BOŞANMIŞ AİLELERİN ÇOCUKLARININ YAŞADIĞI SORUNLAR Merve EROKUTAN 20638218

BOŞANMA Boşanma, kadın ve erkek arasındaki yasal, duygusal, cinsel evlilik bağlarının bitirilme kararını kapsayan evredir (Yörükoğlu, 1992). Ülkemizdeki boşanan her 100 çiftten ortalama 57’si çocuk sahibidir (Seven, 2008).

Boşanma aile için bir kriz dönemidir (Öz, 1999). Boşanma, ailedeki tüm bireyleri derinden etkiler. Fakat boşanma karşısında en çaresiz olan fert çocuktur (Güneş, 2007).

3 Temel Sorun… Boşanmanın çocuğun günlük yaşamına getirdikleri, Çocuğun boşanma sırasında kaç yaşında olduğu ve cinsiyeti, Çocuğun boşanmanın ardından bir ebeveyniyle yaşamak durumunda kalması (Cüceloğlu, 2006).

1. Boşanmanın çocuğun günlük yaşamına getirileri… Çocuk bir anda kendini alışık olmadığı bir yaşamda bulur. (okul, ev,şehir…) şaşkınlık. Düzeni ve gördüğü ilgi değişmiştir. Anne-babanın kendilerinin de desteğe ihtiyacı var. İlgi az. Duygusal yoğunluk fazla.

2. Yaş ve Cinsiyet Araştırmalara göre erkek çocukları boşanmadan daha çok etkilenmektedir. Boşanmanın en çok etkilediği yaş grubu 8 - 13 yaştır. 5 yaşından küçük çocuklar boşanma sürecini anlamamaktadırlar.

Evde onunla kalan ebeveyne karşı kızgınlık görülebilir. 3. Bir Ebeveynle Yaşamak Çocuk, evden giden ebeveynin yokluğunu sürekli hisseder, onunla bulunduğu etkinlikleri arar ve onu özler. Evde onunla kalan ebeveyne karşı kızgınlık görülebilir. Evden giden ebeveynle tekrar görüşmek konusunda kaygı yaşar.

Boşanmanın çocuk üzerindeki aşamalı etkisi Boşanmayı inkar Boşanma durumunu yaratan nedenlere kızma Anne ve babayı birleştirme çabaları Depresyon Boşanmayı kabullenme (Güneş, 2007).

ÇOCUĞA BOŞANMA SÜRECİNİN NASIL ANLATILDIĞI ÇOK ÖNEMLİDİR..!

Boşanma Nasıl Anlatılmalı??? Çocukla olan konuşmada yer ve zaman iyi ayarlanmalı ve çocuğun gelişim düzeyi dikkat alınmalıdır. Boşanma kararı açıklanırken her iki ebeveyn de konuşmalıdır. Ana-baba tutarlı konuşmalı ve kendinden emin görünmelidir. Konuşurken açık ve net bir dil kullanılmalı ve soğukkanlı olunmalıdır (fritsch, 1985).

Çocuğun soru sormasına fırsat verilmelidir ve sorular dürüstçe yanıtlanmalıdır. Çocuğa rutin yaşamının değişmeyeceği ve ihtiyaçlarının kim tarafından karşılanacağı anlatılmalıdır. Anne ve babanın onu çok sevdiği ve hep seveceği açıklanmalıdır.

Çocukların sordukları sorular… Evden hanginiz ayrılacak? Neden annem veya babam evden ayrılıyor? Neden seninle değil de annemle (babamla) kalacağım? Anne- babamı bir daha görebilecek miyim? Bize (bana) ne olacak? Annem- babam evden ayrıldığında ne olacak? Annem- babam evden ne zaman ayrılacak? Annem- babam geri dönecek mi? (seven,2008).

Çocukta Yaşanabilecek Olası Duygular KORKU: Çocuk anne veya babasını sonsuza kadar kaybetmiş olmaktan ve içinde bulunduğu bilinmezlikten ötürü yoğun korku hisseder. Ana-baba çocuğa tutarlı, güvenini sarsmayacak biçimde yaklaşmalı. Ona kendisini terk etmeyeceğini sık sık söylemeliler.

2. ÜZÜNTÜ: Üzüntü; ağlama, yalnız kalmayı isteme, normalden az konuşma, düşmanca tavırlar, sürekli hayal kurma, eskiden hoşa giden şeylere artık ilgi göstermeme şeklinde ifade edilebilir. Çocuğa konuşma olanağı yaratılmalıdır.

3. ÖFKE: Çoğu çocuk öfkesini, kavga ederek, kırıp dökerek dışa vurur. Büyük çocuklar, olayları analiz edebildikleri için öfkelerini boşanmadan sorumlu tuttukları anne ve babaya yöneltirler. Çocuğun öfkesini kabul edilebilir biçimde dışa vurmasına izin vermek gerekir.

4. SUÇLULUK: çocuklar anne ve babalarının ayrılmasında söz hakkına sahip değildirler. Ancak ayrılmaları konusunda kendilerini suçlu tutabilirler. 5. YALNIZLIK: Çocuklar giden ebeveynin yokluğunu onunla ilişkileri iyi olmasa bile hissederler.

6. REDDETME: Çocuklar anne babalarının birbirlerini istemedikleri için kendilerinin de istenmediğini düşünebilirler. Boşanma durumu çocuğa açıklanırken, boşanmanın çocukla olan ilişkileri asla etkilemeyeceği anlatılmalıdır.

7. REGRESYON: Çocuğun anne babaya tepki olarak gelişimlerinde tamamladıkları bir evreye geri dönmeleridir. Örneğin: parmak emme, yatağa işeme, sevilen bir nesneye yeniden bağlanma, anne ve babaya aşırı düşkünlük vb. Anne-baba, çocuğa davranışlarından ötürü ceza vermemelidir.

8. UYKU SORUNLARI: Çocukta yatağına gitmeyi reddetme, uykusuzluk, endişe, kabuslar görme gibi davranışlar oluşabilir. Çocuğa göre uyku bir karanlığa dalmaktır ve çocuklar uykuyu terk edilme ile özdeşleştirirler.

9. OKUL SORUNLARI: okul çağındaki çocuklar, anne babanın boşandığı süreç ve ardından okullarında da sorun yaşarlar. Genellikle ders başarısı düşer ve saldırgan davranışlar gözlenir. 10. FİZİKSEL SORUNLAR: mide, göğüs, baş ağrıları ve kramplar görülebilir.

11. BARIŞMA ARZUSU: Anne ve babanın boşanmasının üzerinden yıllar geçse de, hatta onlar ikinci kez evlenmiş olsalar bile bir çok çocuk hala onları bir araya getirme hayalleri kurar. Anne-baba çocuğun kurduğu bu hayali desteklememeli, ona ümit vermemelidir (Erkoyuncu, 2007).

Boşanma sonrasında dikkat edilmesi gerekenler..! Her çocuk boşanmadan etkilenir. Profesyonel yardım, etkilerin azaltılmasına yardımcı olur. Çocukları çatışma ortamına çekecek davranışlardan uzak durmak gerekir. Çocuklar kayıptan dolayı yas yaşarlar. Duygusal tepkileri anlayışla karşılanmalıdır. Günlük yaşamın akşını bozmamaya, çocuğun alışık olduğu yaşam tarzını devam ettirmek önemlidir.

Yeni aile düzeninde, çocuk için eğlenceli olacak, ilişkileri güçlendirecek etkinlikler düzenlenmelidir. Yeni ortamda sevgi, ilgi ve güvenin sürdürülmesi yeni duruma ayak uydurmayı kolaylaştırır. Çocuğun kendini ifade edebileceği etkinliklere yöneltilmesi duygusal denge açısından önemlidir (seven, 2008) .

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER!

…Kaynakça… Güneş, D. (2007). Boşanma sürecindeki eşlerin aile içi ilişkileri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Fritsch, İ. (1985). Anne-baba boşanıyor, buhranı birlikte hallediyorlar. Yeni anne-baba-çocuk 1, İstanbul. Yörükoğlu, A. (1992). Değişen toplumda aile ve çocuk. Özgür Yayın Dağıtım, İstanbul. Seven, S. (2008). Çocuk ruh sağlığı. Pegem Akademi, Ankara. Öz, İ. (1999). Çocuk ve aile. Ailelere rehber kitaplar dizisi, Ankara. Erkoyuncu, M. (2007). Boşanma sürecindeki bireylerin mevcut ve kök aile yaşamlarına ilişkin algılamaları üzerine bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve davranışı. Remzi Kitabevi, İstanbul. Özgüven, İ. (2001). Ailede iletişim ve yaşam. PDREM yayınları, Ankara.