ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ

İÇERİK TANIM EPİDEMİYOLOJİ(GÖRÜLME SIKLIĞI) NEDENLERİ GENEL ÖZELLİKLERİ TANI ÇEŞİTLERİ ÖNERİLER

ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ Zeka düzeyi normal ve normalin üzerinde olmasına rağmen bir çocuğun dinleme ,düşünme ,kendini ifade etme, sözlü dili kullanma, okuma yazma ve matematik becerilerinde yaşıtlarına ve zekasına oranla düşük başarı göstermesi, güçlük çekmesidir.

Epidemiyolojisi Okula devam eden öğrencilerde % 1-33 Erkeklerde kızlara oranla daha fazla görülmektedir Okuma bozukluğu sol elini kullananların oranı yüksektir Öğrenme güçlüğü olanların %20 sinin solak olduğu bilinmektedir.

Nedenleri : Beyin hasarı, Gelişimsel sapma, Genetik –kalıtımsal etmen, Kesin sebebi bilinmemekle birlikte: Beyin hasarı, Gelişimsel sapma, Genetik –kalıtımsal etmen, Algısal bozukluklar, Nörolojik fonksiyonlarda bozukluklar,

Genel Özellikler: Normal veya normal üstü zeka düzeyi. Hiperaktiflik,yerinde duramaz. Hipoaktiflik,çok azında görülür, yavaş hareket etme. Dikkatleri kısa sürelidir, konsantrasyon güçlükleri vardır

Genel Özellikler: El göz koordinasyonu zayıftır,sakarlık görülür,motor koordinasyonları zayıftır. Kendilerini ifade etmede güçlük çekerler Arkadaş ilişkilerinde geçimsizdirler Gecikmiş ya da yetersiz konuşma,

Genel Özellikler: İşitsel algı sorunları vardır (bazı harfler karışır,f-v,b-m) işitsel figür zemin ayırt etme sorunları vardır (tv izlerken kapı zilini duymamak gibi) Yönergeleri unutma,dinlemiyor gibi gözükme, Dokunarak ayrımlaştırmada güçlük çekme (gözü kapalıyken eline yazılan sayıyı tanıyamama)

Genel Özellikler: Kendi sağını solunu karıştırabilirler. Dil gelişiminde gecikme olabilir. Görsel algı sorunları vardır(b,p,d yi karıştırma, ters yazma çok –koç, harf atlama ,satır atlama ,görsel hafızaları zayıftır) Organizasyon bozukluğu vardır.sağ-sol, üst-alt, önce-sonra kavramlarını karıştırma

Genel Özellikler: Zamanı iyi kullanamazlar(önce-sonra, dün-bugün, şimdi-sonra, karıştırma) saati zorla öğrenme Çalışma alışkanlıkları yetersizdir,yavaş ve verimsiz çalışırlar yazıyı aynen kopya edememe, aynı şeyi yazma okurken ya da yazarken kelime atlama vardır

Genel Özellikler: Yazılı sınavlarda sözlü sınavlara göre başarısızdırlar. Duygusal bozukluklar görülebilir Çarpım tablosunu geç öğrenme veya öğrenememe

Okuma yazmayı yeni öğrenen çocuklarda da okumayı öğrenmede zorluk, yavaş öğrenme, hatalı okuma genellikle görülebilir. Sıklığına ve devamlılığına dikkat etmek, Özel öğrenme güçlüğü ile karıştırmamak gerekir.

Tanı: Tanı işlemlerinde yetersizlik durumu zeka geriliğine bağlanmayacak düzeyde olmalı, Öğrenmesini etkileyecek bedensel bir hastalığın olup olmadığı belirlenmeli (astım,diabet,kanser hastalıklarında hastalıktan ve ilaçlardan kaynaklı öğrenme güçlüğü dikkat sorunları vb. görülebilir.)

Sınıflandırma: Okuma bozukluğu(disleksia) Yazılı anlatım bozukluğu Matematik bozukluğu

Okuma Bozukluğu: Çocuğun okuma becerilerinin yaşı zekası ve okul durumuna göre beklenen düzeyin altında olmasıdır. Okuma bozukluğu okul çağı çocuklarının % 4 ünde görülür Kelimeleri tanımada güçlük,yavaş ve yanlış okuma , iyi anlayamama . Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olanlarda da okuma bozukluğu riski yüksektir.

Okuma bozukluğu: Yavaş okuma ,hızlı okuma, okurken harf atlama ,ekleme ,değiştirme türünden hatalar yapma, Okurken eksik bırakma ve tekrarlama hataları olması Harfleri birbiriyle karıştırma tanıyamama fonetik olarak karıştırma

Okuma bozukluğu: Görsel işlemleme ve algıda sorunlar: p / d p g b Sesbilgisel işleme bozuklukları: (baş) /beş/ /baş/ /taş/ /kaş/ /baş/ /bağ/

Okuma bozukluğu: 6 yı 9, u’ yu n, b’ yi d ile karıştırma Kelime ve heceleri ters okuma ev ve çok koç

Yazılı Anlatım Bozukluğu: Çocuğun yazı yazma becerisinin yaşı, zekası ve eğitim durumuna göre beklenen düzeyin altında olması Yazı yazabilmek bir çok yeteneği kapsamaktadır.

Bilgi,düşünce, fikir akılda tutmak ilişkilendirmek ve sıralamak sözcük ve harfleri birbirinden ayırt edebilmek sayfada uygun yerlerine koyabilmek beyindeki mesaj ile el göz koordinasyonunun sağlanması

Yazılı Anlatım Bozukluğu: Genellikle okuma bozukluğu ile birlikte görülür. Disgrafiya: gördüğü harf kelime ve sayıları yazabilmek için gerekli işlemleri yazamaz, çağrışım yapamaz. Defterin hangi satırını ve yönünü kullanacağını bilemez. İşittiklerini de harekete geçirip yazamaz.

Yazılı Anlatım Bozukluğu: 2.Göz önüne getirmede sorunlar: Gördükleri sözcükleri anlayıp okurlar, fakat bu sözcükleri duyduklarında harflerin ve sözcüklerin simgelerini göz önüne getiremezler. Bakarak yazarlar fakat söylenildiğinde yazamazlar

Yazılı Anlatım Bozukluğu: 3. Söz diziminde aksaklık: Gramer kurallarına göre yazamazlar. Düşüncelerini, yazmak istediklerini derleyip toplayıp bir düzene sokamazlar, yazıya dökemezler. Yazılı sınavlarda başarılı olamazlar. Kompozisyon, mektup ya da hikaye yazamazlar.

Matematik bozukluğu: Dört yetenek alanında bozukluk saptanmıştır: Dil yetenekleri: (matematik terimlerini anlama ve yazılı problemleri matematik sembollerine çevirme) Algısal yetenek: (sembolleri tanıma ve anlama, sayıları kümeleştirme yeteneği)

Matematik bozukluğu: Matematik yetenekleri: (toplama, çıkarma, çarpma, bölme ve temel işlemlerin sırasını izleme) Dikkat yetenekleri: rakamları doğru yazma işlem sembollerini doğru gözleme.

Öğretmenine öneriler: Aile ile işbirliği içinde olmalı. Öğrencinin ön sırada oturtularak,öğretmeni daha aktif dinlemesini ve derse katılımını sağlanmalı. Daha iyi öğrendiği yöntemi kullanmak (ağır yazıyor yetiştiremiyorsa –sözlü sınav yaparak öğrenmek, motor becerisi iyi dil ve anlatım iyi değilse tahtaya kalkıp yazdırılmalı vb.)

Öğretmenine öneriler: Zayıf yönlerine odaklanıp hayal kırıklığına uğratmaktansa güçlü tarafları ön plana çıkarılmalı. Ödevler başarabilecekleri oranda verilmeli. Anlayabilecekleri kısa kelimelerden oluşan, detaysız kesin yönergeler verilmeli.

Öğretmenine öneriler: Kolay seçim yapamadıklarından sıklıkla yönlendirilmelidirler. Çalışmalar sırasında öğrenilenler çok sık tekrar edilmeli ve önceki öğrenilenler unutulacağından toleranslı davranılmalı.

Öğretmenine öneriler: Yazı yazarken satır aralıkları boş bırakılmalı, çizgili defter kullanılmalı. Okurken satır takibini kalemle,cetvelle ya da parmakla yapması sağlanmalı. Kelimelerin cümledeki yerleri değiştirilerek düzenlemesi istenmeli. Basit atasözleri öğretilerek ne anlattığı tartışılmalı.

Öğretmenine öneriler: Talimatlar basamak basamak sıra ile söylenmeli. Günler aylar mevsimlerle ilgili olarak görselliğe dayalı olarak (resimler) adım adım öğretmeye çalışılmalı. Önce sonra, sabah akşam kavramları üzerinde çalışmalar yapılmalı. Sıra takip eden çizgi - resim-öykülerle anlamlı sıraya koyma oyunlarından yararlanılmalı.

Öğretmenine öneriler: Tekerleme söyleme çalışmaları yapılmalıdır. Matematik problemlerinin işlem adımları sıraya konulmalı, anlayarak yapabilmesi sağlanmalıdır. Matematik derslerinde işlemlerle karşılaştığında akış şemaları çizdirilmeli.

Öğretmenine öneriler: Öğrenci sınıf içinde sürekli hareket halinde ise, sırasına oturtarak ödevi üzerinde yoğunlaşabilmesi için ne yapması gerektiğini düşünmesi sağlanmalı. Çocuk öğretmenine dikkat etmiyorsa, öğretmen çocuğun dikkatini sağlayacak çevreyi oluşturmalı.

Öğretmenine öneriler: Dikkatlerini uzun süre bir yerde toplayamazlar, çocuk kendi hareketlerini, her çeşit davranışını kendi kontrolü altına almadıkça, ilgili olmayan uyarıcılara aldırış etmedikçe öğrenmede başarı gösteremez. Çocuk bu kontrolü öğreninceye kadar çevresi yalın olmalıdır. Öğretmenine yakın uyaranın az olduğu yerde oturtulmalı.

Öğretmenine öneriler: Öğrencinin öğreneceği şeylerin de sade sıra ile olması önemlidir. Hepsini birden vermeye kalkmak yerine teker teker verilmesine dikkat edilmelidir Örneğin üç toplama işlemi yaptırılacaksa önce biri verilmeli o bittikten sonra diğerine geçilmeli. Diğer ödevler ve derslerde de aynı yöntem yapılmalı.

Öğretmenine öneriler: Çocuk dinlemeye alıştırılmalı, sesin kesildiğini, sesleri ayırt etme, sese tepki göstermesini, sesin geldiği yer, küçük oyunlarla öğretilmeli. Örneğin çocuğa zil veya piyanoyu yani ses çıkaran nesneyi görmemek üzere başını masaya, sıraya dayaması veya sadece gözlerini kapatması ve her sesi duyuşta eliyle masaya vurması öğretilir. Öğrencinin tüm dikkatini sese vermesi için ses çıkaran nesneyi görmemesi gerekir.

Öğretmenine öneriler: Çoktan seçmeli test veya sorulara sözlü olarak cevap vermesine izin verilmeli. Çocuğun eğitiminde ezbercilik değil yargılama ön planda tutulmalı günlük yaşayışına değinilmeli.

Öğretmenine öneriler: Sağ ve sol yönelme, kağıt, kalem tutuşları, problem olan çocuklarda atılacak ilk adım bedenlerinin iki yönünün farkına varmalarının sağlanmasıdır. Örn: öğretmen çocuğun gözlerini kapamasını söyler ve eli ile çocuğun sağ ve sol eline dokunarak öğretmenin dokunduğu eli kaldırmasın söyler.

Öğretmenine öneriler: Yeni işlem veya kavram öğretilmek istendiğinde somut düzeyden ve çocuğun düzeyinden başlanılmalı, Örneğin toplama öğretmek için içinde sıra sıra boncuk dizileri olan abaküs veya öğretmenin yaratıcılığını kullanacağı araçlar kullanabilir. Çocukla beraber de hazırlanabilir. Amaç öğretilecek şeylerde işlemi somutlaştırmaktır.

Öğretmenine öneriler: Sınıfta özel öğrenme güçlüğü gösteren çocukla ilgilenmek hayli zor ve özveri isteyen bir iştir. Başarabilen öğretmenlerin pek çoğu çocukların farklılığını kavrayarak, onları olduğu gibi kabul ederek ve güçlüklerinin üstesinden gelmeye yüreklendirerek, çocukların ilerdeki akademik başarısını olumlu etkilemektedir.