ISL314 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ VE BİLİMSEL YAZIM 4. HAFTA ISL314 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ VE BİLİMSEL YAZIM Yrd. Doç Dr. Ozan BÜYÜKYILMAZ ozanbuyukyilmaz@karabuk.edu.tr

4. Hafta Bilimsel Yazı

Bilimsel Yazı Bilimsel araştırmanın uygun olarak sunulması için, geçerli yayın kuralları ile belirlenmiş gereklerini yerine getirecek şekilde düzenlenmiş, birbirinden ayrı parçalardan oluşan makaleye, “bilimsel yazı” denir. “Bilimsel yazı”, bilimsel araştırmanın tamamlanmış sayılabilmesi için, ulaşılması gereken hedeftir.

Bilimsel Yazının Amacı Yapılmış olan gözlemlerin değerlendirilmesi, İstenildiğinde deneylerin tekrarlanabilmesi, Ulaşılan sonuçların eldeki verilerle açıklanıp açıklanamayacağını belirlemede esas alınabilecek, Yeterli bilgileri içeren bir doküman sunabilmektir

Bilimsel Yazı Bilimsel araştırmanın gayesi yayındır. Tüm bilim adamları yaptıkları çalışmaları sonunda bilimsel bir yayına dönüştürmedikçe bilimin ilerlemesine katkıda bulunmuş olmazlar. Bilim yeniden üretilebilir olmalıdır. Bunun için ne yapıldığı, nasıl yapıldığı ve onlardan neler öğrenildiği yazılı bir belge olarak bulundurulmalıdır.

Bilimsel Yazı Bilim adamı yaptığı çalışmalara gösterdiği özen kadar onları yazmaya ve yayınlamaya da ayırmalıdır. İyi bir araştırma, kötü bir yazıma kurban edilmemelidir. Pek çok kişi yazım konusunda çokça endişe duymaktadır.

Bilimsel yazı nedir? Stilin, uyumun, zarafetin ve ritmin güzelliği, basit oluşuna bağlıdır. Plato Bilimin ayıklamaya çalıştığını, sanat kışkırtma yolunu arar – biri için ölümcül olan gizem, diğeri için yaşamsaldır. John Fowles Bilimsel yazılar her şeyden önce açık olmalıdır. çünkü bilimsel yazılarda yeni şeyler söylenmektedir. Bu sebeple söylenecek şeyler açık olmalıdır. Açıklıktan kastımız, okuyan herkesin aynı şeyi anlamasıdır.

Bilimsel Yazı Bir ormanda bir ağaç devrilse ve hiç kimse bunu duymamışsa, ses yapar mı? Hayır. Çünkü ses “basınç dalgalarından” daha fazlasıdır ve işiten biri olmaksızın ses olamaz. Bilimsel çalışmalarda da durum aynısıdır. Yaptığınız çalışmalarınız, bilimsel bir yayına dönüşmedikçe ve anlaşılıp, diğer bilim adamları tarafından kullanılmadıkça bir anlamı yoktur.

Bilimsel yazı Bilimsel yazıda kelimeler basit, Anlam açık, Kelimeler iyi sıralanmış olmalıdır. Çünkü: Yazdıklarınızı mesleğe yeni girmiş kişiler, Başka alanlarda çalışmalar yapanlar, Ana dili sizin yazdığınız dil olmayan (Türkçe veya İngilizce) kişiler okuyacaklardır. Bu gruba giren herkesin yazılan yazıları anlayabileceğinden emin olunmalıdır.

Bilimsel yazı Bilimsel yazılarda, söz oyunlarına başvurmak dikkati manadan, biçime çevirir. Bu sebeple söz oyunlarına başvurulmamalıdır. Kelimelerin manalarını bilmeden kullanmamalıyız. Birden çok manaya gelebilecek anlatımlardan uzak durulmalıdır.

Etken ve Edilgen yapılar Bilimsel (Türkçe) yazılarda etken cümle yapılarını kullanmak çok uygun görülmez. Araştırma kapsamında 10 kişi ile yüz yüze görüşme yaptık. Bunun yerine edilgen yapılar kullanılır. Araştırma kapsamında 10 kişi ile yüz yüze görüşme yapılmıştır. Bu kural yabancı dillerde yapılan yayınlarda daha esnektir.

Edilgen yapılar Bilimsel yazılarda dilin edilgen olması fiili gerçekleştirenin kim olduğunu belirsizleştirebilir. Bu sebeple dikkatli olunmalı, eylemi yapan kişinin yazar mı yoksa bir başkası mı olduğunun net olarak anlaşıldığından emin olun.

Jargon kullanımı Jargon Türk Dil Kurumu sözlüğünde “aynı meslek veya topluluktaki insanların ortak dilden ayrı olarak kullandıkları özel dil veya söz dağarcığı” olarak geçmektedir. Bunun anlamı anlatılanı yalnızca aynı meslekteki insanların anlaması diğerlerinin ise anlamamasıdır. Türkiye’de yayınlanan bazı bilimsel makaleleri diğer alanlardaki kişilerin anlayabilmeleri mümkün değildir.

Jargon kullanımı Jargon kullanmak zorunda kaldığınız durumlarda Jargonu dikkatli bir şekilde tanımlayın. Gereksiz hiçbir jargon kullanmadığınızdan emin olun. Alan dışından kişilerin anlayabildiğinden emin olun.

Jargon kullanımı Jargon kullanımı bazı durumlarda da daha kısa ve net şekilde ifade edilebilecekken daha uzun ve karmaşık ifadelerin seçilmesi şeklinde ortaya çıkabilir. Bu hatalıdır. Cümleler olabildiğince kısa ve net olmalıdır.

Kısaltmalar Bilimsel yazıların başlık ve özetlerinde kısaltmalar kullanmayın. Terim ilk geçtiğinde terimin uzun şeklinin yanında parantez içerisinde kısaltmasını verin (çok bilindikler hariç TL, kg, m gibi). Kısaltmayı düşündüğünüz terimin Türk Dil Kurumu kısaltmalar dizininde bulunuyorsa o şekliyle kullanınız. Bulunmuyorsa başka terimin kısaltması ile karışmayacağından emin olunuz.

Kısaltmalar Araştırmanızda çok sayıda kısaltma kullanmışsanız, bir kısaltmalar dizini hazırlayın. Çok gerekli olmadıkça kısaltmaları kullanmayınız. Çünkü kısaltmalar pek çok okurun dikkatini dağıtır.

Kısaltmalar Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır: cm’yi, kg’dan,mm’den, kr.un. Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır: TDK’den, THY’de, TRT’den, TL’nin, ASELSAN’da, BOTAŞ’ın, NATO’dan, UNESCO’ya vb.

Kısaltmalar Örnek: Psychological contract breach (PCB) refers to employee perceptions that the organization failed to fulfill one or more obligations associated with perceived mutual promises (Morrison and Robinson, 1997). Employee perceptions of PCB is considered as a regular situation in employment relations and have negative consequences for both individuals and organizations, such as reduced job satisfaction

Bilimsel yazının kökeni İlk yazılı belgeler tarih öncesi insanların taşlara çizdikleri resimlerdir (daha dayanıksız malzemelere yazılmış belgeler olabilir ancak onlar kaybolmuştur. M.Ö. 4000’li yıllarda kiremit tabletlere yazılmış belgeler bulunmaktadır. M.Ö. 2000’li yıllarda papirus kullanılmaya başlanmıştır (belgeler taşınabilir ağırlıklara inmiştir).

Bilimsel yazının kökeni M.Ö. 2. yüzyılda parşömen (hayvan derisinden yapılan bir kağıt türü) kullanılmaya başlayarak, büyük kütüphaneler kurulmuştur. 1100’lü yıllarda ilk defa Çin’de kullanılan matbaa, 1455 yılından itibaren Avrupa’da kullanılmaya başlamıştır. Kısa zaman içinde binlerce kitabın binlerce kopyası yapılmıştır. İlk bilimsel dergiler 1655 yılında Fransa ve İngiltere’de kurulmuşlardır.

Bilimsel Yazının Kökeni İlk dergiler daha çok şekillerden oluşmaktaydı ve gözlemler basit sıra ile verilmekteydi. Daha sonrasında bilimsel çalışmaların sayıları arttıkça deneylerin ve gözlemlerin tekrarlanabilirlikleri önemli olmaya başladı. Bunun için bilimsel yazılarda yöntemler önemli hale gelmeye başladı.

Bilimsel yazının ana bölümleri Giriş: Problem nedir? Yöntem (metodoloji): Problem nasıl incelendi? Sonuçlar: Neler bulundu? Tartışma: Bulduklarımız ne işe yarar?

Bilimsel makale nedir? Yayınsız bilim ölüdür. Gerard Piel Bilimsel makale, özgün araştırma sonuçlarını tanımlayan, yazılmış ve basılmış bir rapordur. Kabul edilebilir temel bir bilimsel yayın meslektaşlara Gözlemleri değerlendirme, Deneyleri tekrarlama, Entelektüel işlemleri değerlendirme imkânı veren İlk çalışma olmalıdır.

Kaynakça Bu bölüm, Mustafa Halid Karaarslan’ın Araştırma Teknikleri ders notlarından uyarlanmıştır.

Teşekkür Ederim Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim…