Normatif Analiz Araçları CHAPTER 3 Normatif Analiz Araçları

Refah İktisadı Refah İktisadı – Alternatif ekonomik durumların sosyal olarak arzu edilebilirliği ile ilgilenen iktisat teorisi dalı. Refah İktisadının I. Teoremi - her ve bütün rekabetçi piyasalar, etkin kaynak tahsisine yol açar. Refah İktisadının II. Teoremi – herhangi bir etkin kaynak tahsisi, rekabetçi piyasa ile sürdürülebilir.

Edgeworth Kutu Diyagramı Eve y x r 0’ v w u İncir Yaprakları Box and dimensions initially set 1st click – place point v 2nd click – draw horizontal line uw 3rd click – draw vertical line xy s Adam Elma Edgeworth Diyagramı

Edgeworth Kutu Diyagramında Kayıtsızlık Eğrileri Eve r A3 E1 0’ A2 E2 A1 E3 İncir Yaprakları Box and dimensions initially set 1st click – Adam’s indifference curves 2nd click – Eve’s indifference curves s Adam Elma Edgeworth Kutu Diyagramı

Eve’in Durumunu Kötüleştirmeden Adam’ın Durumunu İyileştirmek Ap r 0’ Ah g Ag Eg h Pareto Etkin Tahsis p İncir Yaprakları Box and dimensions initially set 1st click – “A Pareto efficient allocation” and arrow s Adam Elma Edgeworth Kutu Diyagramı

Adam’ın Durumunu Kötüleştirmeden Eve’in Durumunun İyileştirmek 0’ g Ag Eg p Ep1 İncir Yaprakları p1 Box and dimensions initially set 1st click – “A Pareto efficient allocation” and arrow Pareto Etkin Tahsis s Adam Elma Edgeworth Diyagramı

Adam ve Eve’in Durumunu İyileştirmek Ap2 0’ g Ag Eg Pareto etkinlik Pareto iyileştirme Ep2 p İncir Yaprakları p2 p1 Box and dimensions initially set 1st click – Box with Pareto efficient and improvement within s Adam Elma Edgeworth Kutu Diyagramı

Farklı Bir Başlangıç Noktasından Başlamak Eve r Ap2 0’ g Ag Eg k p4 Ep2 p3 p İncir Yaprakları p2 p1 Box and dimensions initially set 1st click – s Adam Elma Edgeworth Kutu Diyagramı

Sözleşme Eğrisi (The Contract Curve) Eve r Ap2 0’ g Ag Eg The contract curve p4 Ep2 p3 p İncir Yaprakları p2 p1 Box and dimensions initially set 1st click – contract curve drawn from lower left to upper right and “The contract curve” and arrow appear s Adam Elma Edgeworth Kutu Diyagramı

Tüketimde Pareto Etkinlik (Pareto Efficiency in Consumption) MİHei (MRSei)= MİHei (MRSei) Adam Eve

Üretim Olanakları Eğrisi (Production Possibilities Curve) │Eğim │ = marjinal dönüşüm haddi (marginal rate of transformation) İncir Yaprakları Miktarı w y Axes and labels 1st click – PPC and labels 2nd click – lines x and w 3rd click – lines z and y C x z Elma Miktarı

Marjinal Dönüşüm Haddi - MDH (Marginal Rate of Transformation) MDH (MRTei )= Marjinal Dönüşüm Haddi (Marginal rate of transformation of apples for fig leaves) MDHei = MMe/MMi

MDHei = MİHei = MİHei MMe/MMi = MİHei = MİHei Değişken Üretimde Etkinlik Koşulları (Efficiency Conditions with Variable Production) Adam Eve MDHei = MİHei = MİHei MMe/MMi = MİHei = MİHei Adam Eve

The First Fundamental Theorem of Welfare Economics Adam MİHei = Pe/Pi MİHei = MİHei MMe/MMi = Pe/Pi MDHei = Pe/Pi Pe/Pi = MMe/MMi Eve Adam Eve Each line wipes right after click

Edgeworth Kutu Diyagramı Etkinlik mi, Eşitlik mi? Eve r 0’ p3 İncir Yaprakları q p5 Box and dimensions initially set 1st click – contract curve drawn from lower left to upper right and “The contract curve” and arrow appear s Adam Elma Edgeworth Kutu Diyagramı

Fayda Olanakları Eğrisi (Utility Possibilities Curve) Adam’ın Faydası U p3 Axes and labels 1st click – Utility possibilities curve, p3 and p5 2nd click - q p5 q U Eve’nin Faydası

Sosyal Refah Fonksiyonu Sosyal Refah fonksiyonu, toplumun o toplumu oluşturan bireylerin refahına atfettiği değeri gösteren fonksiyondur. W = F (UA, UB) Paretocu Sosyal Refah F. W = F (U1 + U2 + … + Un) Toplamacı S.R.F. W = min F (Uh) Rawlscı S.R.F.

Sosyal Kayıtsızlık Eğrisi (Social Indifference Curve) W = F(UAdam, UEve) Artan Sosyal Refah Adam’ın Faydası Axes and labels 1st click – the arrow (speed: medium) and “Increasing social welfare” Eve’in Faydası

Sosyal Refah Maksimizasyonu Adam’ın Faydası iii Axes, labels, and social indifference curves 1st click – utility possibilities curve and points ii Eve’in Faydası

Piyasa Başarısızlıkları (Market Failure) Piyasa Gücü (Market Power) Tekel (monopoly) Piyasaların Oluşmaması (Nonexistence of Markets) Eksik bilgi (asymmetric information) Dışsallıklar (externality) Kamusal Mallar (public good)

Refah İktisadının Sorunları Her şeyden önce son derece bireyci bir bakış açısına sahiptir. Bireylerin faydalarını nasıl maksimize ettiklerini ve sosyal refah fonksiyonu ile bunların nasıl sosyal çıktılar haline dönüştükleri ile ilgilidir. Halbuki toplumların başka amaçları olabilir. Devletin güçlü olması, Tanrı’yı yüceltmek gibi. Refah iktisadının bu türden amaçları olan kişilere diyebilecek bir şeyi bulunmamaktadır. Eğer birey tercihlerinin çarpıtıldığı veya yanlış olduğu kanaati bulunmakta ise, bu taktirde fayda maksimizasyonu temelde geçersizdir.

Refah İktisadının Sorunları (Devam) 3. Birtakım iktisatçılara göre, toplumdaki birey talep etmeseler de bazı malların devlet tarafından sağlanması gerekir. Bu türden mallara erdemli mallar (merit goods) adı verilmektedir. Örnek olarak güzel sanatlar verilebilir. 4. Refah iktisadı sonuçlara odaklanmış bulunmaktadır. Halbuki bir toplum için sonuçlardan daha çok kaynakların nasıl tahsis edildiği önemli olabilir. Örneğin sözleşme hürriyetinin varlığı, demokratik karar alma süreci gibi.

Refah İktisadının Öğrettikleri Bir kamu faaliyetine ilişkin şu soruların cevaplanması anahtar olabilecektir; Faaliyetin dağıtımsal sonuçları arzu edilebilir midir? Faaliyet etkinliği artırmakta mıdır? Faaliyet makul bir maliyet ile yapılabilmekte midir? Yukarıdaki sorulara cevap “hayır” ise bu taktirde piyasanın kendi başına işleyişine işleri bırakmak gerekecektir.