Bölüm 30 İktisadi Büyüme David Begg, Stanley Fischer and Rudiger Dornbusch, Economics, 8th Edition, McGraw-Hill, 2005 PowerPoint presentation by Alex Tackie and Damian Ward

Bu bölümde İktisadi büyümenin anlamını, Potansiyel çıktının nasıl arttırılabileceğini Neo-klasik iktisadi büyüme modelinin anahatlarını, Yakınsama hipotezini ele alacağız.

İktisadi büyüme Reel GSMH’daki artışla ölçülegelmiştir. Ancak bunun birçok eksiklikleri vardır. GSMH alınıp satılmamış, piyasaya çıkmamış ürünleri kapsam dışı bırakır. Örneğin, bahçede yetiştirilip evde tüketilen yiyecek, boş zaman Üretim ve tüketim sonucu oluşan dışsallıkları dikkate almaz. Örneğin, hava kirliliği, trafik sıkışıklığı Kayıt-dışı ekonomiyi ölçüm dışı bırakır. Örneğin, işportacılık, yasadışı kumarhane, temizliğe gelen yardımcılar vs. Aynı zamanda gelir dağılımının nasıl olduğuna dikkat etmez. Dolayısıyla kişi başına düşen gelirin yüksek olması sıradan insanın daha mutlu olduğu anlamına gelmeyebilir. See Section 30-1 in the main text.

Üretim fonksiyonu Çıktı = f(sermaye toprak hammaddeler teknoloji) Verili teknik bilgi ve mevcut üretim girdileri ile üretilebilecek olan maksimum çıktıyı gösterir. Çıktı = f(sermaye emek toprak hammaddeler teknoloji) See Section 30-2 in the main text.

Çıktı nasıl artar? (1) Sermaye Emek Toprak İşçi başına düşen çıktı miktarı işçi başına düşen sermayenin yükselmesiyle artabilir. Emek Nüfus artışı İşgücüne katılım oranı Beşeri sermaye Toprak Arzı sabittir, ancak kalitesi arttırılabilir. See Section 30-2 in the main text.

Çıktı nasıl artar? (2) Hammaddeler Teknik bilgi seviyesi Tükenen kaynaklar (kömür, petrol) ve Yenilenebilir kaynaklar (ağaç, balık stoku) arasındaki farklılığa dikkat etmek gerekir. Teknik bilgi seviyesi Buluşlar, AR&GE Ölçek ekonomileri uzun vadede iktisadi büyümeyi hızlandırabilir. See Section 30-2 in the main text.

Teknik Bilgi Teknik bilgi zaman içerisinde aşağıdaki sebeplerden dolayı değişime uğrar: Buluşlar, bilginin sermayeye yedirilmesi ve yaparak öğrenme süreci. Araştırma Geliştirme (AR&GE) patent sistemi sayesinde AR&GE çalışmaları mümkün olur. Buluşlar sonucu ortaya çıkan ürün herkes tarafından üretilebilseydi çok daha az AR&GE yapılırdı. See Section 30-3 in the main text.

Büyüme ve Sermaye Birikimi Y = A × f(K, L) olsun Sermaye (K) ve emek (L) gibi değişken girdiler üretim fonksiyonuyla birleştirilerek çıktıya dönüşür. A ise teknik bilgiyi temsil eder. Çok düşük gelir düzeyinde, tüm kaynaklar tüketime yöneltileceğinden tasarruflar sıfır olabilir Dolayısıyla tasarruf yokluğu yatırımı, yatırım yokluğu da sermaye birikimini imkansız kılacağından Çıktı zaman içerisinde büyümeden kalabilir. See Section 30-4 in the main text.

Büyüme Teorileri: Bazı Anahtar Kavramlar Durağan Durum (steady-state path) Çıktı, sermaye ve emek aynı oranda büyür. İşçi başına düşen çıktı ve sermaye sabit kalır. Sermayenin yatay genişlemesi İşçi başına düşen sermayenin daha fazla işçi tarafından kullanılması Sermayenin dikey genişlemesi İşçilerin bütünü ele alındığında işçi başına sermayenin artması. See Section 30-4 of the main text.

Solow (neoklasik) büyüme modeli Varsayalım ki Emek sabit bir şekilde n hızıyla artmaktadır. İnsanlar gelirlerinin s oranı kadarını tasarruf ediyor olsun İşçi başına düşen sermaye k olsun, ki bu durağan durumda sabittir. İşçi başına düşen sermayenin artması işçi başına düşen çıktıyı (y) arttırır Ancak gittikçe azalarak arttırır. See Section 30-4 of the main text.

Solow (neoklasik) büyüme modeli y işçi başına çıktıyı gösterir. y nk, emek n hızında büyürken, işçi başına düşen sermayeyi sabit tutmak için gereken yatırımı gösterir. nk Kişi başına düşen çıktı Y*’dır ve çıktı ve sermaye nüfusla aynı oranda büyümektedir. Y* k* E noktası durağan haldir. Bu noktada yatırım miktarı kişi başına düşen sermayeyi, k*,ancak sabit tutmaya yetiyordur. E sy kişi başına düşen yatırımı ve tasarrufu gösterir sy İşçi başına çıktı, y See Section 30-4 of the main text and Figure 30-1. İşçi başına sermaye, k

Tasarruflar artarsa y nk s'y sy k* k** E noktasında durağan halde olduğumuzu düşünelim y** k** F Ekonomi F noktasında yeni durağan haline gelir nk s'y Tasaruf oranı s’ a yükselirse sy Output per person, y Kişi başına düşen sermaye ve çıktı artmıştır. See Section 30-4 of the main text and Figure 30-2. İşçi başına düşen sermaye, k Ancak büyüme oranı değişmeden kalır… çıktı ve emek n oranında büyümeye devam eder.

Yakınsama (convergence) Hipotezi … fakir ülkelerin ortalamadan daha hızlı, buna karşılık zengin ülkelerin ortalamanın altında büyüyeceğini iddia eder. Dolayısıyla fakir ülkeler eninde sonunda zengin ülkeleri yakalayacaktır. Ancak bazı toplumsal ve siyasi farklılıklar kimi ülkelerin daha hızlı ve etkili bir şekilde yakınsamasına yardımcı olabilir. See Section 30-6 in the main text.

İktisadi Büyümenin Maliyetleri Malthus 18. yüzyılda büyümenin limitlerinden bahsetmiş, Ancak teknik gelişmenin etkisini hafife almıştır. Fiyat sistemi, sınırlı kaynakların en etkin biçimde kullanılmasını sağlar. Ancak büyümenin birtakım maliyetleri vardır Çevre kirliliği, trafik sıkışıklığı, düşük yaşam kalitesi Büyümenin durmasının da maliyetleri olduğu gibi Bu değerlendirme, iktisadi büyümenin pozitif değil normatif bir konu olduğunu gösterir. See Section 30-8 in the main text.