Proje hazırlama eğitimi Ekrem YAZICI Ekrem.yazici@fao.org

SUNUM KAPSAMI Bilgi toplama Durum analizi yöntemleri Eğitim kapsamında izlenecek yol Proje hazırlama eğitimi

Problemler Analiz Arama (Sorgu) Planlama (Formula) Uygulama Hazırlığı Çözümler Proje hazırlama eğitimi

Proje Mantığını Belirleme Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ANALİZ AŞAMASI PLANLAMA AŞAMASI Paydaş analizi – potansiyel ana paydaşların tanımlanması, karakterize edilmesi ve kapasitelerinin değerlendirilmesi Sorun analizi- Ana problemlerin, kısıtların ve fırsatların tanımlanması ve neden sonuç ilişkisinin belirlenmesi Hedef/amaç analizi - Belirlenen problemlerden hareket ederek çözüm üretilmesi; araç-amaç ilişkilerinin belirlenmesi Strateji analizi – Çözüme ulaşmak için farklı stratejilerin belirlenmesi; en uygun stratejinin seçilmesi Mantıksal çerçeve matrisinin hazırlanması – Proje yapısının tanımlanması, onun içsel mantığının ve risklerin test edilmesi, hedeflerin ölçülebilir terimlerle tanımlanması, Faaliyet planlaması – Faaliyetlerin sırasının ve birbiriyle bağlantılarının tespit edilmesi; faaliyetlerin sürelerinin ve sorumlulukların belirlenmesi Bütçe –Faaliyet planından hareketle girdilerin belirlenmesi ve bütçenin hazırlanması Belirleme Analiz Proje Mantığını Belirleme Sonuç Çıkarma İşlevselleştirme Belirleme ve Alternatifleri belirleme Proje hazırlama eğitimi

Arama/Sorgulama/Bilgi toplama Masa başı çalışma İkili görüşmeler Küçük grup toplantıları Anket/etütler Arazi ziyareti/doğrudan gözlem Çalıştaylar Birleştirilmiş yöntemler (Hızlı kırsal değerlendirme vb) Proje hazırlama eğitimi

Durum analizi Elde edilen bilgiler mevcut kapasitenin değerlendirilmesi, paydaşların kim olduğu ve kapasitelerinin belirlenmesi, sorunların ve çözüm yollarının tespiti ve muhtemel strateji seçeneklerinin belirlenmesi için analiz edilmeli Analizler olabildiğince katılımcı olmalı Kullanım amacına göre farklı etkinlik ve uygunlukta olan değişik analiz yöntemler mevcuttur Proje hazırlama eğitimi

Kavram haritalaması Sistemlerin, süreçlerin ve ilişkilerin çizim, şema veya diğer şekillerle grafiksel sunum haline getirilmesi Karmaşık bilgilerin birleştirilmesi, analiz edilmesi ve sunulmasında kullanılır Kavram haritası kavramları içeren hücreler ve bunlar arasındaki ilişkiyi gösteren bağlantılardan oluşur. Yaygın örnekleri Akış Diyagramları, Sistem Haritaları, Hiyerarşi Haritaları ve Örümcek Kavram Haritaları’dır Problem ağacı ve temel problem analizi bunların karma örneğidir Proje hazırlama eğitimi

Etkilenen Su Kullanıcıları İlişkiler haritası Büyük Çiftçiler Balıkçılar Tarım Bakanlığı   Paydaş X Küçük Çiftçiler Hükümet Endüstri X Etkilenen Su Kullanıcıları Endüstri Y Bağımlı İşbirliği Rekabet Çıkar Çatışması Proje hazırlama eğitimi

Venn Diyagramı Paydaşlar/kurumlar arasındaki ilişkilerin doğasını analiz etmek ve göstermekte kullanılır Venn diyagram gruplar arasındaki potansiyel çıkar çatışmalarını analiz etmek ve ortaya koymak için de kullanılabilir Dairelerin büyüklükleri grupların etkisini/gücünü gösterirken, daireler arasındaki mesafe grupların nispi ilişki gücü veya zayıflığını gösterir Proje hazırlama eğitimi

Balıkçılıkla uğraşan aileler yönünden paydaş ilişkisi Venn Diyagramı Yerel Hükümet- sağlık ve sanitasyon hizmetleri Balıkçılık Dairesi Balıkçılık Kooperatifleri Balıkçılar Çevre Koruma Ajansı Balık Perakendecileri Kentsel Tüketicileri Endüstri X Ön Analiz: Endüstri X çok güçlü ancak uzak. Çevre Koruma Ajansı uzak ve Endüstrinin çıkarları ile yakın uyum içinde. Balıkçılık kooperatifleri balıkçıların çıkarlarını temsil etmekte ve perakendeciler ile yakın ilişkide. Balıkçılık Dairesi çok az etkiye sahip Proje hazırlama eğitimi

Örümcek Diyagramı Kurumsal ve paydaş kapasitelerinin analiz edilmesinde kullanılır Kurumların/paydaşların belli sorunların çözümü için çeşitli kapasite unsurları bakımında yeterli olup olmadıkları ve hangi konularda kapasite geliştirmeye ihtiyaç duyduklarının analiz edilmesine yardımcı olur Proje hazırlama eğitimi

Örümcek Diyagramı Xxxx 3 X X 2 1 X X X X X X Teknik Yetenek Finansal Yönetim Xxxx 3 X X İyi Yönetişim- Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik 2 Personel Yönetimi, eğitim ve motivasyon 1 X X X X Öğrenme ve değerlendirme mekanizması X X Müşteri Memnuniyeti Organizasyonel ilişki Politika ve Planlama Sistemleri Anahtar: 0: İstenmeyen durum:Köklü İyileştirme Gerekli 1:Zayıf durum: Önemli İyileştirme gerekli 2: Tatmin Edici Durum: Bazı İyileştirmeler Gerekli 3: Oldukça Etkin Durum Proje hazırlama eğitimi

Sistem analizi/Causal Loop Diagram Büyük resmi yapılandırma ve anlamaya yardım eder Problemi basit hale getirir Neden sonuç ilişkisini anlamamıza yardım eder Sistemin çalışması, davranış şekilleri ve sistem mantığının aktarılmasına yardım eder Proje hazırlama eğitimi

Sistem analizi (Causal Loop Diagram) Nüfus İklim Değişikliği Kaynak Kullanımı Deniz Seviyesi Doğal Kaynaklar Verimli Arazi Proje hazırlama eğitimi

Temel neden analizi ve problem ağacı Belli bir konudaki temel sorunları veya bunların esas nedenini analiz etmek ve bu nedenleri gidermeye yönelik müdahaleleri belirlemede kullanılır Etkin kullanıldığında tekrarlayan istenmeyen durumların ortaya çıkmasını önlemeye yardım eder Semptomlar & problemler ve neden & sonuç arasındaki bağlantının tayin edilmesine yardım eder Nedenler, sonuçlar ve etkiler problem ağacı üzerinde gösterilir Proje hazırlama eğitimi

Problem ağacı örneği Göçe neden oluyor Canlı hayatını olumsuz etkiliyor Üretim azalmasına neden oluyor İşsizliğe neden oluyor Mal ve hizmetlere talebin azalması Yerleşim birimlerini tehdit ediyor Biyolojik çeşitliliği azaltıyor Tarım arazilerini tehdit ediyor Turizmi olumsuz etkiliyor Ulaşımı tehdit ediyor Lara bölgesi kumul hareketi Yetersiz Bitki Örtüsü Toprak Yapısı Yanlış arazi kullanımı Yetersiz eğitim Mekanik engel yokluğu Yetersiz koruma Organik madde yetersizliği Fiziksel şartların olumsuzluğu Proje hazırlama eğitimi

Boşluk analizi Kapasite değerlendirme, problem analizi ve kalkınma planlamasında kullanılan basit bir araçtır Analizde mevcut durum ve istenilen durum tanımlanır, iki durum arasındaki açığı kapatmak için yapılması gerekenler belirlenir İstenilen duruma varıldığında bu durumu devam ettirmek için neler yapılması gerektiği ortaya konur (sürdürülebilirlik) Proje hazırlama eğitimi

Nerede olmak istiyoruz? BOŞLUK ANALİZİ 1 2 Neredeyiz? Mevcut Durum Nerede olmak istiyoruz? Vizyon/Misyon 3 Nasıl Ulaşacağız? Strateji/Eylemler 4 Orada Nasıl Kalacağız? Sürdürülebilirlik UNDP, 1998 Proje hazırlama eğitimi

Analiz matrisleri Paydaş analizi, kapasite değerlendirme, programlama ve projelendirme için sorun tanımlama gibi farklı amaçlara yönelik analizlerde kullanılabilirler SWOT analizi, Paydaş Analiz Matrisi ve Problem/Semptom ilişkisi Matrisi örnek olarak verilebilir Proje hazırlama eğitimi

SWOT Analizi ….Konu 1… Güçlü yönler Zayıf yönler Fırsatlar Tehditler Proje hazırlama eğitimi

Paydaş analiz matrisi Paydaşlar ve temel karakteristikleri Problemle ilgileri ve nasıl etkilendikleri Değişim yaratma kapasiteleri ve motivasyonları Paydaşların çıkarlarına yönelik muhtemel faaliyetler Paydaş X Paydaş Y Paydaş Z Proje hazırlama eğitimi

Problem/Semptom analiz Matrisi Semptomlar Esas problemler (Nedenler) İstenilen durum Muhtemel faaliyetler Proje hazırlama eğitimi