Medya ve Kültür Emperyalizmi Kuramları EMPERYALİZM NEDİR? Emperyalizm (Imperialism), Fransızca “imperialisme” kelimesinden gelir. Bir devletin, diğer devletler aleyhine genişlemesi, onları siyasal ve ekonomik açıdan egemenlik altına almasına dayanan, yayılmacı politikalar izlemesine karşılık kullanılmıştır. 1960’lı yıllardan bu yana, “ideolojik emperyalizm”, “kültürel emperyalizm”, yeni emperyalizm” ve “medya emperyalizmi” kavramları sıkça kullanılmaya başlandı

MEDYA VE KÜLTÜR EMPERYALİZMİ KURAMI Kültürel Emperyalizm: 1960 yılardan itibaren ortaya çıkan ve medya tekellerinin gelişip yayılmasıyla günümüzde de önemini sürdüren bir konumdur. Kültürel Emperyalizmi özellikle medya boyutuyla ele alan, Hebert schiller,kapatlist sistemin yayılmasıyla,korunması ve daha iyiye gitmesi icin çalişan bir aracı olarak medya teknolojisi ve iletişim üzerinde duru.

MEDYA EMPERYALİZMİ Medya, popüler kültürün en önemli, hatta tek propaganda aracıdır. Batı kültürünün, gelişmemiş veya gelişmekte olan ülkelere, kendi kültürünü empoze etmesi için kullanılmış, insanlar bu sayede asimile edilmiş ve başkalaştırılmıştır. Medyanın bu bağlamdaki görevi reklâm yapmak, popüler kültürü cezp edici kılmak ve insanları, yaptıkları tercihleri kendi hür iradeleri ile yaptıklarına inandıracak şekilde etkilemektir.

MEDYA EMPERYALİZMİ KURAMI Oliver Boyd-Barrett tarafından 1977’de ortaya atılan medya emperyalizmi kuramına göre medya emperyalizmi, herhangi bir ülkedeki medya sahipliği, yapısı, dağıtım veya içeriğinin tek başına veya birlikte, diğer ülke veya ülkelerin medya çıkarlarının önemli miktarda dış baskısına maruz kalması sürecidir. Bu kurama göre, gelişmiş ülkelerin egemen kültür ve değerleri, medya yardımı ile diğer ülkelere empoze edilir. Üçüncü Dünya Ülkelerinin kültürel değerleri tahrip edilerek, Amerikan/Batılı kültürel değerlerin egemen kılınması amaçlanır. Kültür endüstrisinin, bilinçli bir şekilde seri, tek tip ve yapay ürünlerinin (Özellikle TV programlarının) tek yönlü akmasıyla, o ülke vatandaşlarının kapitalist değer ve amaçları benimsemesi ve kendi değerlerine yabancılaşmasının sağlandığı düşünülmektedir. Medya emperyalizmi, genellikle ABD ve Batı Avrupa’nın, medya ürünlerinin çoğunu ürettikleri, ilk kârlarını yurt içinde yaptıkları ve daha sonra üçüncü dünya ülkelerine aynı ürünleri, topraklarında üretmeyi göze alabileceklerinden çok daha düşük bir maliyetle pazarladıkları bir süreç olarak betimlenmektedir.

MEDYA EMPERYALİZMİ KURAMI Schiller,kültür emperyalizminı şöyle tanımlar:’bir toplumun modern dünya sistemi içine çekilmesi amacıyla onun hakim toplumsal katmanının, dünya siteminin tahakküm merkezinde geçerli değer ve yapılara uygun hale getirilmek,hatta bunlara güç katmak üzere kendi toplumsal kurumlarını şekilendirmesi için cezbedildiği,baskı altına alındığı, zorlandığı,bazen rüşvetle elde edildiği bir süreçler toplamıdır.

MEDYA EMPERYALİZMİ KURAMI Buna göre, medya emperyalizminin dört biçimi vardır: 1- İletişim Medyasının Şekli (Alıcının Kullandığı Teknoloji) 2- Endüstriyel Yapı Setleri 3- Medya Firmalarındaki İdeal Pratikle İlgili Neyin, Nasıl Yapılacağını İçeren Değerler 4- Belli Kitle İletişim Araçları İçeriklerinin (Ürünlerin) İthali.

Medya emperyalizmi ilişkisinde egemenlik altında kalan taraf, bu durumu iki şekilde benimser. 1- Ticari ve siyasal strateji olarak kalkınma, modernleşme adı altında bilinçli olarak ithal eder. 2- İlişki sonucunda üzerindeki bu egemenlik etkenliğini yansıtmasız benimser.

Küreselleşme kapsamında, kapitalist üretim anlayışı çerçevesinde gelişen çokuluslu şirketler, medya emperyalizmi aracılığı ile tüketimi pompalamakta, kendi ideolojilerini, yaşam ve eğlence kültürlerini tek yönlü ve kendi çıkarları doğrultusunda az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere dayatmaktadırlar. Haberleşmenin yanında eğlence kültürünün de bu sektörler tarafından şekillendirilmesi, dünyayı onların penceresinden görmemize ve kendimize de onların penceresinden bakmamıza neden olmaktadır. Medya emperyalizminin deneysel olarak incelenebilen göstergeleri vardır. Örneğin: Medyanın akışı, yabancı yatırımlar, yabancı modellerin benimsenmesi ve kültür üzerindeki etkileri vb.