EĞİTİM VE DİSİPLİN, EĞİTİM VE DEMOKRASİ UYGULAMALARININ ÖĞRETMEN -ÖĞRENCİ İLİŞKİLERİNE ETKİSİ

EĞİTİM VE DİSİPLİN DİSİPLİN: Bireylerin içinde yaşadıkları topluluğun genel düşünce ve davranışlarına uymalarını sağlamak amacıyla alınan önlemler bütünüdür. Disiplin Latince birini izleyen ya da birinin peşinden giden anlamına gelen “disciple” kökünden türetilmiştir.

SINIFTA DİSİPLİN Sınıfta disiplin, sınıf ortamında öğrencilerin amaçlar doğrultusunda hareket etmesini sağlayan güçtür. Disiplini sadece ceza olarak anlamak yerine, sınıf ortamında öğrencileri amaçlara uygun olarak yönetmenin bir aracı olarak kabul etmek gerekir.

SINIFTA DİSİPLİN Disiplin olumsuz davranışların meydana gelmesini önlemek için tutarlı ve kararlı davranışlarda bulunmaktır. Disiplin, sınıf ortamındaki faaliyetlerin belirli bir düzen içinde yürütülmesidir.

DİSİPLİN MODELLERİ 1- Canter Modeli: Bu modelin amacı, öğretmenlerin sınıfta görev almalarını ve öğrencilere karşı güçlü olmalarını sağlamaktır. Öğrencilerinde öğretime ilişkin sorumlu bir davranış kazanmasını istemektedir. Bu model öğretim yılının başlaması ile beraber öğretmenlerin öğrencilerin hatalı davranışlarına hoşgörü göstermesini reddeder.

DİSİPLİN MODELLERİ 2-Glasser Modeli: Bu model “gerçek terapiyi” iyi bir disiplin modeli olarak önermektedir. Öğretmen, öğrencilerine gerçek hayattaki ihtiyaçlarını karşılamaları açısından sorumluluk kazanmaları için rehberlikte bulunmalıdır. Çünkü öğrencinin uygun tercihler de bulunması için öğretmenin rehberliğine ihtiyaç duymaktadır.

DİSİPLİN MODELLERİ 3-Kounin Modeli: Bu model grup yönetimini ve dalga etkisini vurgular. Bu modelde öğretmen bir öğrencinin olumsuz davranışını düzelttiğinde, bu durumun diğer öğrencileri de etkilediği düşüncesini kabul etmektedir. Buna da dalga etkisi adı verilir.

DİSİPLİN MODELLERİ 4-Davranışçı Model: bu model davranışların öğrenilmiş olduğunu ve öğrenmenin çevrenin kontrolünde olduğunu, ödül ve pekiştireçler ile davranışların tekrarlandığını savunan Skinner’in felsefesi üzerine kurulmuştur.

DİSİPLİN MODELLERİ 5- Etkili Öğretmenlik Eğitimi Modeli: Dr. Thomas Gordon tarafından öğretmenlerle öğrenciler arasında olumlu ilişkilerin nasıl düzenlenebileceği anlayışı için etkili öğretmenlik eğitimi modelini düzenlenmiştir.

DİSİPLİN MODELLERİ Bu modelde, önce sınıftaki problem kaynağının tespit edilmesi gerekir. Eğer problemin kaynağı öğrenci ise öğretmen öğrenciyi bir danışman ve yardım edici olarak aktif dinlemeyi (empatik dinlemeyi) önerir. Bu şekilde öğrencinin kendi problemine kendisinin çözüm bulmasına yardım edilmelidir. Eğer problem öğretmene ait ise öğretmen bu probleme öğrencileri ile beraber çözüm bulmalıdır.

DİSİPLİN MODELLERİ 6- Mantıksal Sonuçlar Modeli: bu model Rudolf Dreikurs tarafından geliştirilmiştir. Bu modelin amacı; öğrencide öz disiplini geliştirmektir. Öğrenciye kendi davranışlarından kendisinin sorumlu olduğunun öğretilmesi modelin özünü oluşturur. Sınıfta kuralların ihlalinde öğrencinin karşılaşacağı sonuçlar demokratik olmalıdır. Örneğin; sınıfta yerlere çöp atanlar bunları tekrar toplarlar. Bu model öğrenciye durumları değerlendirmeyi, yaşayarak öğrenmeyi ve uygun tercihler yapmayı öğretir.

DİSİPLİN MODELLERİ Sınıfta kuralların ihlalinde öğrencinin karşılaşacağı sonuçlar demokratik olmalıdır. Örneğin; sınıfta yerlere çöp atanlar bunları tekrar toplarlar. Bu model öğrenciye durumları değerlendirmeyi, yaşayarak öğrenmeyi ve uygun tercihler yapmayı öğretir.

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Sınıf disiplinini etkileyen bir çok faktör bulunmaktadır. Bunlar öğrenci, öğretmen, ortam ve eğitim programlarıdır. (Durukan-2005:48-49)

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Uygun bir eğitim programı: Öğrencinin amacına yeteneklerine ve isteklerine uygun prıogramlar öğrencinin ilgisini çeker ve işine odaklanmasını sağlar. www.cihangir.k12.tr/pdf/disiplin.doc

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Rehberlik sistemi: Okulda iyi bir rehberlik sitemi koruyucu hekimliğe benzer burada amaç sorun çıkmadan ve tahribat yapmadan önlemler alarak çalışmaların aksamadan yürütülmesidir. Çocuğunun kişiliğinin ğelişmesi ve ruh sağlığı ile de ilgilenildiğini gören veli okula karşı daha ilgili oluyor. Okula karşı ilgili duyan veliyle el ele vererek oluşabilecek sorunları önceden kestirip önlemler alarak sorunların oluşmasını engelleyen okul idaresi ve öğretmenleri zamanlarını eğitim öğretime ve öğrencilerinin kişilk gelişimine ayırıyor. www.cihangir.k12.tr/pdf/disiplin.doc

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Veli-okul-ögrenci ilişkisi: Öğrenciler ve veliler okul yönetiminin ve öğretmenlerin onların yanında olduğunu hissettiği ve kendileri için calıştıklarını gördükleri zaman okula karşı ilgileri artar. Bu da sorunların çözümünü kolaylastıtır. Okulun fiziki imkanlarının kullanımı: Okulun eğitim araç ve gereçlerinin dizaynından boyasına kadar hersey öğrencinin psikolojik yapısını etkiler ayrıca teknolojiyi de kullanarak okulun tüm bölüm ve birimlerinin okul idaresi tarafından kontrol altına alınması sorunların oluşumunu engelleyebileceği gibi oluşan sorunların da kolaylıkla kontrol altına alınmasını sağlayacaktır.

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Sınıfta disiplinin sağlanması: Öğretmenin sağlam, kararlı, istikrarlı, tutarlı ve kendinden emin duruşu cok önemlidir. Sınıfta disiplinin sağlanması süreklilik arz eder ve asla geri adım atmayı affetmez. www.cihangir.k12.tr/pdf/disiplin.doc

Öğrencilerden Kaynaklanan Sınıf İçerisindeki Disiplin Sorunları: SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Öğrencilerden Kaynaklanan Sınıf İçerisindeki Disiplin Sorunları: 1- Başkalarına bağırmak. 2-Otururken sıraya vurmak 3-Komik olmaya çalışmak 4-Derste çevresini rahatsız etmeye çalışmak

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 5-Sınıfta söz almadan konuşmak 6-Sınıfta izinsiz dolaşmak 7-Başkalarının dikkatini dağıtmak 8--Öğretmen ve öğrencileri tehdit etmek veya fiziksel saldırıda bulunmak 9-Sorulara ilgisiz cevap verme 10-Derslere geç kalmak 11-Sıklıkla hayaller kurmak

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 12-Çekingenlik 13-Utangaçlık 14-Yersiz kaygılar 15-Mükemmel öğrenci olma arzusu 16-Yardım talebinde bulunmama 17-Öğretmene aşırı bağlılık 18-Korku içinde olma 19-Arkadaşları ile iletişim eksikliği

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 20- Zayıf özgüven, çocuğun kendine ait olumlu duygularının olmayışı. 21-Zayıf öğrenme dürtüsü, yetersiz bilgi düzeyi. 22-Gelişim gecikmeleri, fiziksel yada zihinsel özür.

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 23-Okuldan, öğretmenlerden, sınıfta konuşmaktan ve sınavlardan korkma. 24-Akranları tarafından reddedilmekten korktukları için öğrenmekten uzak durma, dersleri engelleme gibi davranışlarda bulunma etkili olmaktadır.

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Öğretmenden Kaynaklanan Sınıf İçerisindeki Disiplin Sorunları: 1-Öğrencilere bağırmak 2-Öğrencilere emretmek, hükmetmek ve kontrol etmek 3-Alay etmek, eleştirmek ve azarlamak 4-Öğrencileri fiziksel olarak tehdit etmek 5-Yanlışları için özür dilememek 6- Bir önceki konuyu öğrenmemiş öğrencilere aldırmadan bir sonraki konuya geçmek.

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 7-Öğrencileri birbirleri ile kıyaslamak 8-Bazı öğrencileri sevmemek, adil olmamak 9-Derse hazırlıklı olmamak 10-Dersleri monoton olarak yürütmek 11-Kararsız olmak ve tutarsız tepkilerde bulunmak 12-Öğretmen merkezli olarak etkinliklerin yürütülmesi.

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 13-Zayıf özgüven, başarısızlık korkusu, akademik başarıya veya onay almaya bağımlılık. 14-Mükemmeliyetçilik, katılık, değişime kapalı olma 15-Mesleğini sevmeme, tükenmişlik 16-Fiziksel sağlık bozukluğu yada aile ortamından kaynaklanan problemleri

SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 17-Öğretmenlerin birbirlerine ve yöneticilerin öğretmenlere karşı onay ve takdir eksikliği. 18- Yargılayıcı yaklaşımlar, ulaşılamaz yönetici ve meslektaşlar.

DİSİPLİN YÖNTEMLERİ Öğretmenlerin eğitim ve öğretim faaliyetlerinde sınıfta disiplini sağlama konusunda kabul ettikleri çeşitli disiplin yöntemleri bulunmaktadır. Eğitim sisteminin her kademesinde kabul görmüş olan disiplin yöntemlerinden bazıları şunlardır.

Geleneksel Disiplin Yöntemleri: 3’e ayrılmaktadır. 1-İtaat: Bu yöntemde öğretmenin öğrencilerini birer insan olarak değil, birer nesne olarak algılaması ve onlara bu anlayışla davranması söz konusudur. Bu yöntemde öğretmen öğrencisine belli bir davranışta bulunmasını veya bulunmamasını gerekirse zorla sağlama anlayışındadır.

DİSİPLİN YÖNTEMLERİ 2- Ödül: Bir öğrencinin istediği yönde davranışta bulunmasının hemen ardından aldığı olumlu pekiştireceklerdir. Davranışçı yaklaşıma göre öğrenmenin esasını pekiştirme oluşturmaktadır. Pekiştirme yok olduğunda davranışta sönme meydana gelir.

DİSİPLİN YÖNTEMLERİ 3-Ceza: Ceza, öğrencinin yapmaktan hoşlandığı bir davranıştan alıkonması veya yapmaktan hoşlandığı bir davranışı yapmasının istenmesidir.

Demokratik Disiplin Yöntemleri: Demokrasiyi öğrencilere öğretmenin en iyi yolu onun sınıfta uygulamalı olarak gerçekleştirilmesidir. Çünkü öğrenciyi en çok etkileyen öğretmenlerin söyledikleri değil, yaptıklarıdır. Öğrenciler öğrenmeye zihinsel, duygusal, sosyal ve fiziksel olarak katılmalı ve öğrendikleri kendileri için bir anlam ifade etmelidir.

SINIF KURALLARI VE ÖNEMİ Sınıf ortamında oluşturulan etkinliklerle amaçların gerçekleşmesi için bu ortamda üyelerin belirlenen kurallara uyması gerekir. Sınıf kuralları sınıfta düzenliliği sağlamada, zamanı verimli kullanmada, öğretim etkinliklerinden bütün öğrencilerin faydalanmasını sağlamada önem taşımaktadır.

SINIF KURALLARI VE ÖNEMİ Etkili Sınıf Kurallarının Özellikleri: 1-Sınıf kuralları oluşturulmasında öğrenci katılımını sağlamak. 2-Sınıf kuralları okul ve toplum kuralları ile uygun olmalıdır. 3-Kuralların ifade edilişi. 4- Kural sayısı.

SINIF KURALLARI VE ÖNEMİ 5- Kurallar temel davranışları kapsamalıdır. 6-Kurallar gözlenebilir özelliklerde olmalıdır. 7-Kuralların ödül ve yaptırımlarının belirlenmesi. 8-Sınıf kuralları eğitimin amaçlarını gerçekleştirmeye hizmet etmelidir. 9-Kurallar öğrencilerin anlayabileceği bir şekilde ifade edilmelidir.

DEMOKRASİ VE EĞİTİM Bir demokraside eğitimin yönetimi, kabul edilmiş bazı ilkelere bağlıdır. Bunlardan en önemlileri aşağıdaki gibi özetlenebilir. 1-Halk kendilerini yönetecek kişileri seçtiği için bu konuda sorumlu olarak eğitilmelidir. 2-Eğitim yoluyla herkes, kendi yeteneklerini sonuna kadar geliştirmeyi beklemelidir.

3-İnsanlar özgür olmak için eğitilmelidir. DEMOKRASİ VE EĞİTİM 3-İnsanlar özgür olmak için eğitilmelidir. 4-Eğitim, açık fikirliliği geliştirmelidir. 5-Demokrasilerde eğitim, sağlıklı bir yarışma kadar, verimli bir işbirliği alışkanlığı geliştirmelidir.

6-Okul, demokratik uğraşılara bir ortam olmalıdır. DEMOKRASİ VE EĞİTİM 6-Okul, demokratik uğraşılara bir ortam olmalıdır. 7-Eğitim üzerindeki sayısal denetim asgari düzeyde olmalıdır. (Tezcan-1994:94-95)

DEMOKRASİ VE EĞİTİM Demokratik Öğretmen Özellikleri: Demokratik öğretmen, farklılıkların farkındadır. Farklılık olması ve teşvik edilmesi gereken bir olgudur. Demokratik öğretmen, öğrencilerin farklılıklarını bir zenginlik olarak görür, kınamaz, yargılamaz, kızmaz. Bu tür algı ile yetişen bir öğrenci de, yaşamın içindeki farklılıkları destekler, farklılıklardan rahatsız olmaz.

DEMOKRASİ VE EĞİTİM Demokratik öğretmen farklılıkları sever (saygı, sevmekten türeyen bir algı olarak düşünülmelidir, bir şeyi sevmeye zorlanamayız ancak bir şeye saygı duymaya zorlanabiliriz; yasa, gelenek, kural...vb ile.). Sınıfta farklı düşünen, yaşayan, davranan öğrencilerini anlamaya çalışır. Benimsemese bile onlara güvenilir bir sınıf atmosferi sunar. Farklı bakış açılarını dinler. Olumlu ve olumsuz yönleri betimler. Olumluları da söyler olumsuzları da…

DEMOKRASİ VE EĞİTİM Demokratik öğretmen sosyal bir varlık olarak toplumsal birlikteliğe inanır. Demokratik öğretmen, sosyal bir varlık olmanın gereği olarak sosyal birlikteliğe destek olur. Grup çalışmalarına, işbirliğine önem verir. Demokratik öğretmen, farklı insanlarla birlikteliğin, yaşama anlamlandırmanın yegane yolu olduğunun bilincindedir. Bir arada yaşamının ve etkinlikte bulunmanın hazzını kazandırır. Böylece sosyal kutuplaşmaların önüne geçmiş olur.

DEMOKRASİ VE EĞİTİM Demokratik öğretmen hukuk kurallarını ilke edinir. Kurallara ve ilkelere önem verir. Hukukun üstünlüğünü sınıfta da yerleştirir. Kuralları öğrenci ile birlikte alır. Ve kuralların herkese eşit olarak uygulanmasının teminatı olur.

DEMOKRASİ VE EĞİTİM Demokratik öğretmen, tek tip insanla, yaşamın tekdüze bir sürece dönüşeceğinin farkındadır. Bu nedenle, tek tip düşünmeyi izin vermediği gibi, genel sosyal norm ve değerleri yıpratacak açılımlara da engel olur. Böylece öğrencileri verili bir özgürlük alanı çizmiş olur. Fakat öğrencilerin bu sınırı zorlamasına izin vermekle birlikte dışına çıkmasına izin vermez.

DEMOKRASİ VE EĞİTİM Demokratik öğretmen, seçme özgürlüğünün insanı insan yapan en temel faktör olduğunun farkındadır. Sınıfta kararları alırken görüş alır, oylama yapar, tercihlere saygı duyar.

DEMOKRASİ VE EĞİTİM Demokratik öğretmen, istenmeyen davranışları ceza yoluyla çözmeye çalışmaz. Anlamaya, yol göstermeye ve hatanın tekrarlanmamasına çalışır.