Çinko, Önemi ve Tayin Yöntemleri PELİN İŞBİLİR 12153604

İÇERİK Çinko’yu Tanıyalım Çinko’nun Önemi Nerelerde Kullanılır? Yemlerde Bulunan Mineral Maddeler Minerallerin Hayvan Yemlerindeki Önemi Hayvanların Beslenmesinde Çinko’nun Önemi Çinko İçeren Besinler Çinko Analizi

Çinkoyu Tanıyalım Periyodik çizelgenin IIB grubunda yer alan kimyasal bir elementtir. Mavimsi açık gri renkte parlak; çok eskiden bu yana bilinen bir metaldir.

13. yüzyılda Hindistan’da kalaminin, yün gibi organik maddelerle indirgenmesiyle metalik olarak elde edilmiştir. Çinko, demir dışı metaller arasında önem ve kullanım bakımından alüminyum ve bakırdan sonra üçüncü sırayı almıştır.

Avrupa’da Andreas Marggraf tarafından 1746’da kalaminin odun kömürüyle indirgenmesiyle metalik olarak elde edilip ikinci kez keşfedilmiştir.

Adı ‘‘diş gibi sivri veya çentikli’’ anlamında kullanılan Alman bir deyişle Zink, Zinken ve Zincum kelimelerinden türetilmiştir. Çinko doğada çok yaygın bir biçimde dağılmış olarak bulunur. Volkanik kayaların hemen hemen tümünde demirle yer değiştirmiş olarak bir miktar çinkoya rastlanır.

ÇİNKONUN ÖNEMİ Çinko; günlük tüketilen minerallerden olup insan, hayvan ve bitkilerin sağlıklı gelişimleri açısından temel bir elementtir.

Çinko sağlıklı bir bağışıklık sisteminin destekçisidir. Tat ve koku duygusunun sağlıklı kalmasını ve korunmasına yardımcı olur. DNA sentezi için gereklidir. Yaraların iyileşmesini sağlar.

Çinko protein sentezi ve hücre yenilenmesinde de aktif rol oynar.

Çinkonun esansiyel fonksiyonlarından biri de antioksidan görevidir Çinkonun esansiyel fonksiyonlarından biri de antioksidan görevidir. Çinko oksijen ve organik moleküllerden elektron transferini önler, serbest radikalleri stabilize eder ve sonucunda organik serbest radikal reaksiyonlarını sonlandırır.

Cildi ve kasları yaşlanmalardan korur.

Çinko bitkiler için de sağlıklı büyümeyi sağlayan temel bir elementtir. -ZINC +ZINC

Çinko doğal olarak çevremizde bulunmaktadır: kaya, toprak, su ve hava her zaman belirli miktarlarda çinko içerir. Her canlı, metabolizması için gereken miktarlarda çinko tüketmelidir. Dolayısıyla, çinko insan yaşamı ve tüm eko sistem için zorunludur.

ÇİNKO EKSİKLİĞİ Çinko eksikliği en yaygın mineral eksikliklerinin başında gelir. Sebepleri; -Dengesiz beslenme, -Emilim bozukluğu -Kronik böbrek hastalığı -Alkolizm vs.

ÇİNKO EKSİKLİĞİNİN SONUÇLARI Büyüme geriliği İştahsızlık Zayıf bağışıklık Zihinsel uyuşukluk Kilo kaybı Davranış bozuklukları Gece körlüğü Yer yer saç dökülmeleri-saçkıran

NERELERDE KULLANILIR? Çinko’nun bir çok kullanım alanı vardır: -Galvanizleme işlemlerinde -Kuru pil yapımında -Ev eşyalarında -Matbaacılıkta -Otomotiv endüstrisinde -Yer ve çatı kaplamalarında -Boyalarda -Eczacılıkta vb.

Çinko sülfür (ZnS); -Televizyon ekranları ve floresan lamba yapımında kullanılır.

Çinko klorür (ZnCl2); -Ahşapları çürümelerden ve böceklerden korumak için kullanılan başlıca bir çinko bileşiğidir.

Çinko oksit (ZnO); -Boya -Bazı kauçuk ürünleri -İlaç -Plastik -Matbaa mürekkepleri -Sabun -Piller -Hayvan yemlerinde kullanılır.

YEMLERDE BULUNAN MİNERAL MADDELER Mineraller farklı konsantrasyonlarda hayvansal dokularda da bulunmaktadır. Canlılığı iyi bir şekilde sürdürebilmek için organizmada önemli fonksiyonlarda görev alan bazı minerallere ihtiyaç duyulmaktadır.

Makro Mineraller Mikro Mineraller Mineraller, 70 mg/kg canlı ağırlığından fazla olduğunda  makro mineraller (Ca, P, Mg, Na, K, Cl ve S)olarak isimlendirilir. Makro Mineraller Mineraller, 70 mg/kg canlı ağırlığından az olduğunda mikro mineraller veya iz elementler (Fe, Se, Si, Cu, Mo, Ni, Co, V, Cr, As, Mn, Fl, Sn, I) olarak isimlendirilir.  Mikro Mineraller

Bu minerallerin içinde çinko, tüm hayvanlar için dışarıdan alınması gereken önemli bir mineraldir. Nükleik asit metabolizması, protein sentezi ve karbonhidrat metabolizmasında ve yine enzim sistemlerinde önemli bir göreve sahip olduğundan gereklidir.

Minerallerin Hayvan Yemlerindeki Önemi Hayvanların mineral gereksinimleri hayvanın cinsi, ırkı, yaşı, büyüme hızı, sağlık durumu, aktivitesi, verimliliği, beslenmesi göz önünde bulundurularak belirlenir.

Minerallerin miktarlarında bilinçsizce yapılan artışlar ve azalışlar minerallerin etkileşimini ve sindirilebilirlik miktarlarında da değişiklik yarattığından hayvanların beslenmesini olumsuz yönde etkilemektedir.

Dünyada en büyük yaygın mineral eksikliğinin çinko eksikliği olması, bunun da tahıl üretiminde ve hayvan veriminde azalmalara neden olarak yetiştiricilere önemli ekonomik kayıplar oluşturduğu bilinmektedir.

Bu yüzden hayvancılığın yoğun olduğu bölgelerde, yetiştiriciler tarafından hayvanların sağlığını korumak ve verimlerini artırmak için yemlerine Çinko katılmaktadır.

Hayvanların Beslenmesinde Çinkonun Önemi Çinko eksikliği olan çayır ve meralarda otlatılan veya çinko eksikliği olan tahılların kullanıldığı karma yemlerle beslenen hayvanlar yeterince çinko alamazlar. Peki bunun sonucu olarak neler olur?

İştahsızlık, huysuzluk, büyümede yavaşlama Doğumda aşırı kanama kaybı Ayak şişmesi Hastalıklara karşı bağışıklık sisteminin zayıf düşmesi Kas gelişiminde zayıflama Kilo kaybı ve kıl dökme Burun ve ağız etrafında iltihaplanma Süt veriminde düşme

Çinko eksikliği probleminden korunmak için yetiştiriciler genellikle hayvanların rasyonuna çinkoyu ilave etmektedir. Bununla birlikte, son yıllarda hayvanların yemine katılması tavsiye edilen düzeyin üzerinde yapılan ilavelerin hayvanların sağlık ve verimlerinde olumlu bir etki doğurduğu gözlenmektedir.

Süt inekleri yemlerine katılan çinkonun ve diğer mineral maddelerin ineğin süt veriminin artmasına ve yavruların bağışıklık sisteminin güçlü olmasına yardımcı olduğu belirlenmiştir.

Kanatlı hayvanlarda belirtilen yasal sınırlar içinde rasyona katılan çinko kompleksleri ile beslenme, tüylenme ve bacak iskeleti gelişiminde iyileşmenin yanı sıra, ayak bacak problemleri ve deri lezyonlarının şiddetinin azaltılmasına yardımcı olmaktadır.

Yem ve yem katkılarını hayvanların beslenmesi bol ve kaliteli verim elde edilmesinin yanı sıra son tüketici olan insanlara etkisi açısından da önemlidir.

Yapılan araştırmalar neticesinde hayvan yemlerine ilave edilen çinkonun insan sağlığına doğrudan ya da dolaylı olarak bir zararı olmadığı sonucuna varılmıştır. Çinko verimi arttırılmış yemlerle beslenen hayvanların etinden beslenmek insanların günlük çinko gereksinimini karşılamada önemli rol oynamaktadır.

ÇİNKO İÇEREN BESİNLER Ispanak Kuzu eti Sığır eti Susam Kabak çekirdeği Yoğurt Peynir Süt Enginar Yumurta Muz Domates Bezelye Siyah çikolata

ANALİZ YÖNTEMLERİ YEMLERDE VE GIDALARDA ÇİNKO ANALİZİ Atomik Absorpsiyon Spektrofotometre

YEM NUMUNELERİNİN HAZIRLANMASI Numune hidroklorik asit ve nitrik asitin belirli miktarlarda karışımı içinde çözülür. Demir, bakır, mangan ve çinko elementleri, uygun bir seyreltmeden sonra atomik absorpsiyon spektrometresi ile tayin edilir. Bir kalibrasyon eğrisi kullanılarak, analiz edilecek çözeltideki iz element miktarı mg/kg şeklinde ifade edilir.

GIDALARDA ÇİNKO ANALİZİ Metodun prensibi, numunedeki organik maddenin kuru veya yaş olarak parçalanması ve atomik absorbsiyon spektrometresi ile Zn katyonunun tayini esasına dayanır. Hazırlanan çözeltiler cihazda okutulur. Derişime karşı absorbans değerleri grafiğe geçirilir ve kalibrasyon eğrisi elde edilir.

Kalibrasyon Eğrisi Örneği

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…