CASE FAIR OSTER Prepared by: Fernando Quijano & Shelly Tefft

25 Para Arzı ve Federal Rezerv Sistemi BÖLÜM İÇERİĞİ Paraya Genel Bir Bakış Para Nedir? Mal ve Fiyat Para ABD’de Para Arzının Ölçülmesi Özel Bankacılık Sistemi Bankalar Nasıl Para Yaratır? Tarihisel Bir Bakış Açısı: Kuyumcular Modern Bankacılık Sistemi Para Yaratmak Para Çarpanı Federal Rezerv Sistemi Federal Rezervin Fonksiyonları Federal Rezerv Bilânçosu Federal Rezerv Para Arzını Nasıl Kontrol Eder? Zorunlu Karşılık Oranı Reeskont Oranı Açık Piyasa İşlemleri Para Arzı Eğrisi İleriye Bakış

Paraya Genel Bir Bakış Para Nedir? Paranın anlamı bir ödeme aracı, değer biriktirme aracı ve bir hesap birimi olmasıdır. Ödeme Aracı ya da Değişim Aracı takas Mal ve hizmetlerin doğrudan doğruya diğer mal ve hizmetlerle değiş tokuşu. değişim ya da ödeme aracı Genellikle satıcılarının kabul ettiği ve alıcılarının da genellikle mal ve hizmet alımında kullandıkları şeyler.

Paraya Genel Bir Bakış Para Nedir? Değer Biriktirme Aracı değer biriktirme aracı Satın alma gücünü herhangi bir zamandan başka bir zamana aktarmak için kullanılabilen bir varlık. paranın likidite özelliği Bir mala değer biriktirme aracı özelliği yanında değişim aracı özelliği de katan parasal bir özellik. Kolayca taşınabildiği ve her an kabul gördüğü için bir mal karşılığında kolaylıkla değiştirilebilmektedir. Ölçü Birimi hesap birimi Tutarlı bir şekilde fiyat belirleme imkanı veren standart bir birim.

Paraya Genel Bir Bakış Mal ve Fiyat Paralar mal paralar Farklı amaçla kullanıldıklarında da kendilerine ait değerleri olan şeyler. fiyat ya da itibari para Esasen kendisinin bir değeri bulunmayan ama para olarak kullanılmak için tasarlanmış olan şeyler. yasal ödeme aracı Hükümet tarafından borçların ödenmesinde kabulü zorunlu kılınan para. paranın kıymetinin düşmesi Arzının çok hızlı bir şekilde artması halinde paranın değerinde meydana gelen düşme.

Para Olarak Yunus Dişleri U Y G U L A M A D A İ K T İ S A T Para Olarak Yunus Dişleri Birçok ülkede artık mal para kullanılmamaktadır fakat dünya çok geniş bir alana sahiptir ve burada bazı istisnalar da söz konusudur. Fildişinden minyatür acı biberler gibi şekillendirilmiş olan yunus dişleri yüzyıllardır Solomon adalarında ticareti kolaylaştırmaktadır. Temiz ve böceklerden arındırılmış bir kasaya sahip olan bir yunus dişi bankası uygun olmayan depolama koşulları altında oluşacak olan çürüme sorununu ortadan kaldıracak ve yunus dişine benzeyen meyve-yarasası dişini kullanan kalpazanları da caydıracaktır. Dolardaki Azalma Karşılığını Yunus Dişi Şeklinde Bulmaktadır Wall Street Journal

Paraya Genel Bir Bakış ABD’de Para Arzının Ölçülmesi M1: İşlem Parası M1 ya da işlem parası Doğrudan doğruya işlemler için kullanılabilen para. M1 ≡ Bankalar dışında tutulan para + Vadesiz mevduatlar + Seyahat çekleri + Diğer çeke tabi mevduat hesapları

Paraya Genel Bir Bakış ABD’de Para Arzının Ölçülmesi M2: Geniş Para para benzerleri Tasarruf hesapları ve para piyasası hesapları gibi işlem parasının yakın ikameleri. M2 ya da geniş para M1’e tasarruf hesaplarının, para piyasası hesaplarının ve diğer para benzerlerinin eklenmesiyle elde edilen para tanımı. M2 ≡ M1 + Tasarruf hesapları + Para piyasası fonları + Diğer para benzerleri

Paraya Genel Bir Bakış ABD’de Para Arzının Ölçülmesi M2’den Daha İlerisi Neyin para olduğuna veya olmadığına karar verebilmek için kurallar bulunmamaktadır. Bu, iktisatçılar ve ekonomi politikasından sorumlu olan kişiler açısından bazı sorunlara yol açmaktadır.

Paraya Genel Bir Bakış Özel Bankacılık Sistemi finansal aracılar Elinde para bulunanlar ile paraya ihtiyacı olanlar arasında bir köprü gibi hareket eden bankalar ve diğer kurumlar. Finansal aracıların başlıca türleri ticari bankalar, tasarruf ve kredi birlikleri, hayat sigortası şirketleri ve emeklilik fonlarıdır.

Bankalar Nasıl Para Yaratır Tarihsel Bir Bakış Açısı: Kuyumcular bankaya akın edilmesi Bir bankadan alacağı (mevduatı) olanların çoğunun aynı anda bunları almak istemesi halinde gerçekleşir. Bugünün bankaları “zorunlu karşılık oranı” kısıdı ile karşı karşıyadırlar. Kuyumcularda kredi olarak verdikleri altının tükeneceği korkusunun yarattığı bir kısıt ile sınırlanmış olsalar da yine de bu kuyumcuların yasal bir rezerv zorunluluğu bulunmamakta idi.

Bankalar Nasıl Para Yaratır Modern Bankacılık Sistemi Muhasebeye Kısa Bir Bakış Varlıklar – Yükümlülükler ≡ Net Varlık ya da Varlıklar ≡ Yükümlülükler - Varlıklar Federal Rezerv Bankası (Fed) Birleşik Devletlerin Merkez Bankası rezerv Bir bankanın Federal Rezerv’deki mevduatı ile elindeki nakitin toplamıdır. zorunlu rezerv oranı Bir bankanın Federal Rezerv’de tutmak zorunda olduğu toplam mevduatının belirli bir yüzdesi.

Bankalar Nasıl Para Yaratır Modern Bankacılık Sistemi Muhasebeye Kısa Bir Bakış  ŞEKİL 25.1 T-Account for a Typical Bank (millions of dollars) Tanım gereği bankanın bilançosu daima dengededir, böylece T-cetvelinin sol tarafındakilerin toplamı ile sağ tarafındakilerin toplamı daima birbirine eşittir.

aşırı rezerv ≡ mevcut rezerv− zorunlu rezerv Bankalar Nasıl Para Yaratır Para Yaratmak aşırı rezerv Bir bankanın mevcut rezervi ile zorunlu rezervi arasındaki fark. aşırı rezerv ≡ mevcut rezerv− zorunlu rezerv  ŞEKİL 25.2 Tek Bankalı Bir Ekonomideki Bir Bankanın Bilançosu Panel 2’de 100 dolarlık bir başlangıç mevduatı bulunmaktadır ve banka 400 dolarlık bir kredi yaratmıştır.

Bankalar Nasıl Para Yaratır Para Yaratmak  ŞEKİL 25.3 Birden Çok Bankanın Olduğu Durumda Para Yaratılması Panel 1’de bankadaki başlangıç mevduatı 100 dolardır. Panel 2’de banka 1 80 dolarlık mevduat yaratarak 80 dolarlık kredi vermiştir. Daha sonra banka 1 tarafından ödenmesi için 80 bir dolarlık çek yazılmış (panel 3) ve bu para çekildikten sonra banka 2’ ye yatırılmıştır (panel 1). Kredi ve mevduat yaratma süreci banka 2 ile aynı şekilde devam etmiştir. Bu süreç sonunda 400 dolarlık bir kredi verilmiş ve toplam mevduat da 500 dolar olmuştur.

Bankalar Nasıl Para Yaratır Para Çarpanı Önemli olan, banka rezervlerindeki bir artışın para arzında kendisinden daha büyük artışa yol açıyor olmasıdır. İktisatçılar, mevduatlardaki nihai değişim ile bu değişime yol açan rezervlerdeki değişim arasındaki ilişkiyi para çarpanı olarak adlandırırlar. para çarpanı Rezervlerdeki her bir dolarlık artış karşısında mevduatların ne kadar artacağını gösteren bir katsayıdır; 1’in zorunlu rezerv oranına bölümüne eşittir.

Federal Rezerv Sistemi  ŞEKİL 25.4 Federal Rezerv Sisteminin Yapısı

Federal Rezerv Sistemi Federal Açık Piyasa Komitesi (FAPK) Fed’in Guvernörler kurulunda yer alan yedi üyesinden, New York Federal Rezerv Bankasının Başkanı’ndan ve dönüşümlü olarak diğer 11 bölge bankasının başkanlarının dördünden oluşmaktadır. Para arzı ve faiz oranı ile ilgili hedefleri belirler New York’taki Açık Piyasa Masasındaki işlemleri yürütür. Açık Piyasa Masası Fed tarafından kamu kâğıtlarının alım-satımının gerçekleştirildiği New York Federal Rezerv Bankasındaki ofis.

Federal Rezerv Sistemi Federal Rezervin Fonksiyonları Fed’in en önemli rolü para arzını kontrol etmektir. Fed bazı önemli fonksiyonları yerine getirmektedir. Bu fonksiyonlar interbank denkleştirme ödemelerini, bankacılık sisteminin düzenlenmesini ve finansal olarak zor durumdaki bankaların desteklenmesini kapsamaktadır. Fed ayrıca döviz kurlarının ve ülkenin döviz rezervlerinin idaresinden de sorumludur. Bunun yanında Fed çoğu kez ülkeler arasındaki uluslararası iktisadi konulara ilişkin görüşmelerde de yer almaktadır. son borç mercii Fed’in fonksiyonlarından bir tanesi: Fed, başka herhangi bir kaynaktan fon bulamayan durumu kötüleşmiş bir bankaya fon sağlar.

Federal Rezerv Sistemi Federal Rezerv Bilançosu

Federal Rezerv Para Arzını Nasıl Kontrol Eder Eğer Fed para arzını artırmak isterse daha fazla rezerv yaratır böylelikle bankaların daha fazla kredi vererek fazladan mevduat yaratmalarına imkan tanır. Eğer para arzını düşürmek isterse de rezervleri azaltır. Para arzını değiştirmek için Fed’in 3 aracı bulunmaktadır. Zorunlu rezerv oranını değiştirmek. Reeskont oranını değiştirmek. Açık piyasa işlemleri yapmak.

Federal Rezerv Para Arzını Nasıl Kontrol Eder Zorunlu Rezerv Oranı

Federal Rezerv Para Arzını Nasıl Kontrol Eder Zorunlu Rezerv Oranı Zorunlu rezerv oranındaki düşüşler rezervlerin mevcut hacmi ile daha fazla mevduata sahip olma imkânı tanımaktadırlar. Bankaların, kredi vererek daha fazla mevduat yaratmaları halinde para arzı da (dolaşımdaki para + mevduatlar) artmaktadır. Bunun tersi de doğrudur: Eğer Fed para arzını kısmak isterse zorunlu rezerv oranını artırabilir; bu durumda bankaların tutması gereken zorunlu rezerv miktarı olması gerekenin altına düşer ve bundan dolayı da bankalar vermiş oldukları kredilerin bazılarını “geri çağırarak” mevduatlarını azaltırlar Bunun sonucu ise para arzındaki bir azalmadır.

Federal Rezerv Para Arzını Nasıl Kontrol Eder Reeskont Oranı reeskont oranı Bankaların Fed’den borç aldıklarında ödedikleri faiz oranı. ikna yolu Geçmişte üye bankaların Fed’den yoğun bir şekilde borçlanmalarını caydırmak için Fed tarafından bu bankalar üzerine kurulmuş olan baskı.

Federal Rezerv Para Arzını Nasıl Kontrol Eder Reeskont Oranı

Federal Rezerv Para Arzını Nasıl Kontrol Eder Açık Piyasa İşlemleri açık piyasa işlemleri Açık piyasada Fed’in kamu kağıtlarını alıp-satması. Sistemdeki rezerv miktarını dolayısıyla para arzını artırmak veya azaltmak için kullanılan araç. Kamu Kâğıtlarının Ticaretini Yapan İki Kamu Kurumu Hazine Departmanının, vergilerin toplanmasından ve federal hükümetin ödemelerinden sorumlu olduğu unutulmamalıdır. Fed ile Hazine aynı şey değildir. Fed Kongrenin, Amerikan hükümetine ait ve itfası yapılmamış (daha önceden ihraç edilmiş) kamu kâğıtlarının açık piyasada alım satımı ile yetkilendirilmiş yarı bağımsız bir devlet dairesidir.

Federal Rezerv Para Arzını Nasıl Kontrol Eder Açık Piyasa İşlemleri Açık Piyasa İşlemlerinin İşleyişi

Federal Rezerv Para Arzını Nasıl Kontrol Eder Açık Piyasa İşlemleri Açık Piyasa İşlemlerinin İşleyişi Bu açık piyasa işlemlerinin etkilerini şu şekilde özetleyebiliriz: ■ Fed’in yapmış olduğu açık piyasa alımları, rezervlerde bir artışa ve para çarpanı ile rezervlerdeki değişimin çarpımına eşit miktarda bir para arzı artışına yol açmaktadır. ■ Fed’in yapmış olduğu açık piyasa satışları rezervlerde bir azalışa ve para çarpanı ile rezervlerdeki değişimin çarpımına eşit miktarda bir para arzı azalışına yol açmaktadır. .

Federal Rezerv Para Arzını Nasıl Kontrol Eder Para Arzı Eğrisi  ŞEKİL 25.5 The Supply of Money Fed’in para arzı kararı faiz oranından bağımsız olduğu için para arzı eğrisi dik bir doğrudur. Fed açık piyasa işlemleriyle para arzını istediği düzeyde belirleyebilir.

İleriye Bakış Bu bölümde para piyasasının sadece arz tarafı ile ilgilenildi. Bir sonraki bölümde ise para piyasanın talep tarafı ile ilgilenilecektir. Burada para talebini inceleyecek ve para arz ve talebinin denge faiz oranını nasıl belirlediğini göreceğiz.

TERİMLERİ VE KAVRAMLARI GÖZDEN GEÇİRME takas mal paralar paranın kıymetini düşürmek reeskont oranı aşırı rezerv Federal Açık Piyasa Komitesi (FAPK) Federal Rezerv Bankası (Fed) fiyat ya da itibari para finansal aracılar yasal ödeme aracı son borç mercii paranın likidite özelliği M1 ya da işlem parası M2 ya da geniş para mübadele aracı ya da ödeme aracı para çarpanı ikna yolu para benzerleri açık piyasa işlemleri zorunlu rezerv oranı rezerv bankaya akın edilmesi değer biriktirme aracı hesap birimi 1. M1 ≡ Bankalar dışında tutulan para + vadesiz mevduatlar + seyahat çekleri + çeke tabi diğer mevduat hesapları 2. M2 ≡ M1 + tasarruf hesapları + para piyasası hesapları + diğer para benzerleri 3. Varlıklar ≡ Yükümlülükler + Net Varlık 4. Aşırı Rezerv ≡ mevcut rezerv - zorunlu rezerv 5. para çarpanı≡