Karadeniz Teknik Üniversitesi Bahar Dönemi / Trabzon Grup Üyeleri  Cennet AKMEŞE  Özlem DANIŞMAZ  Harun YILMAZ  Erol GÜLER Proje Adı: GE/KPSS (Görme engelli bireylerin Kamu Personeli Seçme Sınavına Hazırlık Eğitim Seti) Sunu Sayısı: 2 Sunu Adı: Literatür Taraması

Karadeniz Teknik Üniversitesi Bahar Dönemi / Trabzon Görme sorunu olan bireylerin bilgisayar kullanabilmeleri için özel bir donanıma ihtiyaçları yoktur. Yani piyasada bulunabilecek güncel bir bilgisayar modelini ve bu modele entegre donanımla ilgili diğer aygıtları kullanabilmeleri mümkündür. Görmeyenlerin diğer bireylerden farklı olarak bilişim alanında duydukları tek özgün ihtiyaç kullandıkları bilgisayarları seslendiren ya da ekrandaki yazıları büyüten özel yazılımlardır. Ge-Kpss projesinde de derslerin seslendirmesi olacak ve görememe derecesi maksimum olan bireylere göre hazırlanacaktır.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Bahar Dönemi / Trabzon Günümüzde vazgeçilmeyen bir araç olan bilgisayar, hayatımızın her aşamasına girmektedir. Bu kadar hızla yayılan bilgisayar, henüz üniversite ve fakültelerde eğitime devam eden görme engelli öğrencilerin hizmetine tam anlamıyla sunulamamıştır. Boğaziçi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde eğitimini sürdüren görme engelli öğrenciler kısmen de olsa bu olanaklardan yararlanmaktadırlar. Bilgisayar kullanımında, ders kitapları tarayıcılar aracılığıyla bilgisayara kaydedilmekte ve görme engelli öğrenci bir “ekran okuyucu” programı yardımıyla bu kitapları okuyabilmektedir.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Bahar Dönemi / Trabzon (Üniversitelerde görme engeliler için bilişim/ Bülent Gürsel Emiroğlu) Ses ile görme sistemi: Ses engelli bireylerin eğitiminde kullanılabilecek bir ses ile görme sistemi tasarlanmış ve tasarlanan sistem görme engelli katılımcılarla gerçekleştirilen bir eylem araştırması süreci ile geliştirilmiştir. İki boyutlu şekillerin konum ve biçimlerini sesin frekans ve genlik özelliklerini kullanarak ifade edecek şekilde tasarlanan sistem, dört görme engelli katılımcıyla çalışılarak son haline ulaştırılmıştır. Eylem araştırması süreciyle geliştirilip son haline ulaştırılan ses ile görme sisteminin başarısı on görme engelli katılımcı ile yapılan başarı testleri ile belirlenmiştir. Sistem, uzman görüşleri doğrultusunda hazırlanan ve uygulanan başarı testlerinin sonucunda, yine uzman görüşleri doğrultusunda belirlenen kriterlerin üzerinde bir ses ile görme sağlamış ve temel şekillerin özelliklerini başarı ile ifade etmiştir.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Bahar Dönemi / Trabzon (Üniversitelerde görme engeliler için bilişim/ Bülent Gürsel Emiroğlu) Ses ile görme sistemi: Geliştirilmiş olan ses ile görme sisteminin başarısının ses ile görmeyi sağlama anlamındaki başarısının değerlendirilmesinin ardından, aynı sistemi temel alan ses ile görme destekli bir eğitim yazılımı hazırlanmıştır. Çalışma, hazırlanan eğitim yazılımının on görme engelli -3- katılımcı ile uygulanması ile sürdürülmüştür. Bu süreçte elde edilen veriler işlenerek bulgulara ulaşılmıştır. Ses ile görme sisteminden destek alınmasının görme engelli öğrencilerle gerçekleştirilen eğitim amaçlı etkinlikleri olumlu yönde etkilediği şeklinde olmuştur. GE-KPSS projesi de görme engelli bireylere ses ile görme sağlayacaktır.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Bahar Dönemi / Trabzon Web sayfalarını erişilebilir hale getirmek için öncelikle engelli kişilerin özel ihtiyaçlarının neler olduğunun farkına varmak gerekir. Örneğin, görmeyenler web sayfasında kullanılan resimleri göremedikleri için bu resimlerle sunulan bilginin yazılı açıklamasının verilmesine ihtiyaç duyarlar. Az gören bir kişi fare kullanmakta sorun yaşar, çünkü fare kullanımı elin ve gözlerin koordineli çalışmasını gerektirir. Renk körü olan kişiler sadece renklerle ifade edilmekte olan bilgilerden faydalanamazlar, çünkü kontrast olmayan renkleri veya kırmızı/yeşil renkleri algılayamazlar. Ge-kpss projesinde bu özellikler dikkate alınarak geliştirilecektir.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Bahar Dönemi / Trabzon Bilgisayar Görme Engelliler İçin Neden Önemli? Bilgisayarlar görme engelli öğrencilere eğitimlerinde kolaylık sağlamaktadır. Bilgisayar kullanan görme engelliler daha çeşitli sektörlerde ve daha çeşitli mesleklerde (avukat, mimar vb.) iş imkânı bulup istihdam edilme olasılıklarını artırabilmişlerdir. Kabartma yazıyla hazırlanmış kitaplar ve dokümanlar pahalı, genellikle güncelliğini yitirmiş bilgiler içeren kaynaklar olup, her yayınlanan kaynağın kabartma yazıyla hazırlanmış alternatifi olmadığı için de sınırlı çeşide sahiptirler. GE-KPSS bu engeli ortadan kaldıracaktır. Güncel yayınlar yer alacaktır. Aynı zamanda ücretsiz bilgiye erişim sağlanacaktır.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Bahar Dönemi / Trabzon Görme engelli bireyler kpss için hazırlanmış kabartmalı kitaplardan yararlanabilmektedir. Fakat çoklu ortam materyalleri sayısı oldukça yetersizdir. GE-KPSS projesi ile kpss’ye girecek adayların çalışma zorlukları ortadan kalkacaktır. Daha verimli ve bir yardımcıya ihtiyaç duymadan çalışabilecekleri bir platform hazırlanacaktır. Projenin içeriğinde, kpss de çıkacak konu ve anlatımları, soru ve çözümleri yer alacaktır. Bireylerin kendilerini sınayabilecekleri işitsel sorular yer alacaktır. Materyalde kullanılacak butonların büyüklüğüne dikkat edilecektir. Materyalde görme engellilerin rahatsız edici renkler kullanılmayacaktır. Hazırlanacak materyal web sitesinde paylaşılacaktır.