HALKLA İLİŞKİLER
Halkla ilişkiler : Temelinde ikna, algı kavramları yatmaktadır Halkla ilişkiler : Temelinde ikna, algı kavramları yatmaktadır. Diğer tanımıyla, kurumların kitlelerle iletişim kurmak amacıyla yürüttükleri, pro-aktif ve re-aktif olarak sürdürülebilen, kamu yararı esas alınarak devam ettirilen düzenli faaliyetlerdir.
Halkla ilişkiler uzmanları örgüt yönetimine halkın düşünce ve tutumlarıyla ilgili bilgileri getiren, girişimci fikirler üreten kişilerdir.
Halkla ilişkiler uzmanlarının özellikleri arasında; yaratıcılık, düşünceleri açık ve basit şekilde yazarak/konuşarak iyi ifade edebilme temel şartlarının yanı sıra, halk ile olumlu ilişkiler kurabilme, karar verme ve problem çözme sıralanabilir. Halkla ilişkiler uzmanları; dışa dönük, kendine güvenen, insan psikolojisi ve motivasyonundan anlayan, rekabetçi, esnek ve takımdaş özellikli olmalıdır.
Halkla ilişkiler kavramı, ilk Fransa'da ortaya çıkmıştır; ancak daha çok Amerika Birleşik Devletleri'nde rağbet görmüş ve üzerinde çalışılmıştır.
Şirketler, odaklanma açısından herkesi ele alamaz, daha doğrusu bu imkânsızdır. Bu nedenle çeşitli iletişim modelleriyle mesajını sınırlı sayıda insana veya insan topluluğuna iletmek durumunda kalır. Belli bir hedef kitleye hitap eder.
Temelinde dört ana modelden yola çıkar; Basın ajansı modeli, kamuyu bilgilendirme modeli, iki yönlü asimetrik model, iki yönlü simetrik model. Günümüzde uygulanan temel model; karşılıklı iletişime ve geri bildirime (feed-back) dayalı olan iki yönlü simetrik modeldir.
HALKLA İLİŞKİLER MODELLERİ Kamuyu bilgilendirme Grunig ve Hunt’ın Halkla İlişkiler modelinden birisidir. Bu modelin en önemli temsilcisi Ivy Lee'dir.
Amaç Bilgilendirme İletişim Doğası Tek yönlü, doğruluk önemli İletişim Modeli Kaynak → Hedef Araştırmanın Doğası Çok az okunabilirlik ve okuyucu araştırmaları Günümüzdeki Görüş Alanları Hükümet, kar amacı gütmeyen kuruluşlar
İki yönlü asimetrik Grunig ve Hunt’ın Halkla İlişkiler modelinden birisidir. Bu modelin en önemli temsilcisi E.L.Bernays'dır.
Amaç Bilimsel ikna İletişim Doğası Çift yönlü, karşılıklı dengesiz İletişim Modeli Kaynak → Hedef ← Geri Besleme Araştırma Doğası Formatif, tutum ve dengeleme Günümüzdeki Görüş Alanları Rekabetçi Şirketler
Basın ajansı Grunig ve Hunt’ın Halkla İlişkiler modelinden birisidir. Bu modelin en önemli temsilcisi P.T.Barnum'dur.
Amaç Propaganda İletişim Doğası Tek yönlü, doğruluk şartı yok İletişim Modeli Kaynak → Hedef Araştırma Doğası Çok az Günümüzdeki Görüş Alanları Spor, tiyatro promosyonu
HALKLA İLİŞKİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ Son yıllarda büyük önem kazanan ve büyük gelişme gösteren halkla ilişkilerin, başlangıcı çok eski tarihlere kadar gider. İnsanlık tarihi başladığından beri insanlar birbirleriyle sürekli olarak iletişim içinde olmuşlardır. Daha sonraları devletler kuruldukça krallar yönetimlerindeki halka kendilerini sevdirmek ve hizmetlerini en iyi şekilde sunabilmek için sürekli olarak halkın içine karışmışlardır.
Sümerlerin destanlara konu olmuş ünlü kahramanı ve kralı Gılgamış’ın, kral olduktan sonra kıyafetlerini değiştirmeyip halktan biri gibi davranması ve halkın içine girerek sorunlarıyla ilgilenmesi halkla ilişkilere örnektir. Hatta kendilerine savaşmak niyetiyle gelen Kiş Prensi’nin karşısına çıkarak:”selam sana, soylu Kiş prensi Akka! Seni bizzat selamlamakta biraz geç kaldığım için beni affetmeni dilerim”, deyip kibar bir şekilde başını öne eğer.
Akka hiç beklemediği bu kibar selamlama karşısında büyük bir şaşkınlığa düşer”. Bu örnekten de anlaşılacağı gibi davranışlarla, olumsuz ve kötü bir gelişmeyi olumlu hale getirmek iletişim becerisine ve anlayışına bağlıdır. Yine Osmanlı padişahlarının zaman zaman kıyafet değiştirerek halkın arasına karışıp esnafın sorunlarını dinlediklerini, halkın, padişah ve saray hakkındaki düşüncelerini öğrenmeye çalıştıklarını tarih kitaplarında görmekteyiz.
İlk çağlarda önemli filozof ve konuşmacıların, çeşitli konularda halkı bilgilendirmek, desteğini almak, kendi taraflarına çekebilmek amacıyla yaptıkları “forum”lar o devirler için birer halkla ilişkiler çalışmaları olarak değerlendirilmektedir.
Günümüzdeki anlamıyla halkla ilişkilerin ortaya çıktığı yer Amerika Birleşik Devletleri’dir. 1807 yılında ABD Başkanı Thomas Jefferson 10. Kongreye gönderdiği mesajda ilk defa halkla ilişkiler deyimine yer vermiştir. 1897 yılında Amerikan Demiryolları ile ilgili olarak çıkarılan “Demiryolu Yıllığı”nda halkla ilişkiler deyimine yer verilmiştir.
Halkla ilişkilerin gerçek öncüsü 1900’lü yılların başında gazeteci Lvy Lee olmuştur. 1916 yılında ilk halkla ilişkiler bürosunu kurmuştur. Lvy basın ile iş çevresini birbirine yakınlaştırmaya çalışmış, hazırlanan bültenler ile iş çevreleri ilk kez kamuoyuna seslenme fırsatı bulmuşlardır.
Birinci Dünya Savaşından sonra halkla ilişkilerde hızlı bir gelişme başlamıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra önemi daha iyi anlaşılan halkla ilişkiler ABD’den sonra Kanada, İngiltere, Hollanda, Norveç, İtalya, Belçika, İsveç, Finlandiya ve diğer Batı Avrupa ülkelerine 1950’li yıllarda yayılmaya başlamıştır.
İlk kez 1971 yılında İstanbul ‘ da Halkla İlişkiler Derneği kurulmuştur, ikinci dernek ise 1985 yılında İzmir ‘ de açılmıştır.
Hazırlayan : İLKAY BULUT HALKLA İLİŞKİLER Hazırlayan : İLKAY BULUT