Anadolu Universitesi Bilgisayar Muhendisligi 2. Sinif ogrencileri  HOSGELDINIZ  DERSI ANLATANLAR Guvenc Usanmaz Seref Kosnek Anadolu Universitesi Bilgisayar Muhendisligi 2. Sinif ogrencileri

Temel Kavramlar Bilgisayar [computer] programlanabilen , gelismis , hizli bir hesap makinasidir! Bilgisayarlar iki ana bilesenden olusur. Donanim [Hardware] Yazilim [Software]

Donanim[Hardware] Donanim fiziksel , somut bir kavramdir. Donanim elle tutulabilir , gozle gorulebilir ! Bilgisayarin uzerinden elektrik akimi gecen her parcasi donanimdir.

Yazilim[Software] Yazilim soyut bir kavramdir. Basit bir tanimlama yapmak gerekirse yazilim bilgisayarin (donanimin) ne yapacaginin emrini verir. Donanim ile yazilim icice gecmis kavramlardir. Yazilim bilgisayara hayat veren bilesendir,yazilim olmadan donanim ne yapmasi gerektigini bilemez.

Donanim Parcalari Bilgisayarin icinde bulunan parcalar(donanimlar) Anakart [MainBoard] Islemci [Processor] Sabit Disk [Hard Drive] Bellek [Ram] Diger donanimlar

Ana kart [Main Board] Bilgisayarin diger tum donanim parcalari Ana karta baglidir. Anakart donanimlar arasindaki iliskiyi duzenler.

Islemci [Processor] Bilgisayari programlanabilen ,gelismis,cok hizli bir hesap makinasi olarak tanimlamistik. Islemci bilgisayarin hesap yapmakla yukumlu parcasidir.Diger bir deyisle bilgisayarin hesap makinasidir. Islemci bilgisayarin en onemli parcasidir. Bugunun islemcileri saniyede milyarlarca toplama islemi yapabilecek kapasitededir!!! Gunumuz bilgisayarlarinin cok buyuk bir kisminda Intel veya Amd marka islemci bulunmaktadir.

Islemci [Processor]

Sabit Disk [Hard Drive] Sabit disk bilgisayardaki kalici bilgilerin (bilgisayar kapatildigi kaybolmayan ) depolandigi parcadir.

Bellek [Ram] Islemcinin ihtiyac duydugu (isleyecegi) verilerin (bilgilerin) depolandigi yerdir. Bellekteki bilgiler kalici degildir.Islemcinin ihtiyac duymayacagi(islemeyecegi) bilgiler bellekten silinir. Sabit disk bellekten cok daha yuksek miktarda veri depolayabilir.Yalniz islemci bellekteki bir bilgiye sabit diskteki bilgiden cok daha hizli erisebilir. Sabit disk de ,bellek de bilgi (veri) depoladigi icin, iki donanimda kapasitleri ayni birimlerle olculur.

Veriler[bilgiler] Sabit disk veya bellekte saklanan tum veriler birer sayidir.Dolayisiyla islemciler sayilar uzerinde islem yaparlar. Belleklerin ve sabit disklerin kapasitesi kac bitlik veri saklayabildikleri ile olculur. 1 byte=8 bit 1 kilobyte=1024 byte 1 megabyte=1024 kilobyte 1 gigabyte=1024 megabyte 1 terabyte=1024 gigabyte

Yazilim Yazilimlar kabaca isletim sistemi [operating system] ve isletim sistemi uzerinde calisan yazilimlar olmak uzere ikiye ayrilir. Isletim sistemi, uzerinde calisan yazilimlarla donanim arasindaki baglantiyi saglayan(iletisim kuran) yazilimdir. Isletim sistemi olmazsa olmaz bir yazilimdir.Diger yazilimlar isletim sistemi kurulu olmayan bir bilgisayarda calistirilamaz.

Isletim Sistemleri Bugune kadar cok sayida isletim sistemi uretilmistir. Farkli isletim sistemleri farkli ozelliklere sahip olabilirler.Ayni firmadan cikan farkli isletim sistemlerindeki farkliliklar daha azdir. Bir isletim sistemini iyi bilen biri baska bir isletim sistemi ogrenmede fazla zorluk cekmeyecektir.

Windows Microsoft firmasi tarafindan uretilen isletim sistemlerine verilen genel isimdir. Windows 98 , Windows xp , Windows vista Microsoft tarafindan uretilen isletim sistemlerinden bazilarinin ismidir. Windows en cok bilinen ve kullanilan isletim sistemidir.

Linux Unix tabanli bir isletim sistemidir. Farkli firmalarin (ticari ve ticari olmayan) urettigi pek cok farkli Linux isletim sistemi(Linux dagitimi) vardir. Suse Linux ,Mandriva Linux , Debian Linux , Ubuntu Linux , PcLinuxOS en cok bilinen Linux dagitimlarindir. Pardus Linux Tubitak tarafindan gelistirilen basarili bir Linux dagitimidir. Linux acik kaynak kodlu (open source) bir yazilimdir. www.distrowatch.com sitesinde Linux dagitimlari ile ilgili ayrintili bilgi bulunmaktadir.

Mac Os Apple firmasi tarafindan gelistirilen isletim sistemlerinin genel adidir. Linux gibi Unix tabanlidir. Kullanimi kolay,gorsellige onem veren bir isletim sistemidir.

Diger Isletim Sistemleri Bu 3 isletim sistemi haricinde BSD,Solaris,Beos gibi cok sayida isletim sistemi bulunmaktadir.

Yazilim-Isletim Sistemi Iliskisi Her yazilimin uzerinde calisabilecegi bir isletim sistemi vardir. Ornegin Linux icin yazilmis yazilimlar Windows ta calismamaktadir. Windows un bir surumunde calisan yazilim muhtemelen baska bir surumunde de calisacaktir,ama bunun bir garantisi yoktur.Ayni durum Linux ve diger isletim sistemleri icin de gecerlidir.

Yazilim Cesitleri Pek cok amacla uretilmis yazilim vardir.Yazilimlari kesin cizgilerle siniflandirmak mumkun degildir. Yine de yazilimlari siniflardirmanin cesitli faydalari bulundurmaktadir. Office Yazilimlari:Microsoft Office ,OpenOffice… Grafik Isleme Yazilimlari:Adobe Photoshop , Gimp… Muzik Calma Yazilimlari:Winamp,Windows Media Player,QuickTime… Video Izleme Yazilimlari:Windows Media Player,VLC Player,Mplayer… Aninda Iletisim Yazilimlari:Microsoft Live Messenger,Skype,Pidgin… Internet Tarayicilari[Web Browsers]:Mozilla Firefox,Flock,Internet Explorer,Opera,Konqueror,Safari… Oyunlar:Mayin tarlasi,Age of Empires… Matematik Yazilimlari:Mathlab… Guvenlik Yazilimlari[Security Software]:Avg,Avast,Trend Micro… Ayrica bu sayfada bahsedilmemis pek cok yazilim turu bulunmaktadir.

Yazilim ile ilgili onemli kavramlar Freeware (Ucretsiz) yazilim:Para odemeden kullanabilceginiz yazilim. Shareware (ucretli) yazilim:Uretici firmanin belli bir ucret karsiligi kullanima sundugu yazilim. Trial yazilim:Uretici firmanin istedigi ucreti odememeniz durumunda kullanimi kisitlanan yazilim. Demo yazilim:Ucretli bir yazilimin ucretsiz kullanabileceginiz surumu.Demo yazilimlarda da kullanim kisitlamasi vardir.Demo yazilimlar kullanicilarin ucretli yazilim hakkinda para odemeden bilgi sahibi olmasini saglar. Bug (bocek,hata):Yazilimlarin gosterdigi istenmeyen davranislar,yazilim hatalarina verilen isim. Beta (kararsiz) yazilim:Son halini almamis hata [bug] ile karsilasabilinecek yazilim. Acik Kaynak Yazilim [Open Source Software] [Free Software] :Yazilimi ureten kisi veya firmanin yazilimin kodlarini (yazilimin nasil yazildigi hakkinda bilgi ) gizli tutmamasi, kullanima acmasi.Acik kaynak kodlu yazilimlar baska yazilimcilar tarafindan cesitli degisiklik yapilarak farkli adlarla piyasaya surulebilirler,yalniz uretilen yeni yazilim da acik kaynak kodlu olmalidir.Acik kaynak yazilimlar genelde ucretsiz [freeware] dir.Yalniz acik kaynak yazilimlarin ucretsiz olma zorunlulugu yoktur. Ismi en cok duyulan acik kaynak yazilimlar:Linux,Mozilla Firefox,Open Office,Gimp,VLC Player,Pidgin….

Dosya[File] ve Klasor(dizin) [Folder] Kavrami Bilgisayarin sabit diskinde sakli hersey ya dosya ya klasordur. Gunluk hayatta bir klasore birbiriyle iliskisi olmayan dosyalar yerlestirebilirsiniz.Bu durumda klasor