GEÇİCİ BARINMA VE KENTE UYUM SÜRECİNDE YAŞAM KALİTESİ Doç.Dr. İlkim S. KAYA Dokuz Eylül Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü İZMİR, 2010

BARINMA : SADECE FİZİKSEL BİR KAVRAM DEĞİLDİR. YAŞAMI: SOSYAL KÜLTÜREL EKONOMİK TEKNOLOJİK BOYUTLARDA ETKİLER ARAÇ: MİMARLIK BÜTÜNLEŞİK ÇÖZÜMLER VE POLİTİKALAR GEREKTİRİR

BARINMA MEKANLARINDA: ZAMAN – MEKAN – YAŞAM İLİŞKİSİ KULLANICI DEĞER VE DAVRANIŞLARI GEÇİCİ BARINMA MEKANLARI BARINAK DEĞİL YAŞAMLARI DÜZENLEYEN TOPLUMLA ENTEGRASYONU SAĞLAYAN MEKANSAL ORGANİZASYONLARDIR KENTE UYUM SÜRECİ SAĞLIKLI YAŞAM KALİTESİ KENT GÜVENLİĞİ

KENTLERİN YENİ KULLANICILARININ YAŞAM KOŞULLARININ Fiziksel Sosyal Ekonomik Yönetsel Çevresel BOYUTLARDA DEĞERLENDİREREK GELİŞTİRMEK VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİ SAĞLAMAK İÇİN GEREKLİ STRATEJİLERİN BÜTÜNLEŞİK ÇALIŞMALARA DAYANDIRILMASI ESASTIR.

GeÇİcİ BarInma MekanlarI İçİn Üç Temel Konu Barınma Beslenme Güvenlik BARINMA MEKANLARI İÇİN DESTEK HİZMETLER Sosyal Yardım Sağlık Yardımı Eğitim programı

YAPILI ÇEVREYE BAKIŞ: 21 YÜZYILIN BAŞINDA, GELECEĞE YÖNELİK, “HAKÇALIK” VE “YAŞANABİLİRLİK” İLKELERİ ÇERÇEVESİNDE FİZİKSEL ÇEVRENİN, TOPLUMUN TÜM BİREYLERİNE YANIT VEREBİLECEK ŞEKİLDE TASARLANMASI VE DÜZENLENMESİ ESASTIR. 1992 STRASBOURG, AVRUPA KENTSEL ŞARTI’NA GÖRE: ….”HERKEZ VE HER AİLE GÜVENLİ VE SAĞLIKLI KONUT HAKKINA SAHİPTİR”

GEÇİCİ BARINMA KONUSUNDA ÇALIŞMALAR: 1970’ler : STK nın girişimleri 1970’ler: Kuzey Avrupa ve ABD – Yasal düzenlemeler 1977 : İngiltere’de “Konut Yasası” - Tüm evsizleri kapsıyor 1980’ler : Devlet politikalarında, göçmen ve mülteci konuları 1992 : Strasbourg Avrupa Kentsel Şartı 1996 : Habitat II, B.M. İnsan Yerleşimleri Konferansı

KENTTE YAŞAYANLARIN HAKLARI AÇISINDAN ANAYASANIN 17. MADDESİ DOĞRULTUSUNDA DEĞERLENDİRME: “HERKES, YAŞAMA, MADDİ VE MANEVİ VARLIĞINI KORUMA VE GELİŞTİRME HAKKINA SAHİPTİR” GÖRÜŞÜ DOĞRULTUSUNDA, HER BİREYİN, TOPLUM YAŞAMININ İNSANLARA SUNDUĞU OLANAK VE HİZMETLERDEN YARARLANABİLMESİ ESASTIR. OLANAK VE HİZMETLERİN ÖNCELİKLE, GENELDE TOPLUMUN, ÖZELDE BİREYİN YARARLANABİLECEĞİ UYGUN KOŞULLARI HAZIRLAYAN PROGRAMLAR HALİNDE GELİŞTİRİLMESİ, UYGUN YAŞAM ÇEVRELERİ SUNMASI ESASTIR

EVSİZ AİLELERİ BARINDIRAN GEÇİCİ KONUTLARDA SERVİSLER: Yönetim Güvenlik – Konut içi, konut ve çevresi Yemek Sosyal Servisler: . Beceri kazandırma, . İletişim . Aile destek programları, . Çocuk, yaşlı, engelli, hasta bakımı Sağlık Eğitim Rekreasyon

Geçici Barınma Mekanları İçin Temel Gereksinimler: Mekan/Bina : Barınma alternatiflerine uygun Yatma mekanı : Yatak, banyo, WC, mutfak Sosyal iletişim mekanları: Sosyal yardım, sağlık, eğitim, iletişim Depolama mekanı: Yatak, battaniye, vb. yatma teçhizatı, temizlik malzemeleri, vb. Güvenlik: Kontrollü giriş, çevre kontrolü, yatma, depolama mekanları için kontrol Yönetim: Yönetilebilir mekansal organizasyon, mekanlar arası ilişkiler, Güvence: Merkezi yönetim, yerel yönetimler, STK, Günlük tüketim: Gıda maddeleri, temizlik malzemeleri, vb. Bakım: Temizlik, teknik bakım.

Genesis Homes – Brooklyn (1992 - …) 150 aileyi barındıran geçici konut yapısı Güvenlik Kontrollü açılım İçe dönük /Avluya yönelim Servisler: Sosyal Yardım, Bakım Eğitim Gençlik Merkezi Bilgisayar ve İletişim Avluya Açılan Cepheler Plan

Genesis NFK – New York(1995 - …) Çok katlı ilk geçici konut örneğidir, Kentin aktif merkezinde konumlanmıştır. Güvenlik koşulları ve çevre ile ilişki sürecinin kontrolü için avlulu sistem 94 apartman ünitesi bulunmaktadır

GEÇİCİ BARINMA : New York, 218 Gates Avenue (Mim:BCLA, 1979) ÇOK SAYIDA AİLEYE BARINMA OLANAĞI BANYOLU ODALAR VE SÜİTLER ORTAK SERVİS MEKANLARI ÇOK KATLI ÖRNEK Plan Şeması

HELP Phileledephia II Genesis Square Apartments (1999-…) : İşlek bir cadde üzerinde, Diğer yerleşim birimleri ile komşuluk ilişkisi bulunan Toplumun diğer kesimleri ile dayanışmayı hedefleyen, Dışa açık, Her yıl yaklaşık 40 aile barınıyor 50 adet 1 yatak odalı apartman dairelerinden oluşan bir kompleks

HELP I – Brooklyn (1987-….) 7300’e yakın aileye geçici barınma olanağı sağlamış bir kurum yapısıdır, 765 adet tek kişilik birime sahiptir 191 adet aile barınma birimi vardır Help- Huston Corder Place Apartments Aile Evi olarak 50 birim ile 1999 dan bu yana hizmet vermektedir. Evsiz aileleri geçici olarak barındıran bir örnek. Sosyal servisler

TASARIMDA ÖNEMSENEN KONULAR: GEÇİCİ BARINMA MEKANLARINDA GÜVENLİK NEDENİYLE TASARIMDA ÖNEMSENEN KONULAR: Kontrollü avlu Cephelerin avluya açılımı Yarı açık dolaşım alanları – yatay dolaşım ve merdivenler

Evsizler Merkezi, San Francisco, (Mim. AND Grubu) Nişlerle gruplaşmış yatma düzeni Kontrol sistemi/Güvenlik Servisler: Yemek, temizlik, iletişim, kitaplık, depolama Servis Mekanları Kat Planı Yatma Mekanları Kat Planı

Callagan Square Evsizler Merkezi, Cardiff, U.K. Aile Birimi – 20 aile için süitler - Kısa süreli/tek gecelik barınma için yatma mekanı Aşevi ve kafe – çevreye de hizmet veren – Sosyal yardım merkezi – eğitim, rekreasyon, sosyal hizmet Sağlık Merkezi

GEÇİCİ BARINMA MEKANLARI: LELYSTAD , HOLLANDA ÖRNEĞİ KENTİN AKTİF MERKEZİ ZEMİN KAT - TİCARİ MEKANLAR ÜST KATLAR – BARINMA – BANYOLU ODALAR SOSYAL YARDIM BÜROSU

GEÇİCİ BARINMA : ALTERNATİF MEKANLAR TREN VAGONLARI ESKİ DENİZ ARAÇLARI DEPO YAPILARI İÇİNDE BARINMA BİRİMLERİ

Spring Garden- Lewisham, Londra GEÇİCİ BARINMA: Spring Garden- Lewisham, Londra (Mim: Peter Barber Arch. 2009) Özellikleri: 40 adet banyolu yatak odası, Ortak yemek mekanı ve kafesi Esnek günlük sosyalizasyon mekanları Bahçeye açılım

Bridge Evsizler Merkezi, Dallas, (Overland Partners Arch.,2009 ) Güvenlik –çevre ilişkisi 200 kişi barınma kapasitesi, Ekolojik tasarım Toplum bilinci geliştirme

GEÇİCİ BARINMA: YATMA MEKANLARI ÖZELLİKLERİ: Aydınlatma ve havalandırma Sade ve bakımı kolay donatı

GEÇİCİ BARINMA MEKANLARI: SOSYAL SERVİSLER Günlük Yaşam Desteği Kendi Aralarında Organizasyonlar Yönetimle İlişkiler ÖZELLİKLERİ: Ortak ve çok amaçlı kullanım; yemek, sosyalizasyon, rekreasyon, iletişim, eğitim Kontrol mekanizması Yakın çevresine de hizmet veren

http://www.bclarchitect.com http://www.dezeen.com http://www.walesonline.co.uk/tags/city.center http://www.zimbio.com/ http://www.helpusa.org/Housing/Permanenet/genesis_homes http://www.willscot.com/07MBI http://www.inhabitat.com/