yaşlı (65+) yoksulluk oranı (2013); %17,9 Erkekler %17,4 Kadınlar %18,2’dir. Toplam Nüfusta Yoksulluk oranı (2013); Türkiye geneli için %22,4 (Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015).

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; Sosyal transferlerden yararlanan yaşlı (65+) nüfus oranları; 2012 yılında %76,6 2013 yılında %76,0 Bu oran; Erkeklerde %71,4 Kadınlarda % 85,0 Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; Yaşlı nüfusun (65+) işgücüne katılma oranı (2014); Toplam :%11,5 Erkeklerde : %19,3 Kadınlarda : %5,4’tür. Yaşlı nüfustaki (65+) işsizlik oranı ise %2,1’dir. Yaşlı nüfusun (65+) çalışma alanları oranları (2014 yılı); Tarım sektörü %74,1 Hizmet sektörü %18,9 Sanayi sektörü % 7,0 Kaynak: TUİK (Erişim tarihi Mart 2015)Türkiye‟’nin Demografik Dönüşümü.

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; Okuma yazma bilmeyen yaşlı nüfus (65+) oranı (2013); Toplam : %23,9 İlk okul mezunu : %41,2 Yüksek öğretim mezunu : % 4,7 Kaynak: TUİK Erişim Tarihi Mart 2015

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; Yaşlılıkta (65+) Mutluluk Oranı; 2013 yılında : % 63,4 2014 yılında : % 62,8 Yaşlılarda Mutluluk Kaynağı 2014 yılı; Aile % 71,4 Çocukları % 14,7 Kaynak: TUİK Erişim Tarihi Mart 2015

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; Yaşlı (65+) bireylerin genel mutluluk düzeyine göre en yüksek ve en düşük ilk 3 il, 2013 Yılı; Kaynak: TUİK Erişim Tarihi Mart 2015

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de;

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de; Yaşlılık Hizmetleri

Türkiye’de; ASP EYHGM’ ne Bağlı Huzurevlerinin Sayıları Kapasiteleri ve Doluluk oranları Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüne Bağlı Huzurevleri 124 12.647 11.688 Yaşlı Yaşam Evleri 28 114 100 Diğer Bakanlıklara Bağlı Huzurevleri 2 566 Belediyelere Ait Huzurevleri 21 2.055 1.439 Dernek ve Vakıflara Ait Huzurevleri 27 2.308 1.616 Azınlıklara Ait Huzurevleri 7 920 644 Özel Huzurevleri 151 7.612 5.328 TOPLAM 340 26.222 21.381 Kaynak: EYHGM Mart 2015

Türkiye’ de, İller Bazında Yapılanma Huzurevleri Kaynak: EYHGM Mart 2015

ASP EYHGM’ne Bağlı Huzurevi ile Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri sayısı, kapasitesi ve huzurevlerinde kalan yaşlı birey sayısının yıllara göre dağılımı Yıllar Huzurevi Sayısı Kapasite Bakılan Yaşlı Sayısı 2014 124 12.647 11.688 2013 115 12.241 11.293 2012 106 11.706 10.951 2011 102 9.783 10.590 2010 97 9.260 7.979 2009 81 8.126 7.220 2008 79 8.002 6.773 2007 70 7.552 6.477 2006 69 7.605 6.082 2005 66 7.173 5.603 2004 62 6.760 5.389 2003 63 6.580 5.188 2002 4.952 Kaynak: EYHGM Mart 2015

Türkiye’de 65 + Yaş Maaşı (2022 sayılı Kanun) Alan Kişi ve Ödenek Miktarı Yıllar Kişi Sayısı Tutar (Milyon TL) 2014 629.590 1.009 2013 632.407 2012 668.351 1.046 2011 797.426 1.055 2010 848.826 1.059 2009 859.516 1.027 2008 867.035 948 2007 903.283 914 2006 927.077 747 2005 938.677 664 2004 792.046 585 2003 770.204 551 2002 746.468 234 Kaynak: EYHGM Mart 2015

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de Evde Bakım Hizmetinden Yararlanan Kişi Sayısı ve Harcama Tutarı Yıllar Engelli Sayısı Evde Bakım Ödeme Miktarı (Milyon TL) 2014 450.031 3.982 2013 427.434 3.449 2012 398.335 2.944 2011 347.756 2.214 2010 284.595 1.483 2009 210.320 86 2008 120.000 417 2007 30.638 35 Kaynak: EYHGM Mart 2015

ASP EYHGM’ ne Bağlı Yatılı ve Gündüzlü Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinin yıllara göre dağılımı Yatılı Bakım ve Reh. Merkezi Yatılı Umut Evi Gündüzlü Toplam 2014 85 86 5 176 2013 81 48 6 135 2012 80 17 7 104 2011 77 91 2010 69 3 79 2009 61 1 10 72 2008 56 15 2007 47 - 64 2006 41 25 66 2005 35 33 68 2004 32 29 2003 22 26 2002 21 Kaynak: EYHGM Mart 2015

ASP EYHGM’ ne bağlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinin kapasiteleri ve bakım hizmetinden yararlanan engelli sayısının yıllara göre dağılımı Yıllar Yatılı Gündüzlü Toplam Kapasite 2014 5.827 457 6.284 6.682 2013 5.451 441 5.892 6.293 2012 5.112 460 5.586 6.055 2011 4.708 454 5.162 5.833 2010 4.490 415 4.905 5.468 2009 4.190 379 4.569 4.758 2008 3.802 470 4.272 4.098 2007 3.458 634 4.092 3.434 2006 3.070 1.584 4.654 3.027 2005 2.658 2.287 4.945 2.755 2004 2.441 1.978 4.419 2.415 2003 2.162 2.768 4.930 2.086 2002 1.843 2.065 3.908 1.943 Kaynak: EYHGM Mart 2015

ASP EYHGM’ ne bağlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde bakım hizmeti için sırada bekleyen engelli birey sayısı ve ayrılan kaynak miktarı Yıllar Kurum Bakımı İçin Kayıtlarımızda Bekleyen Engelli Sayısı Yıl Sonu İtibariyle Harcanan Ödenek Miktarı (TL) (Evde Bakım + Özel Bakım Hariç) 2014 292.234.167 2013 247.627.253 2012 218.660.260 2011 201.342.062 2010 168.074.188 2009 1.723 150.191.203 2008 2.131 123.004.578 2007 3.478 96.072.103 2006 3.729 65.775.165 2005 3.658 44.844.561 2004 3.391 34.613.741 2003 3.097 25.897.566 2002 2.647 13.021.183 Kaynak: EYHGM Mart 2015

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de özel bakım merkezlerinde bakım hizmeti alan engellilerin ve ayrılan kaynak miktarının yıllara göre dağılımı Yıllar Merkez Sayısı Kapasite Bakılan Engelli Sayısı Kurumda Bakım Ödeme Miktarı (TL) 2014 149 13.443 10.319 202.249.612 2013 147 13.325 10.173 - 2012 148 12.869 9.328 137.081.473 2011 100 8651 6.707 84.639.610 2010 77 7065 4.331 45.678.758 2009 44 3744 2.144 17.019.207 2008 20 2003 768 5.435.294 2007 10 915 351 1.202.583 Kaynak: EYHGM Mart 2015

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de Yaşlılara (65+) Sağlanan Ulaşım Hizmetleri 05.01.2002 tarihli ve 4736 sayılı “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 2.07.2013 tarihinde yapılan ekleme ve değişikler.

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yaşlılar (65+) ; Demiryolları ve denizyollarının şehiriçi hatları, Belediyelere, belediyeler tarafından kurulan şirketlere, birlik, müessese ve işletmelere veya Belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlere ait şehiriçi toplu taşıma hizmetlerinden, ücretsiz olarak, (60-65 yaş arası ise bu hizmetlerden faydalanabilir.) Demiryolları ve denizyollarının şehirlerarası hatlarından ise %50 indirimli (engelliler ücretsiz) olarak yararlanmaktadırlar.

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü DÜNYADA VE TÜRKİYE’ DE YAŞLILIĞIN GELECEĞİNE İLİŞKİN BAZI TESPİTLER Yapılı çevre Ulaşım imkanları Bakım (sağlık ve sosyal) hizmetleri Sosyal güvenlik Beslenme Sosyal hayata katılım Kuşaklar arası dayanışma

Yaşlılar; Geçmişi Renkli, Bu Günü Sorumlu Yaşarlar ! TEŞEKKÜRLER… Yaşar KOCAOĞLU Yaşlılar; Geçmişi Renkli, Bu Günü Sorumlu Yaşarlar ! 23 Mart 2015