KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ HUKUKU Mustafa UÇAK Kamu İç Denetçisi 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda, uluslararası mevzuat gereği, sadece sözleşmelerin imzalanmasına kadar olan ihale süreci ile ilgili hükümlere yer verilmiştir. Bu nedenle, 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılan ihaleler sonucunda düzenlenecek sözleşmeler ile ilgili hususlarda bir boşluğa neden olunmaması için, bu konu ile ilgili hükümlerin ayrı bir kanun ile düzenlenmesine ihtiyaç duyulmuştur. KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ HUKUKU Mustafa UÇAK Kamu İç Denetçisi

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu: 05.01.2002 tarihinde TBMM’de kabul edilmiş, 22.01.2002 tarihli R.G.de yayımlanmış, 01.01.2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu çerçevede hazırlanan 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu: -05.01.2002 tarihinde TBMM’de kabul edilmiş, -22.01.2002 tarihli R.G.de yayımlanmış, -01.01.2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununu, 30.07.2003 tarih ve 4964 sayılı Kanunla bazı hükümleri değiştirilmiştir. Değişiklik 15.08.2003 tarihli R.G.de yayımlanmıştır. 4735 sayılı Kanunda, 30.07.2003 tarih ve 4964 sayılı Kanunla bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler 15.08.2003 tarihli R.G.de yayımlanmıştır.

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Kanunun amacı, Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihalelere ilişkin sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ile ilgili esas ve usulleri belirlemektir. Kanun, Kamu İhale Kanununa tabi kurum ve kuruluşlar tarafından bu Kanun hükümlerine göre yapılan ihaleler sonucunda düzenlenen sözleşmeleri kapsar. 4735 sayılı Kanun, Kamu İhale Kanununa tabi kurum ve kuruluşlar tarafından bu Kanun hükümlerine göre yapılan ihaleler sonucunda düzenlenen sözleşmeleri kapsamakta olup, Kanunun amacı, 4734 sayılı Kanununa göre yapılan ihalelere ilişkin sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ile ilgili esas ve usulleri belirlemektir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, 4735 sayılı Kanunun kapsamının sözleşmenin imzalanması ile sınırlı olmasıdır. Sözleşmeden doğacak uyuşmazlıklar ise özel hukuk hükümlerine tabidir. Yani sözleşme imzalanıncaya kadar idare ile yüklenici arasındaki ilişki kamu hukuku ilişkisi iken, sözleşme imzalandıktan sonra bu özel hukuk ilişkisine dönüşmektedir ve artık Borçlar Kanunu hükümleri uygulama alanı bulmaktadır.

Tanımlar 4735 sayılı Kanunun uygulanmasında Kamu İhale Kanununda yer alan tanımlar geçerlidir. 4735 sayılı Kanunun uygulanmasında, Kamu İhale Kanunundan farklı tanımlamalara yer verilmesine ihtiyaç bulunmamadığından ve bu şekilde yapılacak farklı tanımlamaların ilgilileri tereddütte bırakacağı ve hatalı uygulamalara yol açacağı düşünüldüğünden, 4734 sayılı Kanunda yer alan tanımlar geçerli kabul edilmiştir. Bununla birlikte, ikincil mevzuatta, bazı konulara açıklık getirmek amacıyla yeni tanımlamalar yapılmıştır. Örneğin, alternatif teklif, kısmi teklif, benzer iş, özel imalat gibi kavramlar Uygulama yönetmeliklerinde tanımlanmıştır.

İlkeler Sözleşmelerde ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez. Kanun’da belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz, ek sözleşme düzenlenemez. Kanunun hazırlanma amacının gerçekleştirilebilmesi için, taraflar arasında ihtilaflara neden olunmaması açısından, düzenlenecek sözleşmelerde ihale dokümanında bulunan şartlara aykırı hükümlere yer verilmemesi, Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılmaması ve ek sözleşme düzenlenmemesi ilke olarak benimsenmiştir.

İlkeler Kanun kapsamında yapılan kamu ihale sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanında ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez, Kanun’un yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur. Bununla birlikte, kamu ihale sözleşmelerinin taraflarının, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahip olduğu da 4735 sayılı Kanunun ilkelerinden biri olarak kabul edilmiştir. İhale dokümanında ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez, Kanun’un yorum ve uygulanmasında da bu prensip göz önünde bulundurulur. Zaten bu durum, daha önce de belirttiğim gibi, sözleşmenin imzalanmasından sonra idare ile yüklenici arasında başlayacak özel hukuk ilişkisinin bir gereğidir.

Tip Sözleşmeler Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Tip Sözleşmeler Resmi Gazetede yayımlanır. İdarelerce yapılacak sözleşmeler Tip Sözleşme hükümleri esas alınarak düzenlenir. 4735 sayılı Kanunun 5. maddesinde, Kapsama dahil kurum ve kuruluşlarda uygulama birliğini sağlamak üzere, iş türlerine göre yani mal alımı, hizmet alımı ve yapım işi olarak farklı Tip Sözleşmelerin hazırlanacağı ve idarelerce yapılacak sözleşmelerde bu Tip Sözleşmelerin esas alınacağı hükme bağlanmıştır. Nitekim, mal alımı ihaleleri için -Birim Fiyat/Götürü Bedel Mal Alımı Tip Sözleşmesi hizmet alımı ihaleleri için -Birim Fiyat/Götürü Bedel Hizmet Alımı Tip Sözleşmesi danışmanlık hizmet alımı ihaleleri için -Birim Fiyat/Götürü Bedel Danışmanlık Hizmet Alımı Tip Sözleşmesi yapım işlerinde -Anahtar Teslimi Götürü Bedel İşler İçin Tip Sözleşme -Teklif Birim Fiyatlı İşler İçin Tip Sözleşme Kamu İhale Kurumu tarafından hazırlanmış ve Uygulama Yönetmeliklerinin eki olarak 01.01.2003 tarihinde yürürlüğe konulmuştur.

Mutat sözleşmeler Mal ve hizmet alımlarında, Tip Sözleşme esaslarına aykırı olmamak ve Kurumun uygun görüşü alınmak kaydıyla istekliler tarafından matbu olarak hazırlanması mutat olan sözleşmeler kullanılabilir. Bununla birlikte, 4964 sayılı Kanun ile Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda değişiklik yapılarak, tip sözleşme esaslarına aykırı olmamak ve Kamu İhale Kurumunun uygun görüşü alınmak kaydıyla, istekliler tarafından hazırlanan matbu sözleşmelerin de kullanılabilmesine imkan tanınmıştır.

Mutad Sözleşmeler Mutad sözleşme kavramı ile, Finansal kiralama, kiralama, abonelik, bakım, onarım, danışmanlık gibi alanlarda ilgili mevzuatlar uyarınca şeklen matbu olarak tarif edilmeyen, Fakat bu hizmetleri sunan gerek idareler gerekse özel hukuk kişileri tarafından hazırlanan, Uzun süre boyunca uygulamada yaygın kullanılmaları neticesinde matbu olarak kabul gören, sözleşmeler kastedilmektedir. Mutad sözleşme kavramı ile anlatılmak istenen, Her idarenin, 4734 sayılı Kanunda belirtilen ihale usullerinden uygun olanını seçmek suretiyle yapmış olduğu ihalelere ilişkin kullanmak zorunda olduğu tip sözleşmelerin yerine geçmek üzere, kendi özel matbu sözleşmelerini hazırlaması değildir. Burada, -finansal kiralama, kiralama, abonelik, bakım, onarım, danışmanlık gibi alanlarda ilgili mevzuatlar uyarınca şeklen matbu olarak tarif edilmeyen -fakat bu hizmetleri sunan gerek idarelerce gerekse özel hukuk kişileri tarafından hazırlanan ve -uzun süre boyunca uygulamada yaygın kullanılmaları neticesinde matbu olarak kabul gören sözleşmeler kastedilmektedir.

Mutad Sözleşmeler Bu mutad sözleşmelere ilişkin Kurum’dan alınacak uygun görüşün ihale dokümanı hazırlanmadan önce alınması ve uygun görüş alınan mutad sözleşme örneğinin de Tip Sözleşme Tasarısı yerine ihale dokümanı içerisinde isteklilere sunulması gerekmektedir. Ayrıca Kamu İhale Kurumu’nun düzenleyici kararları ile duyurulan mutad sözleşme örneklerinin aynen kullanılması halinde Kurumdan tekrar uygun görüş alınmasına gerek bulunmamaktadır. Mutad sözleşmelerin kullanılabilmesi için Kamu İhale Kurumundan uygun görüş alınması zorunlu olduğundan, ilgili idarelerin ihale dokümanı hazırlanmadan önce, ihaleye ilişkin tüm bilgileri ve sözleşmenin bir örneğini Kamu İhale Kurumuna göndermesi gerekmektedir. Uygun görüş alındıktan sonra da, idare, mutad sözleşme örneğini ihale dokümanı içerisinde isteklilere sunmak zorundadır. Ancak Kamu İhale Kurumunun düzenleyici kararları ile duyurulan mutad sözleşme örneklerinin aynen kullanılması halinde Kurumdan tekrar uygun görüş alınmasına gerek bulunmamaktadır.

1-Anahtar teslimi götürü bedel (Yapım) Sözleşme türleri 1-Anahtar teslimi götürü bedel (Yapım) 2-Götürü bedel (Mal, hizmet) 3-Birim fiyat (Yapım, mal, hizmet) Şeklinde üç sözleşme türü belirlenmiştir. 4735 sayılı Kanunda, 3 sözleşme türü belirlenmiştir. Bunlar; Anahtar Teslimi Götürü Bedel Sözleşme Götürü Bedel Sözleşme Birim Fiyat Sözleşmedir.

Sözleşme türleri Yapım işlerinde; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleşme yapılır. Anahtar Teslimi Götürü Bedel Sözleşme; Yapım işlerinde; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden yapılır.

Sözleşme türleri Mal veya hizmet alımı işlerinde, ayrıntılı özellikleri ve miktarı idarece belirlenen işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden götürü bedel sözleşme yapılır. Götürü Bedel Sözleşme; Mal veya hizmet alımı işlerinde, ayrıntılı özellikleri ve miktarı idarece belirlenen işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel yapılır.

Sözleşme türleri Yapım işlerinde; ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine, mal veya hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme yapılır. Birim Fiyat Sözleşme; Yapım işlerinde; ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine, Mal veya hizmet alımı işlerinde ise, işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden yapılır.

Sözleşmelerde Yer Alması Zorunlu Hususlar a) İşin adı, niteliği, türü ve miktarı, hizmetlerde iş tanımı. b) İdarenin adı ve adresi. c) Yüklenicinin adı veya ticaret unvanı, tebligata esas adresi. d) Varsa alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumlulukları. e) Sözleşmenin bedeli, türü ve süresi. 4735 sayılı Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde bazı hususların belirtilmesi zorunludur. Bunlar; a) İşin adı, niteliği, türü ve miktarı, hizmetlerde iş tanımı. b) İdarenin adı ve adresi. c) Yüklenicinin adı veya ticaret unvanı, tebligata esas adresi. d) Varsa alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumlulukları. e) Sözleşmenin bedeli, türü ve süresi.

Sözleşmelerde Yer Alması Zorunlu Hususlar f) Ödeme yeri ve şartlarıyla avans verilip verilmeyeceği, verilecekse şartları ve miktarı. g) Sözleşme konusu işler için ödenecekse fiyat farkının ne şekilde ödeneceği. h) Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangisinin sözleşme bedeline dahil olacağı. i) Vergi, resim ve harçlar ile sözleşmeyle ilgili diğer giderlerin kimin tarafından ödeneceği. j) Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar. f) Ödeme yeri ve şartlarıyla avans verilip verilmeyeceği, verilecekse şartları ve miktarı. g) Sözleşme konusu işler için ödenecekse fiyat farkının ne şekilde ödeneceği. h) Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangisinin sözleşme bedeline dahil olacağı. i) Vergi, resim ve harçlar ile sözleşmeyle ilgili diğer giderlerin kimin tarafından ödeneceği. j) Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar.

Sözleşmelerde Yer Alması Zorunlu Hususlar k) Kesin teminat miktarı ile kesin teminatın iadesine ait şartlar. l) Garanti istenilen hallerde süresi ve garantiye ilişkin şartlar. m) İşin yapılma yeri, teslim etme ve teslim alma şekil ve şartları. n) Gecikme halinde alınacak cezalar. o) Mücbir sebepler ve süre uzatımı verilebilme şartları, sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler. k) Kesin teminat miktarı ile kesin teminatın iadesine ait şartlar. l) Garanti istenilen hallerde süresi ve garantiye ilişkin şartlar. m) İşin yapılma yeri, teslim etme ve teslim alma şekil ve şartları. n) Gecikme halinde alınacak cezalar. o) Mücbir sebepler ve süre uzatımı verilebilme şartları, sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler.

Sözleşmelerde Yer Alması Zorunlu Hususlar p) Denetim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar. r) Yapım işlerinde iş ve işyerinin sigortalanması ile yapı denetimi ve sorumluluğuna ilişkin şartlar. s) Sözleşmede değişiklik yapılma şartları. t) Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar. p) Denetim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar. r) Yapım işlerinde iş ve işyerinin sigortalanması ile yapı denetimi ve sorumluluğuna ilişkin şartlar. s) Sözleşmede değişiklik yapılma şartları. t) Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar.

Sözleşmelerde Yer Alması Zorunlu Hususlar u) Yüklenicinin sözleşme konusu iş ile ilgili çalıştıracağı personele ilişkin sorumlulukları. v) İhale dokümanında yer alan bütün belgelerin sözleşmenin eki olduğu. y) Anlaşmazlıkların çözümü. u) Yüklenicinin sözleşme konusu iş ile ilgili çalıştıracağı personele ilişkin sorumlulukları. v) İhale dokümanında yer alan bütün belgelerin sözleşmenin eki olduğu. y) Anlaşmazlıkların çözümü.

İşin adı, niteliği, türü ve miktarı, hizmetlerde iş tanımı Eğer yüklenici konsorsiyum şeklinde bir ortak girişim ise, ayrıca, konsorsiyumda yer alan her bir ortağın işin hangi kısmını taahhüt ettiği açık bir biçimde yazılacaktır. 4735 sayılı Kanuna göre düzenlenecek sözleşmede öncelikle “İşin adı, niteliği, türü ve miktarı, hizmetlerde iş tanımı” yer almalıdır. Eğer yüklenici konsorsiyum şeklinde bir ortak girişim ise, buraya konsorsiyumda yer alan her bir ortağın işin hangi kısmını taahhüt ettiği açık bir şekilde yazılacaktır. Hizmetlerde İşin tanımı ise, -işin adı, -niteliği, -türü ve -miktarını içerecek şekilde yapılacaktır. Kısmi teklife imkan verilen ihalelerde, birden fazla sözleşme imzalanabileceği idari şartnamede belirtilmişse, şartnamedeki her kısma ilişkin iş tanımı ayrılarak her kısım için ayrı sözleşme yapılabilecektir.

İdarenin adı ve adresi İdarenin tam adının ve tebligata yarar açık adresinin yazılması zorunludur. Sözleşmelerde, İdarenin tam adının ve tebligata yarar açık adresinin yazılması zorunludur.

Yüklenicinin adı veya ticaret unvanı, tebligata esas adresi Yüklenicinin ortak girişim olması halinde, ortak girişimi oluşturan bütün gerçek ve tüzel kişiler adına pilot / koordinatör ortağın tebligat adresi yazılacak ve bu adrese yapılacak her türlü tebligatın ortak girişime dahil olan bütün gerçek ve tüzel kişilere yapılacağı belirtilecektir. Sözleşmeye, Yüklenicinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, yüklenicinin ortak girişim olması halinde ortak girişimi oluşturan bütün gerçek veya tüzel kişilerin adı, soyadı veya ticaret unvanı yazılacaktır. Bununla birlikte sözleşmeye yüklenicinin tebligat adresi yazılacaktır. Ancak, Yüklenicinin ortak girişim olması halinde, ortak girişimi oluşturan bütün gerçek ve tüzel kişiler adına sadece pilot/koordinatör ortağın tebligat adresi yazılacak ve bu adrese yapılacak her türlü tebligat, ortak girişime dahil olan bütün gerçek ve tüzel kişilere yapılmış sayılacaktır.

Varsa alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumlulukları İdarelerin işin özelliği nedeniyle idari şartnamede yüklenicinin alt yüklenici çalıştırmasını öngörmedikleri işlerde sözleşmeye “ Bu işte alt yüklenici çalıştırılmayacak ve işlerin tamamı yüklenicinin kendisi tarafından yapılacaktır.” hususu açıkça yazılacaktır. İdareler, işin özelliği nedeniyle idari şartnamede yüklenicinin alt yüklenici çalıştırmasını öngörmüyorlarsa, sözleşmeye; “ Bu işte alt yüklenici çalıştırılmayacak ve işlerin tamamı yüklenicinin kendisi tarafından yapılacaktır.” ibaresini açıkça yazacaklardır.

Varsa alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumlulukları Alt yüklenici çalıştırılmasına idarenin izin verdiği hallerde, idarenin izin verdiği alt yüklenicilerin listesi ve yapacakları iş bölümleri ile bu alt yüklenicilerin çalıştırılması ve sorumlulukları bakımından idari şartname ve sözleşme hükümlerinin uygulanacağı hususu yazılır. Eğer İdare, Alt yüklenici çalıştırılmasına izin veriyorsa, sözleşmeye, -idarenin izin verdiği alt yüklenicilerin listesi ve yapacakları iş bölümleri ile -bu alt yüklenicilerin çalıştırılması ve sorumlulukları bakımından idari şartname ve sözleşme hükümlerinin uygulanacağı hususları yazılacaktır.

Varsa alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumlulukları İdare, yüklenicinin kendisine bildireceği alt yükleniciyi kabul edip etmemekte veya herhangi bir zamanda alt yüklenicinin değiştirilmesini talep etmekte serbesttir. İdarenin bu konuda izin vermesi, yükleniciyi sözleşme ile yüklendiği mecburiyet veya sorumluluklarından kurtarmaz. Yüklenici alt yüklenicilerin, acentelerinin, personelinin fiil, temerrüt ve ihmallerinden sorumludur. Yüklenici, işlerin tümünü alt yükleniciye devredemez. Ancak, İdarenin iznini almak suretiyle, bazı yükümlülüklerinden gerekli gördüklerini alt yüklenici gerçek veya tüzel kişilere yaptırabilir. Buna göre yüklenici, sözleşme imzalanmadan önce alt yüklenicilerin listesini idareye sunar ve idare listeyi onaylayıp onaylamadığını 15 gün içinde yükleniciye bildirir. Yüklenici onaylanan alt yükleniciler ile işe başlamadan önce sözleşme imzalamak zorundadır. İdare tarafından onaylanmış alt yüklenicilerin veya bunlara ait iş kısımlarının işin devamı sırasında değiştirilmesi idarenin iznine bağlıdır. Buna karşın İdare, yüklenicinin kendisine bildireceği alt yükleniciyi kabul edip etmemekte veya herhangi bir zamanda alt yüklenicinin değiştirilmesini talep etmekte serbesttir. Ayrıca İdare, alt yükleniciler aracılığı ile yapılmasını sakıncalı gördüğü herhangi bir iş bölümünün doğrudan doğruya yüklenici tarafından yapılmasını da her zaman isteyebilir. İdarenin alt yüklenici çalıştırılmasına izin vermesi, yükleniciyi sözleşme ile yüklendiği mecburiyet veya sorumluluklarından kurtarmaz. Yüklenici alt yüklenicilerin, acentelerinin, personelinin fiil, temerrüt ve ihmallerinden sorumludur. Bu nedenle İdare, kendisi tarafından onaylanmış olmasına rağmen alt yüklenici tarafından yerine getirilen işlerin sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olmadığı kanaatine varırsa, yükleniciden bu hususların giderilmesini istemek hakkına sahiptir.

Varsa alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumlulukları 4734 sayılı Kanun ile 4735 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatta ihalelere katılamayacağı belirtilenler alt yüklenici olamazlar. Bununla birlikte, -4734 sayılı Kanunun 11. maddesine göre ihaleye katılamayacak olanlar, -58. maddesine göre ihalelere katılmaktan yasaklı olanlar, -53. maddenin b bendinin 8. alt bendi gereğince alınacak Bakanlar Kurulu kararında belirtilen yabancı istekliler, -4735 sayılı Kanunun 26. maddesine göre yasaklı olanlar, Alt yüklenici olamazlar. Yükleniciler ve alt yükleniciler ortaya çıkacak zarar ve ziyandan kesin kabul onay tarihinden itibaren 15 yıl süreyle müteselsilen sorumludurlar. Ortaya çıkan zarar ve ziyan genel hükümlere göre ikmal ve tazmin edilir. Ayrıca bu kişiler hakkında 4735 sayılı Kanunun yüklenicinin ceza sorumluluğuna ilişkin 27. maddesi uygulanır.

Sözleşmenin bedeli, türü ve süresi İdari şartnamede teklif edilen fiyata dahil olduğu belirtilen gider kalemlerinin neler olduğu tek tek yazılacaktır. Sözleşmenin süresi, işe başlama süresinden itibaren gün olarak belirtiliyorsa, takvim günü olarak belirtilecektir. İhale dokümanını oluşturan belgeler ile belgelerin kapsamı idarelerce belirtilerek varsa diğer ekler sıralanacaktır. Sözleşmede, İdari şartnamede teklif edilen fiyata dahil olduğu belirtilen gider kalemlerinin neler olduğu tek tek yazılacaktır. Sözleşmenin süresi, işe başlama süresinden itibaren gün olarak belirtiliyorsa, takvim günü olarak belirtilecektir. İhale dokümanını oluşturan belgeler ile belgelerin kapsamı idarelerce sözleşmede belirtilerek ,varsa diğer ekler sıralanacaktır. İlgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak Katma Değer Vergisi sözleşme bedeline dahildir. Bu nedenle, idare tarafından yükleniciye ödenecektir.

Ödeme yeri ve şartlarıyla avans verilip verilmeyeceği, verilecekse şartları ve miktarı Ödeme para birimi, ödemenin nerede ve nasıl yapılacağı ile ödeme dönemleri veya tarihleri ile diğer koşullar İdari şartnameye uygun olarak belirtilecektir. Ödeme yeri olarak, İdarenin bünyesinde bulunan ve ilgili mevzuatı gereği ödeme yapmaya yetkili kılınmış, ödeme saymanlığı veya bu nitelikteki yetkili bir yer belirtilecektir. Ödeme para birimi, ödemenin nerede ve nasıl yapılacağı ile ödeme dönemleri veya tarihleri ile diğer koşullar İdari şartnameye uygun olarak sözleşmede belirtilecektir. Ödeme yeri olarak, İdarenin bünyesinde bulunan ve ilgili mevzuatı gereği ödeme yapmaya yetkili kılınmış ödeme saymanlığı veya bu nitelikte yetkili bir yer belirtilecektir.

Ödeme yeri ve şartlarıyla avans verilip verilmeyeceği, verilecekse şartları ve miktarı İdareler; avans ödenmesini öngörmüyorlar ise idari şartname ve sözleşmeye “Avans verilmeyecektir” yazacaklardır. İdareler; avans ödenmesini öngörüyorlar ise, “Avans verilecektir” yazıp, avans verme oranını, sözleşme bedelinin 1/3 ünü aşmamak üzere belirleyerek sözleşmeye dahil edeceklerdir. Bu durumda İdareler, Tip İdari Şartnamede yer alan avans ödenmesine ilişkin hükümleri de aynen sözleşmeye ekleyeceklerdir. Eğer İdare; avans ödenmesini öngörmüyor ise idari şartname ve sözleşmeye “Avans verilmeyecektir” yazılacaktır. Eğer İdare, avans ödenmesini öngörüyor ise, sözleşmeye “Avans verilecektir” yazacak ve avans verme oranını sözleşme bedelinin 1/3 ünü aşmamak üzere belirleyerek sözleşmeye dahil edecektir. Bu durumda İdareler, Tip İdari Şartnamede yer alan avans ödenmesine ilişkin hükümleri de aynen sözleşmeye ekleyeceklerdir. Avans verilmesi halinde, yükleniciden avans miktarı kadar teminat alınacaktır. Avans hiçbir şekilde başkalarına devir veya temlik edilemez.

Sözleşme konusu işler için ödenecekse fiyat farkının ne şekilde ödeneceği Sözleşme türlerine göre fiyat farkının verilmesine dair esas ve usulleri tespite Kurumun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir. Sözleşme imzalandıktan sonra sözleşmede fiyat farkına dair değişiklik yapılamaz. Sözleşme türlerine göre fiyat farkının verilmesine dair esas ve usulleri tespite Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu çerçevede Kurum fiyat farkı hesabında uygulanacak esasları hazırlayarak Bakanlar Kuruluna sunmuş ve bu esaslar 01.01.2003 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Bakanlar Kurulu kararı olarak yayımlanmıştır. İdari şartnamede fiyat farkı verilmesinin öngörülmediği durumlarda sözleşmede bu durum açıkça belirtilir. İdari şartnamede fiyat farkı verilmesinin öngörüldüğü durumlarda ise, sözleşmede yürürlükteki fiyat farkı esaslarına göre fiyat farkı hesaplanacağı belirtilerek, ilgili fiyat farkı esasları yazılır. Sözleşme imzalandıktan sonra sözleşmede fiyat farkına dair herhangi bir değişiklik yapılamaz.

Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangisinin sözleşme bedeline dahil olacağı Sözleşme bedeline dahil olan giderlerin sözleşmede belirlenmesi zorunludur. İlgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak Katma Değer Vergisi sözleşme bedeline dahil olmayıp idare tarafından yükleniciye ödenecektir. Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangisinin sözleşme bedeline dahil olacağının sözleşmede belirlenmesi zorunludur. Daha önce de belirttiğim gibi, İlgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak Katma Değer Vergisi sözleşme bedeline dahil olmayıp, idare tarafından yükleniciye ödenecektir.

Vergi, resim ve harçlar ile sözleşmeyle ilgili diğer giderlerin kimin tarafından ödeneceği Sözleşmenin düzenlenmesine ilişkin bütün vergi, resim ve harçlar ile ilgili diğer giderlerin kime ait olacağı sözleşmede belirtilecektir. Yapım işlerinde ise sözleşmenin düzenlenmesine ilişkin bütün vergi, resim ve harçlar ile diğer giderler yükleniciye aittir. Mal ve hizmet alımlarında, sözleşmenin düzenlenmesine ilişkin her türlü vergi, resim ve harçlar ile sözleşmeyle ilgili diğer giderlerin kime ait olacağı ve mevzuatında ihaleyi yapan İdare veya ihale konusu iş için getirilmiş bir muafiyet ya da istisna söz konusu ise bu husus belirtilecektir. Yapım işlerinde ise sözleşmenin düzenlenmesine ilişkin bütün vergi, resim ve harçlar ile diğer giderler yükleniciye aittir.

Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar Yüklenici, üstlenmiş olduğu iş ve bu işe ilişkin programa uygun olarak, malın süresinde teslim ve montajı için gerekli her türlü makine, araç ve yardımcı tesisleri hazırlamak, her türlü malzemeyi ve personeli sağlamak zorundadır. Yüklenici, -işlere gereken özen ve ihtimamı göstermeyi, -sözleşme konusu malı/işi, sözleşme ve ihale dokümanlarına göre belirlenen süre, miktar ve bedel dahilinde gerçekleştirmeyi ve -oluşabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak gidermeyi kabul ve taahhüt eder. Yüklenici, üstlenmiş olduğu iş ve bu işe ilişkin programa uygun olarak, malın süresinde teslim ve montajı için gerekli her türlü makine, araç ve yardımcı tesisleri hazırlamak, her türlü malzemeyi ve personeli sağlamak zorundadır. İdarenin uyarı ve talimatlarına uymayarak, burada belirtilen yükümlülüklerin ihlal edilmesi halinde yüklenici, İdarenin ve üçüncü şahısların tüm zararlarını karşılamak zorundadır. Ayrıca Yüklenici, montaj ve diğer işler için gerekli olan tüm elektrik, su, gaz tesis ve bağlantılarını kullanması sırasında ortaya çıkacak olası zararları İdareye tazminle mükelleftir

Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar Sözleşme konusu mal alımıyla ilgili olarak eğitim öngörülmesi halinde İdareler sözleşmeye; “Yüklenici, malın cinsine göre, şartnamede ve teklifte belirtilen şekilde kabulü yapılan malların işletilmesi, çalıştırılması ve bakımı konusunda İdare personeline eğitim verecektir. Sözleşme konusu malların özelliği gereği veya İdarenin talebi üzerine eğitimin malların tesliminden önce verilmesi durumlarında, eğitim tamamlanmadan malların kabulü yapılamaz.” düzenlemesine yer vereceklerdir. Sözleşme konusu mal alımıyla ilgili olarak eğitim öngörülmesi halinde İdareler, idari şartnameye uygun olarak sözleşmeye; --“eğitim verilecektir” ibaresini koyacaklar ve --“Yüklenici, malın cinsine göre, şartnamede ve teklifte belirtilen şekilde kabulü yapılan malların işletilmesi, çalıştırılması ve bakımı konusunda İdare personeline eğitim verecektir. Sözleşme konusu malların özelliği gereği veya İdarenin talebi üzerine eğitimin malların tesliminden önce verilmesi durumlarında, eğitim tamamlanmadan malların kabulü yapılamaz.” düzenlemesine yer vereceklerdir. İdare personeline verilecek eğitim için yüklenici tarafından ayrıca bir bedel talep ediliyor ise miktarı ve şartları ile idari şartnameye uygun olarak eğitim ücretinin sözleşme bedeline dahil olup olmadığı burada belirtilecektir.

Kesin teminat miktarı ile kesin teminatın iadesine ait şartlar Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır. Ancak, danışmanlık hizmet ihalelerinde ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kesin teminat sözleşme yapılmadan önce alınmayabilir. Bu durumda, düzenlenecek her hakedişten % 6 oranında yapılacak kesintiler teminat olarak alıkonulur. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 43. maddesinde “Kesin Teminat”ın açıklamasına yer verilmiştir. Buna göre; Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır.  Ancak, danışmanlık hizmet ihalelerinde ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kesin teminat sözleşme yapılmadan önce alınmayabilir. Bu durumda, düzenlenecek her hakedişten % 6 oranında yapılacak kesintiler teminat olarak alıkonulur. 4734 sayılı Kanunun 34. maddesinde Teminat olarak kabul edilecek değerler sayılmıştır. Bunlar:  a) Tedavüldeki Türk Parası. b) Bankalar ve özel finans kurumları tarafından verilen teminat mektupları. c) Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgeler. Kesin teminatın, kesin teminat mektubu olarak alınması halinde sözleşmede, Kesin teminat mektubunun süresi belirtilecek ve süre uzatımı halinde kesin teminat mektubunun süresinin, uzatılan süre kadar yenileneceği hususu açıkça yazılacaktır.

Kesin teminat miktarı ile kesin teminatın iadesine ait şartlar EK KESİN TEMİNAT Fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde fiyat farkı olarak ödenecek bedelin, sözleşme bedelinde artış meydana gelmesi halinde bu artış tutarının % 6'sı oranında teminat olarak kabul edilen değerler üzerinden ek kesin teminat alınır. Fiyat farkı olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de karşılanabilir. 4735 sayılı Kanunun 12. maddesinde ise “Ek Kesin Teminat”a yer verilmiştir. Buna göre; Fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde fiyat farkı olarak ödenecek bedelin, sözleşme bedelinde artış meydana gelmesi halinde bu artış tutarının % 6'sı oranında teminat olarak kabul edilen değerler üzerinden ek kesin teminat alınır. Fiyat farkı olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de karşılanabilir. Ek kesin teminatın, teminat mektubu olarak alınması halinde, kesin teminatın süresinden az olmamak üzere yüklenicinin vereceği ek kesin teminat mektubunun süresi İdarece sözleşmede belirtilecektir. Eğer sözleşmeye göre süre uzatımı yapılması halinde, ek kesin teminat mektubunun süresinin, uzatılan süre kadar yenileneceği sözleşmede açıkça belirtilecektir. Bununla birlikte, Her ne suretle olursa olsun, İdarece alınan teminatlar haczedilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz. Ayrıca, gerek kesin teminat gerekse ek kesin teminat, 4734 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinde belirtilen değerlerle her zaman değiştirilebilir. 37 37

Kesin teminat miktarı ile kesin teminatın iadesine ait şartlar TEMİNATLARIN GERİ VERİLMESİ İşin, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve Yüklenicinin bu işten dolayı İdareye herhangi bir borcunun olmadığı İdarece tespit edildikten sonra, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tamamı; Sosyal Sigortalar Kurumundan alınan ilişiksiz belgesinin İdareye verilmesinin ardından, Yükleniciye iade edilir. İşin, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve Yüklenicinin bu işten dolayı İdareye herhangi bir borcunun olmadığı İdarece tespit edildikten sonra, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tamamı; Sosyal Sigortalar Kurumundan alınan ilişiksiz belgesinin İdareye verilmesinin ardından, Yükleniciye iade edilir. Ancak, Sözleşmenin konusunun piyasadan hazır halde alınıp satılan mal alımı olması halinde ilişiksiz belgesi getirilmesine ilişkin düzenlemeye sözleşmede yer verilmeyecektir.

Kesin teminat miktarı ile kesin teminatın iadesine ait şartlar TEMİNATLARIN GERİ VERİLMESİ Yüklenicinin iş nedeniyle İdareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanuni vergi kesintilerinin malın kesin kabul tarihine/garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin ve ek kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı Yükleniciye iade edilir. Yüklenicinin ihale konusu iş nedeniyle İdareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanuni vergi kesintilerinin malın kesin kabul tarihine/garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin ve ek kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı Yükleniciye iade edilir.

Kesin teminat miktarı ile kesin teminatın iadesine ait şartlar İADE EDİLEMEYEN TEMİNATLAR Mahsup işleminin yapılmasına gerek bulunmayan hallerde, işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren 2 yıl içinde İdarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilmeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve düzenleyen banka veya özel finans kurumuna iade edilir. Teminat mektubu dışındaki teminatlar sürenin bitiminde Hazineye gelir kaydedilir. Her ne suretle olursa olsun, İdarece alınan teminatlar haczedilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz. Mahsup işleminin yapılmasına gerek bulunmayan hallerde, işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren 2 yıl içinde İdarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilmeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve düzenleyen banka veya özel finans kurumuna iade edilir. Teminat mektubu dışındaki teminatlar sürenin bitiminde Hazineye gelir kaydedilir.

Garanti istenilen hallerde süresi ve garantiye ilişkin şartlar Garanti kapsamındaki malzemede sözleşme süresi içerisinde tespit edilecek hata, ayıp ve eksikliklerin garanti sağlayan kişi veya kuruluş tarafından giderilmesini Yüklenici üstelenecektir. Bu yükümlülüğün Yüklenici tarafından yerine getirilmemesi halinde İdare, garantinin sağlanması için yapacağı tüm giderleri Yüklenicinin alacaklarından kesmek veya teminatını paraya çevirmek suretiyle tahsil etmek hakkına sahiptir. Garanti kapsamındaki malzemede sözleşme süresi içerisinde tespit edilecek hata, ayıp ve eksikliklerin garanti sağlayan kişi veya kuruluş tarafından giderilmesini Yüklenici üstelenecektir. Bu yükümlülüğün Yüklenici tarafından yerine getirilmemesi halinde İdare, garantinin sağlanması için yapacağı tüm giderleri Yüklenicinin alacaklarından kesmek veya teminatını paraya çevirmek suretiyle tahsil etmek hakkına sahiptir.

Garanti istenilen hallerde süresi ve garantiye ilişkin şartlar Yüklenicinin sözleşmede hüküm altına alınmış olmasına rağmen; bakım ve onarım yükümlülüğünü yerine getirmekten imtina etmesi veya gecikmeli olarak yerine getirmesi nedeniyle mallarda oluşacak zarar ve hasarların giderilmesinden Yüklenici sorumlu olacaktır. Yüklenicinin bakım ve onarım yükümlülüğünü tam veya zamanında yerine getirmemesi sebebiyle malın onarımı imkansız hale gelmişse ve bu durum garanti kapsamı dışında ise, Yüklenici, malın aynısını ücretsiz temin etmekle yükümlü olacaktır. Yüklenicinin sözleşmede hüküm altına alınmış olmasına rağmen; bakım ve onarım yükümlülüğünü yerine getirmekten imtina etmesi veya gecikmeli olarak yerine getirmesi nedeniyle mallarda oluşacak zarar ve hasarların giderilmesinden Yüklenici sorumlu olacaktır. Yüklenicinin bakım ve onarım yükümlülüğünü tam veya zamanında yerine getirmemesi sebebiyle malın onarımı imkansız hale gelmişse ve bu durum garanti kapsamı dışında ise, Yüklenici, malın aynısını ücretsiz temin etmekle yükümlü olacaktır.

İşin yapılma yeri, teslim etme ve teslim alma şekil ve şartları İşin adı, yapılma yeri, teslim etme ve teslim alma şekli ile şartları, kısmi, geçici ve kesin kabul işlemleri sözleşmede açıkça yazılacaktır. İşin adı, yapılma yeri, teslim etme ve teslim alma şekli ile şartları, kısmi, geçici ve kesin kabul işlemleri sözleşmede açıkça yazılacaktır.

Gecikme halinde alınacak cezalar İdare tarafından sözleşmede belirtilen süre uzatımından ve sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışlarından kaynaklanan haller hariç, iş zamanında bitirilmediği/mal teslim edilmediği takdirde geçen her takvim günü için Yükleniciye yapılacak ödemelerden sözleşme bedeli üzerinden gecikme cezası kesilecektir. Kesilecek toplam ceza tutarı hiçbir şekilde ihale bedelini aşamayacaktır. İşe Başlama ve İş Bitirme Tarihleri, idari şartname ve sözleşmede belirtilecektir. İdare tarafından, sözleşmede belirtilen süre uzatımından ve sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışlarından kaynaklanan haller hariç, iş zamanında bitirilmediği/mal teslim edilmediği takdirde geçen her takvim günü için Yükleniciye yapılacak ödemelerden sözleşme bedeli üzerinden gecikme cezası kesilecektir. Kesilecek toplam ceza tutarı hiçbir şekilde ihale bedelini aşamayacaktır.

Gecikme halinde alınacak cezalar Gecikme cezası Yükleniciye ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın ödemelerden kesilir. Bu cezanın ödemelerden karşılanamaması halinde Yükleniciden ayrıca tahsil edilir. İşin süresi içerisinde teslim edilen malların idareye teslim tarihinden itibaren muayene ve kabulünde geçen süreler işin süresinden sayılmaz. İşin süresi içerisinde uygun çıkmayan mallar yerine sadece bir defaya mahsus olmak üzere yeniden getirilen malların muayenesi yapılır. Gecikme cezası Yükleniciye ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın ödemelerden kesilir. Bu cezanın ödemelerden karşılanamaması halinde Yükleniciden ayrıca tahsil edilir. İşin süresi içerisinde teslim edilen malların idareye teslim tarihinden itibaren muayene ve kabulünde geçen süreler işin süresinden sayılmaz. İşin süresi içerisinde uygun çıkmayan mallar yerine sadece bir defaya mahsus olmak üzere yeniden getirilen malların muayenesi yapılır.

Mücbir sebepler ve süre uzatımı verilebilme şartları, sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler MÜCBİR SEBEPLER Doğal afetler, Kanuni grev, Genel salgın hastalık, Kısmî veya genel seferberlik ilânı, Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller. 4735 sayılı Kanunun 10. maddesinde “Mücbir Sebep” olarak kabul edilebilecek haller belirtilmiştir. Bunlar: 1) Doğal afetler, 2) Kanuni grev, 3) Genel salgın hastalık, 4) Kısmî veya genel seferberlik ilânı, 5) Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller.

Mücbir sebepler ve süre uzatımı verilebilme şartları, sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler Süre uzatımı verilebilmesi, idare tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için: yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen 20 gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması, yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur. Süre uzatımı verilebilmesi, idare tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için: -yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, -taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, -yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması, -mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması, -yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.

Mücbir sebepler ve süre uzatımı verilebilme şartları, sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler İŞ ARTIŞI İdare ve yüklenici tarafından sözleşmenin imzalanması aşamasında objektif olarak öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işi; Sözleşmeye konu alım içinde kalması ve İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması şartlarıyla anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10'una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20'sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir. İdare ve yüklenici tarafından sözleşmenin imzalanması aşamasında objektif olarak öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işi; -Sözleşmeye konu alım içinde kalması ve -İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması Şartlarıyla, -anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10'una, -birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20'sine, kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.

Mücbir sebepler ve süre uzatımı verilebilme şartları, sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler İŞ ARTIŞI Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Bakanlar Kurulu bu oranı sözleşme bazında % 40'a kadar arttırmaya yetkilidir. İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur. Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Bakanlar Kurulu bu oranı sözleşme bazında % 40'a kadar arttırmaya yetkilidir. İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur. 49 49

Mücbir sebepler ve süre uzatımı verilebilme şartları, sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler İŞ EKSİLİŞİ Sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağının anlaşılması halinde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir. İşin sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağının anlaşılması halinde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.

Denetim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar Teslim edilen mal, hizmet, yapım veya yapılan işin muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılır. Mal veya yapılan iş yüklenici tarafından idareye teslim edilmedikçe muayene ve kabul işlemleri yapılamaz. Taahhüdün tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli bölümleri için kısmî kabul yapılabilir. 4735 sayılı Kanunda, Taahhüdün istenilen şekilde yerine getirilip getirilmediğinin tespiti için, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonlarının görevlendirilmesi öngörülmüştür. Muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılacak işlemler, mal veya yapılan işin idareye teslimi üzerine başlayacaktır. Ancak, muayene ve kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu ortadan kaldırmaması şartıyla, imalat veya üretim süreci gerektiren işlerde; -geri dönüşü olmayan hataların ortaya çıkmasını önlemek, -teslim süresinde gecikmelere yol açmamak ve -hataların zamanında giderilmesini sağlamak amacıyla işin ihale dokümanında belirlenen kalite ve özelliğe uygun üretilip üretilmediğinin üretim aşamasında denetlenmesine de imkân tanınmıştır. Bununla birlikte, Taahhüdün tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli bölümleri için kısmî kabul de yapılabilecektir.

Yapım işlerinde iş ve işyerinin sigortalanması ile yapı denetimi ve sorumluluğuna ilişkin şartlar Yapım işlerinde yüklenici; işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile yapılan işin biten kısımları için, özellik ve niteliklerine göre işe başlama tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçen süre içinde oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı ihale dokümanında belirtilen şekilde sigorta yaptırmak zorundadır. 4735 sayılı Kanunun 9. maddesinde, Ortaya çıkabilecek risklere karşı koruma sağlanması ve işin planlanan sürede bitirilebilmesi amacıyla, yapım işlerinde işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makinaları, taşıtlar, tesisler ile yapılan işin biten kısımları için, işe başlama tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçen süre içinde oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı yüklenici tarafından ihale dokümanında belirtilen şekilde "All Risk" türü sigorta yaptırma zorunluluğu getirilmiştir.

Yapım işlerinde iş ve işyerinin sigortalanması ile yapı denetimi ve sorumluluğuna ilişkin şartlar İşin devamı sırasında işyerinde yapılacak çalışmalar nedeniyle, işçilerle çevre halkının kazaya uğramalarını, zarar görmelerini ve işlerde zarar ve hasar meydana gelmesini önleyici tedbirlerin alınmasından da yüklenici sorumlu olup, alınan bütün tedbirlere rağmen, yüklenicinin yaptığı işlerden dolayı üçüncü kişilerin kendilerine veya mallarına zarar verilmesi ihtimaline karşı mali mesuliyet sigortası yaptırmakla da yükümlüdür. Ayrıca yüklenici, İşin devamı sırasında işyerinde yapılacak çalışmalar nedeniyle, işçilerle çevre halkının kazaya uğramalarını, zarar görmelerini ve işlerde zarar ve hasar meydana gelmesini önleyici tedbirlerin alınmasından da sorumlu olup, alınan bütün tedbirlere rağmen, yüklenicinin yaptığı işlerden dolayı üçüncü kişilerin kendilerine veya mallarına zarar verilmesi ihtimaline karşı, mali mesuliyet sigortası yaptırmakla da yükümlüdür.

Sözleşmede değişiklik yapılma şartları Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla, sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılabilir. a) İşin yapılma veya teslim yeri, b)İşin süresinden önce yapılması veya teslim edilmesi, kaydıyla işin süresi ve bu süreye uygun olarak ödeme şartlarında değişiklik yapılabilir. 4735 sayılı Kanunla, Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve karşılıklı anlaşılması kaydıyla, işin yerinde, süresinde ve buna bağlı olarak ödeme şartlarında değişiklik yapılmasına imkân tanınmıştır.

Sözleşmede değişiklik yapılma şartları SÖZLEŞMENİN DEVRİ Sözleşme, zorunlu hallerde ihale yetkilisinin yazılı izni ile başkasına devredilebilir. Ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki şartların aranması zorunludur. Sözleşmenin devredilmesi halinde bunun Kamu İhale Kurumuna bildirilmesi zorunludur. Sözleşmenin zorunlu hallerde ihale yetkilisinin izni ile başkasına devri mümkündür. Ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki şartların aranması zorunludur. Sözleşmenin devredilmesi halinde bunun Kamu İhale Kurumuna bildirilmesi zorunludur.

Sözleşmede değişiklik yapılma şartları SÖZLEŞMENİN DEVRİ İsim ve statü değişikliği gereği yapılan devirler hariç olmak üzere, bir sözleşmenin devredildiği tarihi takibeden üç yıl içinde aynı yüklenici tarafından başka bir sözleşme devredilemez veya devir alınamaz. İzinsiz devredilen veya devir alınan veya bir sözleşmenin devredildiği tarihi takibeden üç yıl içinde devredilen veya devir alınan sözleşmeler feshedilerek, devreden ve devir alanlar hakkında 20, 22 ve 26 ncı madde hükümleri uygulanır. Bununla birlikte Kanunda, taahhüdünü yerine getirme konusunda sorumlu davranabilecek isteklilerin kamuya karşı yüklenimde bulunmasını sağlamak üzere, aynı yüklenici tarafından isim ve statü değişikliği gereği yapılan devirler hariç, üç yıl içinde birden fazla sözleşmenin devredilemeyeceği veya devir alınamayacağı hükme bağlanmıştır. Bu hükme uymayanlar hakkında ihalelere katılmaktan geçici yasaklama kararı verilmesine ilişkin hükmün uygulanması ve izinsiz devir yapılması halinde de sözleşmenin feshedilmesi öngörülmektedir. 20- İdarenin sözleşmeyi feshetmesi 22- Sözleşmenin Feshine İlişkin Düzenlemeler 26- İhalelere Katılmaktan Yasaklama

Sözleşmede değişiklik yapılma şartları Yüklenicinin Ölümü, İflası, Ağır Hastalığı, Tutukluluğu veya Mahkumiyeti Yüklenicinin ölümü halinde; Sözleşme feshedilmek suretiyle hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek kesin teminatları ve varsa diğer alacakları varislerine verilir. Ancak, aynı şartları taşıyan ve talepte bulunan varislere idarenin uygun görmesi halinde, ölüm tarihini izleyen otuz gün içinde varsa ek teminatlar dahil taahhüdün tamamı için gerekli kesin teminatı vermeleri şartıyla sözleşme devredilebilir. Yüklenicinin iflas etmesi halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç hakkında Kanunun 20 ve 22 nci maddesine göre işlem yapılır. Yüklenicinin ölümü halinde; Sözleşme feshedilmek suretiyle hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek kesin teminatları ve varsa diğer alacakları varislerine verilir. Ancak, aynı şartları taşıyan ve talepte bulunan varislere idarenin uygun görmesi halinde, ölüm tarihini izleyen otuz gün içinde varsa ek teminatlar dahil taahhüdün tamamı için gerekli kesin teminatı vermeleri şartıyla sözleşme devredilebilir. Yüklenicinin iflas etmesi halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç hakkında sözleşmenin feshine ilişkin işlemler yapılır. 20- İdarenin sözleşmeyi feshetmesi 22- Sözleşmenin Feshine İlişkin Düzenlemeler

Sözleşmede değişiklik yapılma şartları Yüklenicinin Ölümü, İflası, Ağır Hastalığı, Tutukluluğu veya Mahkumiyeti Ağır hastalık, tutukluluk veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyeti nedeni ile yüklenicinin taahhüdünü yerine getirememesi halinde: Bu durumun oluşunu izleyen otuz gün içinde yüklenicinin teklif edeceği ve ilgili idarenin kabul edeceği birinin vekil tayin edilmesi koşuluyla taahhüde devam edilebilir. Ancak, yüklenicinin kendi serbest iradesi ile vekil tayin edecek durumda olmaması halinde, yerine ilgililerce aynı süre içinde genel hükümlere göre bir yasal temsilci tayin edilmesi istenebilir. Bu hükümlerin uygulanmaması halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır. Yüklenicinin ağır hastalığı, tutukluluğu veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyeti nedeni ile taahhüdünü yerine getirememesi halinde: Bu durumun oluşunu izleyen otuz gün içinde yüklenicinin teklif edeceği ve ilgili idarenin kabul edeceği birinin vekil tayin edilmesi koşuluyla taahhüde devam edilebilir. Ancak, yüklenicinin kendi serbest iradesi ile vekil tayin edecek durumda olmaması halinde, yerine ilgililerce aynı süre içinde genel hükümlere göre bir yasal temsilci tayin edilmesi istenebilir. Bu hükümlerin uygulanmaması halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında sözleşmenin feshine ilişkin işlemler yapılır. 20- İdarenin sözleşmeyi feshetmesi 22- Sözleşmenin Feshine İlişkin Düzenlemeler

Sözleşmede değişiklik yapılma şartları Yüklenicinin Ortak Girişim Olması Halinde Ölüm, İflas, Ağır Hastalık, Tutukluluk veya Mahkumiyet Ortak girişimlerce yerine getirilen taahhütlerde, ortak girişimi oluşturan kişilerden birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması sözleşmenin devamına engel olmaz. Ancak, bunlardan biri idareye pilot veya koordinatör ortak olarak bildirilmiş ise, pilot veya koordinatör ortağın gerçek veya tüzel kişi olmasına göre iflas, ağır hastalık, tutukluluk, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyet veya dağılma hallerinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır. Pilot veya koordinatör ortağın ölümü halinde ise sözleşme feshedilmek suretiyle yapılmış olan işler tasfiye edilerek kesin teminat iade edilir. Ortak girişimlerce yerine getirilen taahhütlerde, ortak girişimi oluşturan kişilerden birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması sözleşmenin devamına engel olmaz. Ancak, bunlardan biri idareye pilot veya koordinatör ortak olarak bildirilmiş ise, pilot veya koordinatör ortağın gerçek veya tüzel kişi olmasına göre iflas, ağır hastalık, tutukluluk, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyet veya dağılma hallerinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında sözleşmenin feshine ilişkin işlemler yapılır. 20- İdarenin sözleşmeyi feshetmesi 22- Sözleşmenin Feshine İlişkin Düzenlemeler Pilot veya koordinatör ortağın ölümü halinde ise sözleşme feshedilmek suretiyle yapılmış olan işler tasfiye edilerek kesin teminat iade edilir.

Sözleşmede değişiklik yapılma şartları Yüklenicinin Ortak Girişim Olması Halinde Ölüm, İflas, Ağır Hastalık, Tutukluluk veya Mahkumiyet Bu durumların oluşunu izleyen otuz gün içinde diğer ortakların teklifi ve idarenin uygun görmesi halinde de, teminat dahil o iş için pilot veya koordinatör ortağın yüklenmiş olduğu sorumlulukların üstlenilmesi kaydıyla sözleşme yenilenerek işe devam edilebilir. Pilot veya koordinatör ortak dışındaki ortaklardan birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması halinde, diğer ortaklar teminat dahil işin o ortağa yüklediği sorumlulukları da üstlenerek taahhüdü yerine getirirler. Bu durumların oluşunu izleyen otuz gün içinde diğer ortakların teklifi ve idarenin uygun görmesi halinde de, teminat dahil o iş için pilot veya koordinatör ortağın yüklenmiş olduğu sorumlulukların üstlenilmesi kaydıyla sözleşme yenilenerek işe devam edilebilir. Pilot veya koordinatör ortak dışındaki ortaklardan birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması halinde, diğer ortaklar teminat dahil işin o ortağa yüklediği sorumlulukları da üstlenerek taahhüdü yerine getirirler.

Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar Sözleşmenin fesih nedenleri Yüklenicinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu veya mahkumiyeti Yüklenicinin sözleşmeyi feshetmesi İdarenin sözleşmeyi feshetmesi Sözleşmeden önceki yasak fiil ve davranışlar nedeniyle fesih Mücbir sebep nedeniyle fesih Öngörülen yasal iş artış oranının aşılması halinde zorunlu tasfiye Sözleşmenin karşılıklı olarak feshi. Sözleşmenin fesih nedenleri -Yüklenicinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu veya mahkumiyeti -Yüklenicinin sözleşmeyi feshetmesi -İdarenin sözleşmeyi feshetmesi -Sözleşmeden önceki yasak fiil ve davranışlar nedeniyle fesih -Mücbir sebep nedeniyle fesih -Öngörülen yasal iş artış oranının aşılması halinde zorunlu tasfiye -Sözleşmenin karşılıklı olarak feshi.

Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar Yüklenicinin Sözleşmeyi Feshetmesi Sözleşme yapıldıktan sonra mücbir sebep halleri dışında yüklenicinin mali acz içinde bulunması nedeniyle taahhüdünü yerine getiremeyeceğini gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak bildirmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Sözleşme yapıldıktan sonra mücbir sebep halleri dışında yüklenicinin mali acz içinde bulunması nedeniyle taahhüdünü yerine getiremeyeceğini gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak bildirmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar İdarenin Sözleşmeyi Feshetmesi Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi halinde, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az yirmi gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi 2 halde idare sözleşmeyi feshetme hakkına sahiptir: 1) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az yirmi gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi,

Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar İdarenin Sözleşmeyi Feshetmesi Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi, Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. 2) Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25 inci maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi, Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar Sözleşmeden Önceki Yasak Fiil veya Davranışlar Nedeniyle Fesih Yüklenicinin, ihale sürecinde yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun sözleşme yapıldıktan sonra tespit edilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Sözleşme yapıldıktan sonra, yüklenicinin ihale sürecinde Kamu İhale Kanununa göre yasak fiil veya davranışlarda bulunmuş olduğunun tespit edilmesi halinde de sözleşmenin feshi ve kesin teminatın gelir kaydedilmesi gerekmektedir.

Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar Sözleşmeden Önceki Yasak Fiil veya Davranışlar Nedeniyle Fesih İstisna: Taahhüdün en az % 80'inin tamamlanmış olması ve taahhüdün tamamlattırılmasında kamu yararı bulunması kaydıyla; bazı durumlarda sözleşme feshedilmeden taahhüt tamamlattırılabilir. Ancak Kanunda, -taahhüdün en az % 80 inin tamamlanmış olması ve -taahhüdün tamamlattırılmasında kamu yararı bulunması kaydıyla, bazı durumlar için sözleşme feshedilmeden taahhüdün tamamlanmasına imkân tanınmıştır.

Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar Sözleşmeden Önceki Yasak Fiil veya Davranışlar Nedeniyle Fesih İvediliği nedeniyle taahhüdün kalan kısmının yeniden ihale edilmesi için yeterli sürenin bulunmaması Taahhüdün başka bir yükleniciye yaptırılmasının mümkün olmaması Yüklenicinin yasak fiil veya davranışının taahhüdünü tamamlamasını engelleyecek nitelikte olmaması Bunlar: 1- İvediliği nedeniyle taahhüdün kalan kısmının yeniden ihale edilmesi için yeterli sürenin bulunmaması 2- Taahhüdün başka bir yükleniciye yaptırılmasının mümkün olmaması 3- Yüklenicinin yasak fiil veya davranışının taahhüdünü tamamlamasını engelleyecek nitelikte olmaması Halleridir. Bu hallerde, idare sözleşmeyi feshetmeksizin yükleniciden taahhüdünü tamamlamasını isteyebilir ve bu takdirde yüklenici taahhüdünü tamamlamak zorundadır.

Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar Sözleşmeden Önceki Yasak Fiil veya Davranışlar Nedeniyle Fesih Ancak bu durumda, yüklenici hakkında 26 ncı madde hükmüne göre işlem yapılır ve yükleniciden kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı kadar ceza tahsil edilir. Bu ceza hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de tahsil edilebilir. Bu düzenleme, yasak fiil veya davranışta bulunanlar hakkında uygulanacak müeyyidelerin tamamlanma aşamasında bulunan taahhüdü aksatmaması amacıyla yapılmış olmakla birlikte, yüklenici hakkında 26. maddeye göre ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmesi ve yükleniciden kesin teminat ve varsa ek kesin teminat tutarında ceza tahsil edilmesine ilişkin müeyyidelerin uygulanması da gerekli görülmüştür.

Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar Mücbir Sebeplerden Dolayı Sözleşmenin Feshi Mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshedilmesi halinde, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar iade edilir. Mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshedilmesi halinde, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar iade edilir.

Yüklenicinin sözleşme konusu iş ile ilgili çalıştıracağı personele ilişkin sorumlulukları Yüklenici, işin yerine getirilmesi sırasında yasa, yönetmelik ve tüzükler ile belirlenen ve ILO standartlarına uygun iş ve işçi sağlığı ile ilgili tüm güvenlik önlemlerini alacaktır. Yüklenicinin ilgili mevzuata göre gerekli önlemleri almasına rağmen olabilecek kazalarda, Yüklenicinin personelinden kazaya uğrayanların tedavilerine ilişkin giderlerle kendilerine ödenecek tazminat Yükleniciye aittir. Ayrıca personelden iş başında veya iş yüzünden ölenlerin defin giderleri ile ailelerine ödenecek tazminatın tümü de Yüklenici tarafından karşılanır. Yüklenici, işin yerine getirilmesi sırasında yasa, yönetmelik ve tüzükler ile belirlenen ve ILO standartlarına uygun iş ve işçi sağlığı ile ilgili tüm güvenlik önlemlerini alacaktır. Yüklenicinin ilgili mevzuata göre gerekli önlemleri almasına rağmen olabilecek kazalarda, Yüklenicinin personelinden kazaya uğrayanların tedavilerine ilişkin giderlerle kendilerine ödenecek tazminat Yükleniciye aittir. Ayrıca personelden iş başında veya iş yüzünden ölenlerin defin giderleri ile ailelerine ödenecek tazminatın tümü de Yüklenici tarafından karşılanır.

Yüklenicinin sözleşme konusu iş ile ilgili çalıştıracağı personele ilişkin sorumlulukları Yüklenicinin teknik ve idari personeli ile Alt Yüklenicileri ve bunların personeli arasında her ne şekilde olursa olsun, iş başında bulunmasına engel durumları tespit edilenler, İdare tarafından yapılacak bildirim üzerine, Yüklenici tarafından derhal iş başından uzaklaştırılır. Yüklenicinin teknik ve idari personeli ile Alt Yüklenicileri ve bunların personeli arasında her ne şekilde olursa olsun, iş başında bulunmasına engel durumları tespit edilenler, İdare tarafından yapılacak bildirim üzerine, Yüklenici tarafından derhal iş başından uzaklaştırılır.

İhale dokümanında yer alan bütün belgelerin sözleşmenin eki olduğu İhale dokümanı, sözleşmenin eki ve ayrılmaz parçası olup, idareyi ve yükleniciyi bağlar. Ancak, sözleşme hükümleri ile ihale dokümanını oluşturan belgelerdeki hükümler arasında çelişki ya da farklılık olması halinde, ihale dokümanında yer alan hükümler esas alınır. Varsa, zeyilnameler ait oldukları dokümanın öncelik sırasına sahiptir İhale dokümanı, sözleşmenin eki ve ayrılmaz parçası olup, idareyi ve yükleniciyi bağlar. Ancak, sözleşme hükümleri ile ihale dokümanını oluşturan belgelerdeki hükümler arasında çelişki ya da farklılık olması halinde, ihale dokümanında yer alan hükümler esas alınır. Ayrıca varsa, zeyilnameler ait oldukları dokümanın öncelik sırasına sahiptir 72 72

İhale dokümanında yer alan bütün belgelerin sözleşmenin eki olduğu Sözleşmenin Ekleri İhale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralaması aşağıdaki gibidir: 1- Yapım İşleri Genel Şartnamesi, 2- İdari Şartname, 3- Sözleşme Tasarısı, 4- Uygulama Projesi, 5- Mahal Listesi, 6- Özel Teknik Şartname, 7- Genel Teknik Şartname, 8- Açıklamalar (varsa), 9- Diğer Ekler. İhale dokümanını oluşturan belgelerin öncelik sıralaması şöyledir: 1- Yapım İşleri Genel Şartnamesi, 2- İdari Şartname, 3- Sözleşme Tasarısı, 4- Uygulama Projesi, 5- Mahal Listesi, 6- Özel Teknik Şartname, 7- Genel Teknik Şartname, 8- Açıklamalar (varsa), 9- Diğer Ekler.

İhale dokümanında yer alan bütün belgelerin sözleşmenin eki olduğu Sözleşmelerde Yer Alacak Diğer Hususlar İdarelerce, Tip Sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde, ihale dokümanına, 4734 sayılı Kanun ile 4735 sayılı Kanun hükümlerine ve bunlara ilişkin Genel Şartnameler ile diğer düzenleyici mevzuata ve emredici hukuk kurallarına aykırı olmamak ve Tip Sözleşme hükümlerinde değişiklik yapmamak veya sonuçlarını ortadan kaldırmamak üzere, işin özelliğine göre sözleşmelerde başka düzenlemelere yer verilebilir. Bununla birlikte, İdarelerce, Tip Sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde, ihale dokümanına, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine ve bunlara ilişkin Kamu İhale Kurumu tarafından yayınlanan Genel Şartnameler ile diğer düzenleyici mevzuata ve emredici hukuk kurallarına aykırı olmamak ve Tip Sözleşme hükümlerinde değişiklik yapmamak veya sonuçlarını ortadan kaldırmamak üzere, işin özelliğine göre sözleşmelerde “Sözleşmelerde Yer Alacak Diğer Hususlar” başlığı altında başka düzenlemelere yer verilebilir. 74 74

Anlaşmazlıkların çözümü Sözleşmenin yürütülmesi sırasında taraflar arasında doğabilecek anlaşmazlıkların esas olarak Türk Mahkemelerince çözümlenmesi öngörülecektir. Uluslararası katılıma açık şekilde yapılan ihalelerde, sözleşmenin yürütülmesi sırasında taraflar arasında çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin olarak milletlerarası tahkim öngörülebilir. Sözleşmenin yürütülmesi sırasında taraflar arasında doğabilecek anlaşmazlıkların esas olarak Türk Mahkemelerince çözümlenmesi gerekmektedir. Ancak uluslararası katılıma açık şekilde yapılan ihalelerde, sözleşmenin yürütülmesi sırasında taraflar arasında çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin olarak milletlerarası tahkim öngörülebilir.

Yasak Fiil ve Davranışlar a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla sözleşmeye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek. b) Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek. c) Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak. 4735 sayılı Kanunun 25. maddesinde yasak fiil ve davranışlara yer verilmiştir. Bunlar: a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla sözleşmeye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek. b) Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek. c) Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak.

Yasak Fiil ve Davranışlar d) Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek. e) Bilgi ve deneyimini idarenin zararına kullanmak veya 29 uncu madde hükümlerine aykırı hareket etmek. f) Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek. g) Sözleşmenin 16 ncı madde hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir alınması. d) Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek. e) Bilgi ve deneyimini idarenin zararına kullanmak veya 29 uncu madde hükümlerine aykırı hareket etmek. f) Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek. g) Sözleşmenin 16 ncı madde hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir alınması.

İhalelere Katılmaktan Yasaklama Yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, 4734 sayılı Kanunun 2 nci ve 3 üncü maddeleri ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, sözleşmeyi uygulayan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir. Yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, 4734 sayılı Kanunun 2 nci ve 3 üncü maddeleri ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, sözleşmeyi uygulayan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir.

İhalelere Katılmaktan Yasaklama Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.

İhalelere Katılmaktan Yasaklama Bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak ihalelere de iştirak ettirilmezler. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur. İdareler, Kanunda belirtilen yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür. Bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak ihalelere de iştirak ettirilmezler. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur. İdareler, Kanunda belirtilen yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

Yüklenicilerin Ceza Sorumluluğu Hükmolunacak cezanın yanısıra, idarece Kanuna göre verilen yasaklama kararının bitiş tarihinden itibaren uygulanmak şartıyla bir yıldan az olmamak üzere üç yıla kadar bu Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan mahkeme kararıyla 26 ncı maddenin ikinci fıkrasında sayılanlarla birlikte yasaklanırlar. Yasak fiil veya davranışlardan bazılarının Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil etmesi ve cezai müeyyidesi bulunması nedeniyle, bu fiil veya davranışta bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile o işteki ortak veya vekilleri hakkında ceza kovuşturması yapılması gerekir. Kovuşturma sonunda hükmolunacak cezanın yanısıra, bu fiil veya davranışta bulunanlar ile o işteki ortak veya vekillerinin, yasaklama kararının bitiş tarihinden itibaren uygulanmak üzere bir yılla üç yıl arasında kamu ihalelerine katılmaktan mahkeme kararıyla yasaklanmaları da gerekmektedir.

Yüklenicilerin Ceza Sorumluluğu Bu Kanunda belirtilen yasak fiil veya davranışları nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bu kişilerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri veya bu kişilerin ortağı olduğu şahıs şirketleri, mahkeme kararı ile sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır Yargılama sonunda suçun sabit görülme olasılığı dikkate alınarak yeni ihtilaflara yol açılmaması için, yargılama sonuna kadar ilgililerin kamu ihalelerine katılmaları yasaktır. Ayrıca, Suç işlemeyi alışkanlık haline getirenlerin kamuya karşı mesleklerini gerektiği şekilde yapamayacakları gerekçesiyle, bu fiil veya davranışları nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bunların şirketlerinin mahkeme kararıyla sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmaları hükme bağlanmıştır.

Yüklenicilerin Ceza Sorumluluğu Bu madde hükümlerine göre; mahkeme kararı ile yasaklananlar ve ceza hükmolunanlar, Cumhuriyet Savcılıklarınca sicillerine işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna, meslek sicillerine işlenmek üzere de ilgili meslek odalarına bildirilir. Sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlara ilişkin mahkeme kararları, Kamu İhale Kurumunca bildirimi izleyen onbeş gün içinde Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle duyurulur. Bu madde hükümlerine göre; mahkeme kararı ile yasaklananlar ve ceza hükmolunanlar, Cumhuriyet Savcılıklarınca sicillerine işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna, meslek sicillerine işlenmek üzere de ilgili meslek odalarına bildirilir. Sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlara ilişkin mahkeme kararları, Kamu İhale Kurumunca bildirimi izleyen onbeş gün içinde Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle duyurulur.

Görevlilerin Ceza Sorumluluğu Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri, yapı denetim görevlileri ve ihtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin, görevlerini kanunî gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır. Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir. Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri, yapı denetim görevlileri ve ihtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin, görevlerini kanunî gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır. Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir.

Görevlilerin Ceza Sorumluluğu Bu Kanuna aykırı fiil veya davranışlardan dolayı hüküm giyen idare görevlileri, bu Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler. Bu Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, bu Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar. Bu Kanuna aykırı fiil veya davranışlardan dolayı hüküm giyen idare görevlileri, bu Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler. Bu Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, bu Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar

Bilgi ve belgeleri açıklama yasağı Bu Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanlar; yüklenicilerin iş ve işlemlerine, teknik ve mali yapılarına ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri ifşa edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksine hareket edenler hakkında ilgisine göre 26 veya 28 inci maddede belirtilen müeyyideler uygulanır. Bu Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanlar; yüklenicilerin iş ve işlemlerine, teknik ve mali yapılarına ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri ifşa edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksine hareket edenler hakkında ilgisine göre İhalelere Katılmaktan yasaklama veya Görevlilerin ceza sorumluluğuna ilişkin müeyyideler uygulanır. 26- İhalelere Katılmaktan yasaklama 28- Görevlilerin ceza sorumluluğu

Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler Kamu kaynaklarının verimli bir biçimde kullanılmasını ve sözleşmelerin etkin bir biçimde uygulanmasını sağlamak amacıyla kamu taahhütlerinde sorumluluğunu yerine getirmeyen yükleniciler, danışmanlık hizmeti sunucuları, tedarikçiler ve hizmet sunucuları ile idare görevlileri hakkında cezai yaptırımlar etkinleştirilmiştir. 4735 sayılı Kanunla ayrıca, Kamu kaynaklarının verimli bir biçimde kullanılmasını ve sözleşmelerin etkin bir biçimde uygulanmasını sağlamak amacıyla kamu taahhütlerinde sorumluluğunu yerine getirmeyen yükleniciler, danışmanlık hizmeti sunucuları, tedarikçiler ve hizmet sunucuları ile idare görevlileri hakkında cezai yaptırımlar etkinleştirilmiştir. 87 87

Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler Yükleniciler, alt yükleniciler, Kamu yapı denetim görevlileri, Danışmanlık hizmeti sunucuları, Kesin kabul tarihinden itibaren müştereken ve müteselsilen 15 yıl süre ile sorumludurlar. Tedarikçiler ve hizmet sunucuları 5 yıl süre ile sorumludurlar -Yükleniciler, alt yükleniciler, -Kamu yapı denetim görevlileri, -Danışmanlık hizmeti sunucuları, Kesin kabul tarihinden itibaren müştereken ve müteselsilen 15 yıl süre ile sorumludurlar. -Tedarikçiler ve hizmet sunucuları ise yaptıkları işlerden 5 yıl süre ile sorumludurlar 88 88

Yapım İşlerinde Yüklenicilerin ve Alt Yüklenicilerin Sorumluluğu Yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden itibaren kesin kabul tarihine kadar sorumlu olacağı gibi, kesin kabul onay tarihinden itibaren de onbeş yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre yüklenici ve alt yüklenicilere ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında yüklenicilerin ceza sorumluluğuna dair hükümler uygulanır. Yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden itibaren kesin kabul tarihine kadar sorumlu olacağı gibi, kesin kabul onay tarihinden itibaren de onbeş yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre yüklenici ve alt yüklenicilere ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında yüklenicilerin ceza sorumluluğuna dair hükümler uygulanır.

Yapı Denetim Görevlilerinin Sorumluluğu Yapı denetimini yerine getiren idare görevlileri, denetim eksikliği nedeniyle işin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmamasından ortaya çıkan zarar ve ziyandan onbeş yıl süre ile yüklenici ile birlikte müteselsilen sorumludur. Ayrıca haklarında görevlilerin ceza sorumluluğuna dair hükümler uygulanır. Yapı denetimini yerine getiren idare görevlileri, denetim eksikliği nedeniyle işin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmamasından ortaya çıkan zarar ve ziyandan onbeş yıl süre ile yüklenici ile birlikte müteselsilen sorumludur. Ayrıca haklarında görevlilerin ceza sorumluluğuna dair hükümler uygulanır

Danışmanlık Hizmeti Sunucularının Sorumluluğu Danışmanlık hizmetlerinde; tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, hatalı yaklaşık maliyet tespiti, işlerin yürürlükteki mevzuata uygun olarak yapılmaması, meslek ahlakına uygun davranılmaması, bilgi ve deneyimin idarenin yararına kullanılmaması ve benzeri nedenlerle meydana gelen zarar ve ziyandan hizmet sunucusu doğrudan, yapı denetimi hizmetinin sunulduğu durumda ise yapım işini üstlenen yüklenici ve alt yüklenicilerle birlikte onbeş yıl süre ile müteselsilen sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre hizmet sunucusuna ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında yüklenicilerin ceza sorumluluğuna dair hükümler uygulanır. Danışmanlık hizmetlerinde; tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, hatalı yaklaşık maliyet tespiti, işlerin yürürlükteki mevzuata uygun olarak yapılmaması, meslek ahlakına uygun davranılmaması, bilgi ve deneyimin idarenin yararına kullanılmaması ve benzeri nedenlerle meydana gelen zarar ve ziyandan hizmet sunucusu doğrudan, yapı denetimi hizmetinin sunulduğu durumda ise yapım işini üstlenen yüklenici ve alt yüklenicilerle birlikte onbeş yıl süre ile müteselsilen sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre hizmet sunucusuna ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında yüklenicilerin ceza sorumluluğuna dair hükümler uygulanır.

Tedarikçilerin Sorumluluğu Tedarikçiler taahhütleri çerçevesinde kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme verilmesi veya kullanılması, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre tedarikçiye ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında yüklenicilerin ceza sorumluluğuna dair hükümler uygulanır. Tedarikçiler taahhütleri çerçevesinde kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme verilmesi veya kullanılması, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre tedarikçiye ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında yüklenicilerin ceza sorumluluğuna dair hükümler uygulanır.

Hizmet Sunucularının Sorumluluğu Hizmet sunucuları taahhütleri çerçevesinde kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme seçilmesi, verilmesi veya kullanılması, tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre hizmet sunucusuna ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında yüklenicilerin ceza sorumluluğuna dair hükümler uygulanır. Hizmet sunucuları taahhütleri çerçevesinde kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme seçilmesi, verilmesi veya kullanılması, tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre hizmet sunucusuna ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında yüklenicilerin ceza sorumluluğuna dair hükümler uygulanır.