Arazi toplulaştırması kapsamına göre çeşitli şekillerde tanımlanabilmektedir. Dar anlamda arazi toplulaştırması, parçalanmış mülklerin hiçbir alt yapı çalışmasına yer verilmeden birleştirilmesi olarak tanımlanmaktadır. Geniş anlamda toplulaştırma ise, parçalanmış mülklerin birleştirilmesi yanında, sulama, drenaj, ulaşım, toprak-su koruma önlemleri ve kırsal yerleşimin gerektirdiği çeşitli hizmetleri de kapsamaktadır.

Tanımdan da anlaşılacağı gibi arazi toplulaştırması çalışması, kapsamı oldukça geniş, bir çok faktörün göz önünde tutulmasının zorunlu olduğu ve birçok bilim dalının ortak çalışmasının gerektiği, teknik çalışmaların egemen olduğu bir uygulama alanıdır. Özellikle Avrupa ülkelerinde arazi toplulaştırması bir kırsal düzenleme ve kırsal kalkınma aracı olarak kullanılmaya başlanılmıştır..

Dağınık parselleri birleştirmek amacı ile başlanan ve esas öğesi her zaman olduğu gibi yine toprak düzenlemesi olan arazi toplulaştırması, günümüzde bütünleşik bir kırsal alan planlamasına yönelik çok yönlü kırsal gelişim aracı olmuştur. Tüm toplumun gereksinimleri doğrultusunda kırsal alanda bir fiziksel planlama, doğanın bakımı ve korunması, çevre sağlığı, dinlenme yerleri, su ekonomisi, zararlı atıkların yok edilmesi, balıkçılık, avcılık, enerji sağlanması, devlet yollarının planlanması, bölge planlanması, madencilik, hammadde kaynaklarının korunması ve güvence altına alınması önlemlerini de kapsayarak içeriğini genişletmiştir.

Böylesine bir içerik, birçok disiplinlerle ilişkide olmanın yanı sıra, arazileri düzenlenen kişilerin yanında kent toplumunun da arazi toplulaştırmasına katılımını sağlayan bir konum ortaya koymuştur. Ülkemizde köy yerlesim alanlarının düzenlenmesi denilince ilk akla gelen dar anlamlı toplulaştırmadır. Yani arazi birleştirmedir.

Avrupa ülkelerinde ise geniş toplulaştırmadır. bunlar; - Kırsal planlama - Tarım reformu - Toprak reformu - Köy yeleşme alanlarının düzenlenmesi - Eğitim, sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi - Doğal hayatın korunması - Sit alanlarının belirlenmesi - Sulama direnaj çalışmaları - Ağaçlardırma - Kamulaştırma amaçlı arazi toplulaştırılması…..

Ülkemizde kırsal alanlarda hiçbir iyileştirme yapılmadığı için köyden kente göç oranı fazladır. Bunun nedenleri; * Kentlerin sahip olduğu olanakların yaratmış olduğu cazibe; * İş-güç arayışı, * Çocuklarına daha iyi bir gelecek hazırlama isteği, * Kaliteli eğitim ve sağlık olanaklarından faydalanma beklentisi, * Mutlu bir yaşam sürme düşüncesi, * Kentte daha güvende olma hissi, * Sosyal güvence arayışı * Kitle iletişim ve ulaşım tekniklerinde ve olanaklarında meydana gelen değişme ve gelişmeler.

Ülkemizde kırsal alanlarda yaşayan insanların oran avrupaya göre fazladır.( ülkemizde %20-25, avrupa ülkelerinde %5-6) Kırsal alandan göçün önüne geçemeyiz fakat kentlerimizdede bu göçü karşılayacak ortam hazır olmadığı için bir çok sorunu ortaya cıkarır.bu sorunlar; 1. Nüfusun dağılışında dengesizlik olur. 2. Yatırımların dağılışında dengesizlik olur. 3. İşsizlik ortaya çıkar. 4. Konut sıkıntısı olur. Sonuçta gecekondulaşma olur. 5. Sanayi tesisleri (fabrikalar) kent içinde kalır. 6. Çevre sorunları artar. 7. Trafik, eğitim-sağlık problemleri olur. 8. Alt yapı hizmetlerinin götürülmesi zorlaşır. 9. Kültür çatışması olur.

Bu tür sorunların önüne geçmek için kırsal alanların geliştirilmesi gerekmektedir. Yani kırsal alan ile kentsel alandaki yaşam standartlarının aynı olması GEREKMEKTEDİR

KIRSAL KALKINMA Kırsal alan planlaması kentsel ve kırsal yaşamlar arasındaki sosyo-ekonomik farklılıkların azaltılarak dengesizliklerin giderilmesi ile ulusal kalkınmanın kırsal ayağını oluşturması bakımından önemlidir. Bölgesel kalkınma stratejilerinde kırsal ve kentsel unsurların birlikte ele alınması kırsalın cazibesinin arttırılması ve doğal kaynakların doğru ve verimli kullanımı için zorunludur. Köylünün daha iyi bir yaşama seviyesine ulaşması ülke ekonomisine daha büyük katkıda bulunması ve sosyal refaha kavuşması için kırsal alanların desteklenmesi ve kalkındırılması gerekir.

Günümüzde ise kırsal alan planlaması kentsel planlamanın gölgesinde kalmakta ve bu alanlara gerektiği kadar önem verilmemektedir. Sağlıklı bir kentleşme için kentsel planlama ile kırsal alan planlaması entegre olarak ele alınmalı ve kır-kent arasındaki sosyo-ekonomik farklılıklarının giderilmesi ne yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

Arazi toplulaştırmasının faydaları ; -Tarımsal verim artışı sağlanır.. -Toprakların bölünmesi ve küçülmesi önlenir. -Yol, sulama ve tahliye kanalları vb. her türlü fiziki tesislerin ve genel olarak Tarla İçi Geliştirme Hizmetlerinden (TİGH) vatandaşların eşit oranda etkilenmesi ve yararlanması sağlanır. -Üretilemeyen kaynak olan toprak; korunur ve geliştirilir

-Mevcut tarihi ve kültürel alanların korunması sağlanır. -Köy yerleşim yerlerinin iyileştirilmesine ve geliştirilmesine katkı sağlar. -Kadastro yenilenir. -Kırsal alanda sosyal huzur ve “İşletme Bütünlüğü” sağlanır.

Köy yenileştirme programı, Köyler ve İl özel idareleri ile işbirliği içerisinde;köylerde, arazi toplulaştırma, tarımda ortak kullanım alanları ve organize hayvancılık alanlarının oluşturulması, yerleşim alanları ve hayvan barınaklarının ayrılması, çevre düzenlemesi, konut-kültür ilişkisini gözetecek şekilde yapılaşmanın yeniden sağlanması, çalışmalarını kapsayan bir program düşüncesidir.Avrupa’da kırsal alan özellikleri taşıyan köylerin dönüştürülmesi programları 1970’li yıllarda başlatılmış ve halen devam etmektedir.Ülkemizde köylerin kalkındırılması ve dönüştürülmesine yönelik birçok girişim olsa da bunlar kısmen başarılı olmuş ülke geneline yaygınlaştırılamamıştır.

Günümüzde köyler tarım ve hayvancılık alanında üretim merkezleri olmanın yanında şehirlerde yaşayan vatandaşlar için alternatif yaşam alanı haline gelmeye başlamıştır; ancak köylerin 18. Yüzyıldan kalma arazi ve yerleşim yapısı vatandaşlar için alternatif yaşam alanı olmasını engellemektedir.Ülkemizin her alanda gelişme ve ilerlemesine paralel olarak kırsal alanda kentlerde uygulanan kentsel dönüşüm benzeri köy yenileme programlarının sistemli bir şekilde uygulanması gerektiği değerlendirilmektedir.

SELİM DEĞİRMENARDI