STRATEJİK YÖNETİMDE DIŞ ÇEVRE ANALİZİ RAQİF QASIMOV

DIŞ ÇEVRE ANALİZİ TÜM İŞLETMLER VARLIĞINI SÜRDÜREBİLMEK İÇİN DEĞİŞEN ÇEVRE KOŞULLARINA UYUM SAĞLAMAK ZORUNDADIRLAR.

ÇEVRENİN TANIMLANMASI GENEL ANLAMDA ÇEVRE: İŞLETME İLE İLGİLİ HER ŞEYİ KAPSAR. DIŞ ÇEVRE İSE İŞLETMENİN DIŞINDA KALAN, FAKAT KENDİSİYLE DOĞRUDAN VEYA DOLAYLI OLARAK İLGİLİ FAKTÖRLERİ İFADE EDER.

İŞLETME ……… DIŞ ÇEVREYE UYUM REAKTİF / UYUMCUL YAKLAŞIM PROAKTİF / DÜZENLEYİCİ YAKLAŞIM GERÇEK DIŞ ÇEVRE ALGILANAN DIŞ ÇEVRE

İŞLETME; İÇ VE DIŞ ÇEVRESİ YASAL PLANLAMA ÖRGÜTLEME YÜRÜTME KONTROL EKONOMİK RAKİPLER POLİTİK MÜŞTERİLER STRATEJİK YÖNETİM TEDARİKÇİLER İşletme ve iç çevresi MADDİ VARLIKLAR MADDİ OLMAYAN VARLIKLAR SOSYO KÜLTÜREL İş / yakın çevre YETENEKLER Genel / uzak çevre İKAME ÜRÜNLER OLASI RAKİPLER DEMOGRAFİK ULUSLARARASI TEKNOLOJİK

Genel/Uzak Çevre Analizi GENEL/UZAK ÇEVRE FAKTÖRLERİ İŞLETMEYLE DOĞRUDAN İLİŞKİ İÇİNDE BULUNMAMALARINA RAĞMEN İŞLETMENİN FAALİYETLERİNİ VE GELECEĞİNİ ETKİLERLER. BU GRUPTA YER ALAN FAKTÖRLER AŞAĞIDAKİLERDİR: POLİTİK ÇEVRE YASAL ÇEVRE EKONOMİK ÇEVRE SOSYOKÜLTÜREL ÇEVRE DEMOGRAFİK ÇEVRE TEKNOLOJİK ÇEVRE ULUSLAR ARASI ÇEVRE

POLİTİK ÇEVRE “ İŞLETMENİN FAALİYETTE BULUNDUĞU ÜLKEDE, MERKEZİ VE YEREL RESMİ MAKAMLARIN VE BUNLARIN BAĞLI KURULUŞLARININ SİYASİ OTORİTESİNİ SAĞLADIĞI VE KULLANDIĞI ORTAM”

REJİMLER İKTİDAR-MUHALEFET İLİŞKİLERİ GÜÇ DENGELERİ POLİTİK İSTİKRAR POLİTİK SAYGINLIK İŞ HAYATINA MÜDAHALE ÖZELLİŞTİRME EĞİLİMLERİ …. vb.

YASAL ÇEVRE “POLİTİK ÇEVRE UNSURLARININ SOMUT KURALLAR HALİNE DÖNÜŞMÜŞ ŞEKLİ” KAMU HUKUKU CEZA HUKUKU İDARE HUKUK VB. ÖZEL HUKUK MEDENİ HUKUK TİCARET HUKUKU BORÇLAR HUKUKU VB.

EKONOMİK ÇEVRE MAL ve HİZMETLERİN sınırlı kaynaklarla üretildiği, tüketildiği kaynakların, mal ve hizmetlerin ve gelirin bölüşüldüğü ortam. Ekonomik çevre unsurları: Ekonomik konjoktör devreleri Kriz dönemi Canlanma dönemi Refah dönemi Gerileme dönemi Para ve maliyet politikaları Enflasyon Milli gelir Üretim faktör maliyetleri Dış ödemeler bilançosu

SOSYOKÜLTÜREL ÇEVRE İnsanların değer yargılarını, Tutum ve davranışlarını, Kültürel alışkanlıklarını, Yaşam biçimlerini oluşturan ve etkileyen unsurların bulunduğu çevre.

DEMOGRAFİK ÇEVRE Nüfusun yapısı, Özellikleri, Trendleri

TEKNOLOJİK ÇEVRE Yeni ürünler Süreçler Yeni yaşam biçimleri.. Bankacılık.. İletişim İş hayatı.. rekabet avantajı Teknolojik gelişme.. Diğer çevresel unsurlarda değişim …

ULUSLAR ARASI ÇEVRE Ülke dışındaki fırsat ve tehditleri barındıran politik, yasal, ekonomik ve sektörel olaylar ve oyuncuları kapsar. Savaş olasılıkları Ülkeler arası birleşme / ayrılmalar Serbest ticaret bölgeleri Gümrük birliği antlaşmaları Ortak Pazar antlaşmaları Globalleşme eğilimleri Ambargolar ve kotalar

Türk Cumhuriyetlerinin birleşmesi? Irak İşgali? KKTC uygulanan ambargolar? Çin? Dev firmaların birleşmeleri? Ör.Mercedes-Chrysler Sınırlar kalkıyor mu? Nasıl etkiler?

SEKTÖR/İŞ ÇEVRESİ ANALİZİ “İşletmenin girdilerini temin ettiği, üretim faaliyetinde bulunarak ürettiği mal ve hizmetleri müşterilerine sattığı ve benzer mal üreten rakipleri ile mücadele ettiği çevredir”

İş / yakın çevre analizi 1. Ana Pazar İncelemesi Pazarın yapısı; firma sayısı,rekabet durumu, pazara giriş zorluk derecesi Pazarın sınırları; ürün yapısının özelliği, coğrafi konum … misyonda yer alır. Pazarın gelişme hızı ve Pazar hayat evresi;

2. Rekabet Analizi (5 Güç Faktörü) Olası rakiplerin tehdidi İkame ürünlerin tehdidi Tedarikçilerin gücü Müşterilerin gücü Rakipler arası rekabetin şiddeti

a. Olası rakiplerin tehdidi İş çevresinin çekiciliği: Sektörün yapısı ve büyüklüğü Sektörün gelişme hızı Hayat evresi Karlılık derecesi Rekabet durumu Giriş ve çıkış kolaylığı Talebin dengeli olup olmadığı Belirsizlik ve risk durumu

b. İkame ürünlerin tehdidi “Başka sektörlerde üretilen, işletmelerin ürünlerinin aynısı veya benzeri olmayan, ancak alternatif olabilecek mallardır.”

c. Tedarikçilerin pazarlık gücü Tedarikçinin pazarda tek üretici olması Başka tedarikçilere geçiş maliyeti Tedarikçinin toplam satışı içinde sektörün oranının düşük olması

d. Müşterinin pazarlık gücü Müşterilerin alım miktarı Ürünün standart olması ve alternatifinin olması Müşterinin sektöre girme olasılığı (geriye doğru entegrasyon)

e. Pazardaki rakipler arası rekabetin şiddeti Sektörde aynı yetenek ve kapasitedeki işletme sayısı Pazarın büyüme hızı Sektörden çıkma engelleri Standart / farklılaştırılmış ürünler

5 güç faktörüne göre cazip sektör Sektöre yeni firma girişlerinin zor olduğu İkame sektörlerin önemli alternatif olmadığı Tedarikçilerin ve Müşterilerin pazarlık gücünün düşük olduğu Rakipler arası rekabetin şiddetli olmadığı sektörlerdir.

3. Rakip Firma Analizi Esas rakip (rakipler).. Coca cola – Pepsi ,Kodak-Fuji ,Nike –Adidas,Ülker– Eti, İçim Süt – Pınar Süt … Misyonları, amaçları Vizyonları Stratejileri Yetenekleri

Örnek: Freşa’nın Yakın Çevresi Rakipler Akmina Anatolia İkame Ürünler Alıcılar Kolalar Ayran Su Sodalar Meyve suları Bireyler Toptancılar Zincir mağazalar Bayiler Freşa Potansiyel Rakipler Tedarikçiler Sabancı Ülker Coca Cola Pepsi Sodacılar Meyve aroması Şişe cam Metal kapak Etiket Ambalaj İç Çevre Endüstri Çevresi

Dış çevre analizinde yararlanılan teknikler Bilgi toplamak Genel çevre Sektör Ulusal / Uluslararası yayınlar Danışmanlık firmaları Müşteriler Pazarlama / Satış görevlileri Fuar ve sergiler Rakipler

Varsayım / tahmin Sayısal olmayan – kalitatif Sayısal Yaratıcı tahmin teknikleri

Senaryo Planlaması Senaryolar: gelecekte çevrenin nasıl olabileceği ve firmanın bu geleceğe nasıl tepki göstereceğine ilişkin hikayelerdir.

Senaryo Örnek Olayı “Olası bir Kuş Gribi salgının Türkiye ve Antalya’nın turizm endüstrisinin nasıl etkileneceği ve ne gibi önlemler alınabileceği konusunda iki farklı senaryoyu geliştiriniz”

Senaryo 1: Kuş gribi komşumuz Irak ve Suriye’de görüldü Senaryo 1: Kuş gribi komşumuz Irak ve Suriye’de görüldü. Kuş gribinin insandan insana geçme ihtimali var. Ancak Türk ekonomisi ve turizm endüstrisi üzerinde çok fazla bir hasara yol açacağı tahmin edilmiyor.

Senaryo 2: Kuş Gribi Türkiye’ye girdi ve yayılmaya başladı Senaryo 2: Kuş Gribi Türkiye’ye girdi ve yayılmaya başladı. İnsanlar huzursuzlar ve kalabalık grupların toplu olarak bir araya gelmesi yasaklandı.

YARARLI OLMASI DİLEĞİYLE…..