SİNDİRİM SİSTEMİ VE BESLENME www.egitimcininadresi.com FEN BİLGİSİ SİNDİRİM SİSTEMİ VE BESLENME www.egitimcininadresi.com www.egitimcininadresi.com
MENÜ 1-) BESİNLER 2-) SİNDİRİM ORGANLARI 3-) SİNDİRİM ORGANLARININ SAĞLIĞI www.egitimcininadresi.com
BESİNLER www.egitimcininadresi.com
BESİN NEDİR? Canlıların büyümesinde ,yaraların onarılmasında kullanılan,canlılara enerji veren yiyecek ve içeceklere besin denir. BESLENME NEDİR? Canlı tarafından gerekli besinlerin alınarak hücrelerin dosyabak.com kullanabileceği duruma getirilmesine beslenme adı verilir. www.egitimcininadresi.com
BESİN KAYNAKLARI 1.Hayvansal besinler 2.Bitkisel besinler -Et Sebzeler -Süt Meyveler -Yumurta -Bal www.egitimcininadresi.com
Besinleri vücutta gördükleri işe göre 3 grupta toplayabiliriz 3-Düzenleyici besinler 2-Enerji veren besinler 1-Yapıcı ve onarıcı besinler -proteinler -yağlar -karbonhidratlar -karbonhidratlar -yağlar -proteinler -proteinler -vitaminler www.egitimcininadresi.com
PROTEİNLER Vücudumuzun yapı maddeleridir,enerji verirler Vücudun büyüyüp gelişmesini,dokuların yenilenmesini sağlarlar. Et,süt ve yumurtada bol protein bulunur. www.egitimcininadresi.com
KARBONHİDRATLAR Vücudumuzda enerji elde edebilmek için kullanılır. Pirinç,buğday,mısır gibi taneli yiyeceklerde nişasta şeklinde bulunur. Şekerpancarı,şekerkamışı,bal,meyve ve sebzelerde ise şeker halinde bulunur. www.egitimcininadresi.com
YAĞLAR Vücuda enerji veren besin maddeleridir. Yapı maddesi olarak da kullanılır. Vücudumuzda dosyabak.com enerji elde etmek üzere depolanır. Zeytinyağı,mısırözü yağı,ayçiçek yağı,tereyağı,margarin. www.egitimcininadresi.com
MADENSEL TUZLAR Kemiklerin ve dişlerin yapısında bulunur. Kasların kasılmasında,sinirlerde uyarının iletilmesinde görev alır. Vücudumuzun yenilenmesi ve canlılığın devamı için gereklidir. Bu tuzlar;süt,peynir,balık ve yeşil sebzelerde bulunur. www.egitimcininadresi.com
VİTAMİNLER Düzenleyici besin maddelerindendir. Hastalıklara karşı vücudumuzun direncini arttırır. Enerji verici besin maddelerinin yakılmasında işlev görür Vitaminler A,B,C,D,E,K gibi harflerle adlandırılır A,D,E,K vitaminleri yağda,B,C vitaminleri suda çözünürler www.egitimcininadresi.com
YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Değişik besinlerden vücudun gereksinimini karşılayacak miktarda alınmasına YETERLİ VE DENGELİ BESLENME denir. İnsanların sağlıklı büyüyüp gelişmesi için değişik besinlere gereksinimi vardır. Tek bir çeşit besinle beslenirken belki vücut için gerekli enerji elde edilebilir;fakat DENGESİZ BESLENME ortaya çıkar. www.egitimcininadresi.com
Yeterli besin alamayan insanların vücudu zayıf düşer,çabuk hastalanırlar. Vücudun gereksinimi olan besin miktarından fazlası alındığında aşırı beslenme olur.Fazla besinler vücutta yağ şeklinde depolanır.Depolanan yağ miktarı arttıkça vücutta şişmanlık görülür. www.egitimcininadresi.com
SİNDİRİM ORGANLARI www.egitimcininadresi.com
Sindirim nedir? Besinlerin parçalanarak kana geçebilecek şekilde değişime uğramasına SİNDİRİM denir. Kana geçen besinler dolaşım sistemiyle tüm hücrelere taşınır. www.egitimcininadresi.com
SİNDİRİM ORGANLARI www.egitimcininadresi.com
SİNDİRİM ORGANLARI 1. AĞIZ 2. YUTAK 3. YEMEK BORUSU 4. MİDE 5 SİNDİRİM ORGANLARI 1.AĞIZ 2.YUTAK 3.YEMEK BORUSU 4.MİDE 5.İNCE BAĞIRSAK 6.KALIN BAĞIRSAK 7.ANÜS www.egitimcininadresi.com
SİNDİRİM ORGANLARININ GÖREVLERİ www.egitimcininadresi.com
AĞIZ İnsanda sindirim ağızda başlar. Ağızda sindirime yardımcı olan dişler,dil ve tükürük bezleri bulunur. www.egitimcininadresi.com
DİŞLER Dişler besinleri koparıp parçalama,çiğneme ,öğütme işlerini yapar. Kesici dişler besini kesmeye,köpek dişleri parçalamaya,azı dişleri ise parçalamaya yarar. www.egitimcininadresi.com
DİŞLERİN YAPISI Dişin beyaz ve parlak kısmına taç denir. Taç kısmı,dişe parlak ve beyaz görünümü veren mine tabakasıyla örtülüdür. Mine tabakasının altında fildişi tabakası bulunur. Bu kısmın ortasında damar ve sinirlerin yer aldığı diş özü vardır. www.egitimcininadresi.com
DİŞLERİN SAĞLIĞI -Dişlerimizle fındık,ceviz DİŞLERİN SAĞLIĞI -Dişlerimizle fındık,ceviz..gibi sert şeyler kırmak mine tabakasının çatlamasına ve kırılmasına neden olabilir. -Çok soğuk ve sıcak içecek ve yiyecekler dişin mine tabakasının çatlamasına,mikropların buraya yerleşip dişi çürütmesine neden olabilir. www.egitimcininadresi.com
-Dişlerin çürümesine şekerli besinler ve beslendikten sonra dişleri fırçalamamakta neden olabilir. -Dişler sabah ve yatmadan önce olmak üzere iki kez fırçalanmalıdır. www.egitimcininadresi.com
-Diş çürümesi öz bölgesine kadar inerse çok şiddetli diş ağrıları başlar.Dişlerde yerleşen mikroplar ,kan yolu ile kalp ve böbreklere ulaşabilir.Bu da ağır hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir. -Çürüyen dişler görevlerini iyi yapamaz.Örneğin; ağızda iyi çiğnenmeden yutulan besinler mideye geldiğinde,midenin çok fazla çalışmasına neden olur.Bu durum mideyi ve diğer organları yorar. www.egitimcininadresi.com
DİL -Besinlerin ağızda yer değiştirmesini dil sağlar DİL -Besinlerin ağızda yer değiştirmesini dil sağlar. -Sindirimdeki görevi; ağızda yutulacak hale getirilen besinleri yutağa iletmektir www.egitimcininadresi.com
TÜKÜRÜK BEZLERİ -Tükürük denilen bir sıvı salgılayarak besinleri ıslatıp yumuşatırlar.Yutulacak hale getirirler. -Tükürük salgısı kulak altına,çene altına ve dil altına yerleşmiş üç çift bez tarafından salgılanır. www.egitimcininadresi.com
YUTAK Yenilen ve içilen besin maddeleri yutaktan yemek borusuna geçer YUTAK Yenilen ve içilen besin maddeleri yutaktan yemek borusuna geçer. Yutağın başka bir görevi de dışarıdan alınan havayı nefes borusuna göndermektir. www.egitimcininadresi.com
YEMEK BORUSU Yutak ile mide arasındaki kısımdır. - Boyu 20-25cm’dir YEMEK BORUSU Yutak ile mide arasındaki kısımdır. - Boyu 20-25cm’dir. -Yemek borusunun görevi;yutaktan gelen besinleri ve suyu mideye taşımaktır. www.egitimcininadresi.com
MİDE -Yemek borusundan sonra gelen en geniş kısımdır MİDE -Yemek borusundan sonra gelen en geniş kısımdır. -Karın boşluğunun sol üst kısmında yer alır. -Yediğimiz besinler midede toplanır. www.egitimcininadresi.com
-Mide çeşitli yönlerde kasılma ve gevşeme hareketleri yaparak yiyecekleri salgıladığı mide suyu ile iyice karıştırır.Besinleri bulamaç haline getirir. -Besinler midede 2-3 saat kalır. -Mide bulamaç halindeki yiyecekleri bağırsağa geçirir. www.egitimcininadresi.com
İNCE BAĞIRSAK -Uzunluğu 6-8 metre kadardır. -Mideden sonraki dosyabak İNCE BAĞIRSAK -Uzunluğu 6-8 metre kadardır. -Mideden sonraki dosyabak.com 25cm’lik kısmına onikiparmak bağırsağı denir. -Genellikle C harfi şeklinde kıvrıktır. www.egitimcininadresi.com
İnce bağırsağın görevi: Onikiparmak bağırsağından sonra gelen ince bağırsak kısmında besin maddelerinin parçalanma işlemi tamamlanır.Burada yağlar,karbonhidratlar,proteinler hücre zarından geçebilecek kadar küçük parçalara ayrılır.Parçalanan besinler ince bağırsakta ,villuslar tarafından emilerek kana geçer. www.egitimcininadresi.com
KALIN BAĞIRSAK -İnce bağırsaktan sonra kalın bağırsak gelir KALIN BAĞIRSAK -İnce bağırsaktan sonra kalın bağırsak gelir. -Uzunluğu 1,5 m kadardır. -Emilmesi tamamlanamayan maddeler kalın bağırsakta emilir. -Sindirilemeyen artıklar kalın bağırsak yardımıyla anüse ulaşır. www.egitimcininadresi.com
ANÜS -Kalın bağırsağın dışarıya açıldığı kısma anüs denir ANÜS -Kalın bağırsağın dışarıya açıldığı kısma anüs denir. -Sindirilemeyen maddeler anüsten dışarı atılır. www.egitimcininadresi.com
SİNDİRİM ORGANLARININ SAĞLIĞI www.egitimcininadresi.com
Sindirim sistemi organlarının sağlığını korumak için ; -Ağza alınan besinler çok sıcak yada çok soğuk olmamalıdır. -Yemek yerken acele edilmemeli,lokmalar iyice çiğnendikten sonra yutulmalıdır. -Dişlerle sert kabuklu yiyeceklerin kabukları kırılmamalıdır. www.egitimcininadresi.com
-Sabah,öğle ve akşam olmak üzere günde üç öğün yemek yenilmelidir. -Yemeklerden önce ve sonra eller sabunlu su ile yıkanmalıdır. -Yemeklerden sonra dişler mutlaka fırçalanmalıdır www.egitimcininadresi.com
-Yiyeceklerin temiz ve taze olmasına dikkat edilmelidir. -Çok tuzlu,acılı,baharatlı yiyecekler yenilmemelidir. -Mide aşırı doldurulmamalıdır. -Yiyeceklerin temiz ve taze olmasına dikkat edilmelidir. -Alkol ve sigara kullanma gibi kötü alışkanlıklar edinilmemelidir! www.egitimcininadresi.com
İÇİNDEKİLER BESİN VE BESLENME NEDİR? BESİN KAYNAKLARI BESİNLER PROTEİNLER KARBONHİDRATLAR YAĞLAR MADENSEL TUZLAR VİTAMİNLER YETERLİ VE DENGELİ BESLENME SİNDİRİM NEDİR? SİNDİRİM ORGANLARI SİNDİRİM ORGANLARININ GÖREVLERİ www.egitimcininadresi.com
DİŞLER, DİŞLERİN YAPISI DİŞLERİN SAĞLIĞI DİL TÜKÜRÜK BEZLERİ YUTAK AĞIZ DİŞLER, DİŞLERİN YAPISI DİŞLERİN SAĞLIĞI DİL TÜKÜRÜK BEZLERİ YUTAK YEMEK BORUSU MİDE İNCE BAĞIRSAK KALIN BAĞIRSAK ANÜS SİNDİRİM ORGANLARININ SAĞLIĞI www.egitimcininadresi.com
BİTTİ www.egitimcininadresi.com
DEĞERLENDİRME SORULARI 1)Canlıların büyümesinde,yaraların onarılmasında kullanılan,canlılara enerji veren yiyecek ve içeceklere ne denir? Besin Meyve Sebze Karbonhidrat A) B) C) D) www.egitimcininadresi.com
2)Aşağıdakilerden hangisi hayvansal besin değildir? Yumurta Et Bal Nohut A) B) C) D) www.egitimcininadresi.com
DOĞRU YANIT AFERİN www.egitimcininadresi.com
BİLEMEDİN TEKRAR DENE www.egitimcininadresi.com