SAĞLIK BAKANLIĞINDA STOK YÖNETİMİ ve UYGULAMA SONUÇLARI Sedat ÇAKICI Strateji Geliştirme Başkanlığı Mal Yönetimi ve Mali Analiz Daire Başkanı

Stok Kavramı Stok, işletmelerde üretiminin veya hizmet sunumunun devamlılığı için önceden tedarik edilip atıl olarak bekletilen ve ihtiyaç doğdukça kullanıma sunulan kaynakları ifade etmektedir. Sağlık İşletmelerinin başlıca stok kalemleri arasında; İlaçlar, Tıbbi Malzemeler, Laboratuvar Kit’leri Kırtasiye Ürünleri, Temizlik Malzemeleri, Yedek Parçalar, Gıda Malzemeleri, Yakıtlar(Katı, sıvı) Gazlar vb. tüketime yönelik ürünler bulunmaktadır.

Sağlık Kurumlarında Stok Tutma Sebepleri Hizmetin Sürekliliği & Tedarik Süreci SUT Ekonomik Faktörler 3

Stok Yönetimi Niçin Önemli ? MALİYET Satın alma Elde Tutma KONTROL Takip Sipariş Mal kabul RİSK Miad Talep azlığı Demode olma

Laboratuvar Hizmet Alımı Sağlık Bakanlığına Bağlı Döner Sermayeli İşletmelerin Tıbbi Malzeme, İlaç ve Laboratuvar Giderleri Gider Kalemleri 2009 Artış Oranı 2010 2011 Projeksiyon Tibbi Malzeme Gideri 1.068.387.662 15% 1.149.516.224 8% 1.357.566.906 18% İlaç Gideri 727.591.652 29% 732.496.172 1% 754.378.423 3% Laboratuvar Gideri 637.924.419 24% 641.433.598 646.739.544 Toplam Mal Alımı 2.433.903.732 21% 2.523.445.994 4% 2.758.684.873 9% Laboratuvar Hizmet Alımı 153.761.000 192.245.240 25% 239.321.150 GENEL TOPLAM 2.587.664.732 2.715.691.235 5% 2.998.006.023 10% Satın alma ve elde tutma maliyeti yüksek olan stokların Sağlık işletmelerinde önemli bir kısmını ilaç, tıbbi sarf ve laboratuar malzemeleri oluşturmakta olup bu kalemler yılda yaklaşık 3 milyar TL’lik bir hareketi içermektedir.

STOK YÖNETİMİ ALANINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN UYGULAMALAR 2008 Malzeme Kaynakları Yönetim Sitemi (MKYS) geliştirilip kulanım zorunlu hale getirildi. 2009 Azami Stok Miktarı Uygulaması başlatıldı. İl düzeyinde Stok Koordinasyon Ekipleri oluşturuldu. Stok Fazlası Taşınır modülü hizmete açılıp “Stok Havuzu”nda bulunan ürünler için piyasadan alım durduruldu. İhale Öncesi MKYS Sorgulaması zorunlu hale getirildi. İhtiyaç Fazlası Taşınır ürünlerin Bedelsiz devri sağlandı. Kurum düzeyinde “İhtiyaç Tespit Komisyonları” kuruldu.

2011 Yılında 60 Milyon TL tutarında stok fazlası devir gerçekleşecektir.

STOK FAZLASI TAŞINIR DEVİRLERİNE ÖRNEKLER

2011 Yılında 40 Milyon TL ihtiyaç fazlası devir gerçekleşecektir.

İHTİYAÇ FAZLASI TAŞINIR DEVİRLERİNE ÖRNEKLER

Yıllar İtibariyle Stok Düzeyleri Grafiği

AZAMİ STOK MİKTARI UYGULAMASI VE SONUÇLARI Tüketim Grubu 2008 2009 2010 15.Tem.11 Azalış Oranı İlaç Stoğu 355 275 214 201 43% Tıbbi Malzeme Stoğu 437 408 338 320 27%

BAŞARI ÖRNEĞİ ANKARA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİNE AİT İLAÇ STOK HAREKETLERİ - Düşük stokla çalışmak finansal sürdürülebilirlik için önem arz etmektedir. Tabloda yer alan hastanemiz önceki yıla göre stoklarını % 40 oranında azaltmış olup ortalama 1,5 aylık ilaç stoğuyla çalışılabildiğinin örneğini oluşturmaktadır.

HATALI UYGULAMA ÖRNEĞİ İhtiyaç tespit ve tedarik planlaması sağlıklı yapılmazsa stoklar kontrolsüz artar. Yüksek stok kurumun borç yükünü artırdığı gibi mali tablonun bozulmasına da netice verebilir.

HATALI UYGULAMA ÖRNEĞİNDE YER ALAN HASTANENİN AYLIK STOK HAREKETLERİ Aylık ortalama 600 Bin TL satın alma ve tüketim yapan hastanemiz 2 ay içerisinde 3 Milyon TL üzerinde alım yaparsa stoklar 2 katına çıktığı gibi borç yükü de ödenemez hale gelir.

Bir Kısım Hastanelerin 2010 - 2011 Yılı İlaç Tüketimleri BAŞARI ÖRNEKLERİ Bir Kısım Hastanelerin 2010 - 2011 Yılı İlaç Tüketimleri Kurum Adı 2010 İlaç Tüketimi 2011 İlaç Tüketimi (8 Ay) 2011 Öngörülen Tüketim Azalış Tutarı Azalış Oranı İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi 16.333.433 6.403.443 9.605.165 6.728.267 41% İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi 10.143.483 4.317.144 6.475.715 3.667.767 36% Gaziantep 25 Aralık Devlet Hastanesi 3.332.278 1.000.522 1.500.783 1.831.495 55% Ankara Türkiye Yüksek İhtisas Eği.Arş.Hst. 10.004.602 5.457.224 8.185.836 1.818.766 18% İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 17.169.354 10.263.853 15.395.780 1.773.574 10% Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi 8.119.635 4.275.612 6.413.417 1.706.218 21% İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi 5.734.699 2.799.276 4.198.914 1.535.785 27%

Bir Kısım Hastanelerin 2010 - 2011 Yılı Laboratuvar Tüketimleri BAŞARI ÖRNEKLERİ Bir Kısım Hastanelerin 2010 - 2011 Yılı Laboratuvar Tüketimleri Kurum Adı 2010 Laboratuvar Tüketimi 2011 Laboratuvar Tüketimi (8 Ay) 2011 Öngörülen Tüketim Azalış Tutarı Azalış Oranı Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi 13.771.573 7.008.999 10.513.499 3.258.075 24% Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 9.571.387 5.026.762 7.540.144 2.031.244 21% Aydın Devlet Hastanesi 3.094.596 808.115 1.212.173 1.882.423 61% Ankara Türkiye Yüksek İhtisas Eğ.Arş.Hst. 4.274.175 1.803.055 2.704.582 1.569.592 37% Diyarbakır Kadın Doğum ve Çocuk Hast. Hs. 2.810.589 974.099 1.461.149 1.349.440 48% Bingöl Doğum ve Çocuk Bakımevi 2.405.393 757.716 1.136.573 1.268.819 53% Van Özalp Devlet Hastanesi 1.462.988 319.181 478.772 984.216 67% Iğdır Devlet Hastanesi 2.191.499 804.952 1.207.428 984.071 45%

STOK YÖNETİMİ NDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Kurumlar Stok Tim’leri kurmalı, Kurum stokları her ay incelenip; Stok seviyeleri, Depo düzeni, miad kontrolü, Satın alma fiyatlarının mukayesesi, Fiili stok ile kayıtların karşılaştırılması, Yıllık ihtiyaç miktarlarının tutarlılığı, TDMS-MKYS stok uyumu ile İhtiyaç Tespit Komisyonu çalışmaları kontrol edilmeli. 18

İletişim Bilgilerimiz Strateji Geliştirme Başkanlığı Mal Yönetimi ve Mali Analiz Daire Başkanlığı ------------------------------------------------------ Stok Yönetimi ve Analiz Şube Müdürlüğü --- stokanaliz@saglik.gov.tr Tel: 0312 - 573 71 93 / 573 71 94 / 573 71 97 ------------------------------------------------------- Mal Yönetimi Şube Müdürlüğü Tel: 0312 - 573 71 23 / 573 71 89 / 573 71 90 MKYS Destek Hattı 312 - 573 71 21 / 573 71 22 --- mkys@saglik.gov.tr