Nihai rapor sunumu 14 Eylül 2011, Erzurum tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Turkcell Global Bilgi Erzurum Çağrı Merkezi Ekonomik Etki Değerlendirme Çalışması Nihai rapor sunumu 14 Eylül 2011, Erzurum

Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri Bölgesel kalkınma giderek artan önemi ile Türkiye’nin temel bir politika önceliğidir Ekonomik faaliyetler sanayi sektöründe daha geniş bir coğrafyaya yayılıyor ekonomik canlılık artıyor Hizmetler sektöründe bir iş kolunun/sürecinin İstanbul’dan Doğuya taşınması nasıl bir bölgesel kalkınma etkisi yaratabilir?

Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri Çalışma metodolojisi Veri ve bilgi analizi sonucunda ÇM’nin sosyal ve ekonomik etkisinin değerlendirilmesi 469 çalışana uygulanan anket, ÇM yönetici ve çalışanları ile 37 yüz yüze görüşme Kamu kurumu yöneticileri ve sivil toplum temsilcileriyle görüşmeler (DPT, Sanayi ve Ticaret Odası, OSB başkanı, Kalkınma Ajansı, SGK, Atatürk Üniversitesi, Genç İş Adamları Derneği , Kalkınma Vakfı, Erzurum AVM) Dünyada ve Türkiye’de ÇM’lerin gelişimi, etkileri Erzurum’a ilişkin veri-bilgi taraması Çağrı Merkezi (ÇM) faaliyetleri, etki kanalları ve paydaşların belirlenmesi

Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri Erzurum ekonomisini etkileyen başlıca gelişmeler ve Turkcell’le başlayan yeni bir dönem

2011 2000 Özel Sektör Odaklı Dönem Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri 2005 Turkcell Çağrı Merkezi Kuruldu 2009 Oral Et Entegre Tesisi Kapandı 2006 Sun Exp İzmir Seferleri Başladı 2008 Anadolu Jet Seferleri Başladı 2000 Polat Renaissance Otel açıldı 2003 Onur Air İstanbul Seferleri Başladı 2010 Assist ÇM ve Borajet Faaliyete Geçti 2000 2011 Özel Sektör Odaklı Dönem 2002 Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi kuruldu 2008 Finansbank ÇM Kuruldu 2011 Universiad 2005 Özel Şifa Hastanesi Kuruldu 2009 Alışveriş Merkezi açıldı 2007 Universiad Kararı Alındı 2005 Dedeman Palandöken Ski Lodge hizmete girdi

“Bir keşfeden girişimci” olarak Turkcell Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri “Bir keşfeden girişimci” olarak Turkcell Ekonomik kalkınmanın tetikleyicisi “neyin karlı, neyin karlı olmadığının” keşfedilmesidir Gelişmekte olan ekonomilerin sorunu: Yatırım ortamı, keşfetme süreci için elverişli değil Turkcell Erzurum’da çağrı merkezi faaliyetinin potansiyelini keşfetti Sosyal sorumluluk bilinci, risk almasına katkı sağladı

Turkcell’in Erzurum’un dönüşümünde sosyo-ekonomik etki kanalları Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri Turkcell’in Erzurum’un dönüşümünde sosyo-ekonomik etki kanalları Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi İstihdam etkisi Gelir ve Harcama Etkisi Şehir Hayatına Etkisi Kültürel Etki İnsan Kaynağı Gelişimine Etkisi Kümelenme etkisi (sektör gelişimi)

İstihdam etkisi Erzurum’da Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri İstihdam etkisi Erzurum’da 2006-2011: ~ 2000 kişiye istihdam Eylül 2011: Aktif çalışan 850 kişi Yerel iş hizmetleri sektörü istihdamının % 10’u Beyin göçü tersine döndü Çalışanların %33’ü çalışmasalardı başka ilde iş arayacaklardı Kayıtlı istihdamda artış 2004:% 26, 2009: % 40 Kadın istihdamında artış Kadınların % 55’inin, erkeklerin % 20’sinin ilk işi Kadınların çalışmasına yönelik algı değişiyor

Gelir ve harcama etkisi (ekonomik canlılık / stimulus) katkısı Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri Gelir ve harcama etkisi (ekonomik canlılık / stimulus) katkısı Çarpan etkisi: Harcama yoluyla ekonomiye geri dönen paranın ekonominin diğer aktörlerinin gelirini oluşturması ve o aktörlerin harcamalarına imkan tanımasıyla, ekonomide paranın birden çok kez dönmesi. Farklı Gelir Gruplarına Göre Çarpan Değerleri Hanehalkı Gelir Grupları (Harcanabilir net gelir) YTL Çarpan 1.000 ve daha az 6,58 1.000-1.500 3,88 1.500-2.000 3,09 2.000 ve üzeri 2,08 Kaynak: TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi ve TEPAV hesaplamaları

Turkcell’in 2005’ten bu yana yaptığı harcamaların etkisi Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri Turkcell’in 2005’ten bu yana yaptığı harcamaların etkisi Turkcell Çağrı Merkezi’nin Erzurum’da yaptığı harcamaların etkisi, bin TL   2005 2006 2007 2008 2009 2010 6 yıllık Toplam Etki Turkcell harcamaları 802 1,997 6,018 7,468 9,496 10,068 40,644 Çarpan etkisi 5,290 13,180 39,718 49,287 62,674 66,450 268,243 Toplam etki 6,092 15,176 45,736 56,754 72,170 76,518 308,884 Toplam etki /Mevduatlar 2.4% 4.9% 12.8% 12.5% 14.2% - Toplam etki /GSYİH 0.2% 0.3% 1.1% 1.2% 1.3% Kaynak: TÜİK, Türkiye Bankacılar Birliği, Global Bilgi A.Ş. ve TEPAV hesaplamaları Turkcell 6 yılda yaptığı toplam 41 milyon TL’lik harcama ve çarpan etkisiyle birlikte toplam 309 milyon TL’lik bir harcama etkisi yarattı.

Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri Çekirdek harcama Turkcell, Erzurum Çağrı Merkezi için 2010 yılında 10 milyon TL’lik harcama yapmıştır. 10 Milyon TL Not: Harcamalar içerisinde personel ödemeleri, Erzurum içinden yapılan alımlar ve Erzurum’a yapılan yatırım harcamaları yer almaktadır.

1.Dalga etki: Turkcell harcamalarının çarpan etkisi Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri 1.Dalga etki: Turkcell harcamalarının çarpan etkisi Yapılan 10 milyon TL’lik harcama Erzurum ekonomisi içerisinde 66 milyon TL’lik ek bir harcama imkanı yaratmıştır 10 Milyon TL Çarpan =1/(1-(1-t)*mps) Neden 0-1.000 gelir grubuna bakıyoruz? Erzurum’da sektörlere göre baktığımızda neredeyse tüm sektörlerdeki ücret ödemeleri ortalama olarak 1.000 tl’nin altında görünüyor (TÜİK Hanehalkı işgücü anketi). Ayrıca, Turkcell’in personel ödemelerinin daha önceden geliri olmayan ya da (yüksek ihtimalle) daha yüksek ücret kazanmayan kişilerdeki harcama eğilimi yoluyla yaratılan etkiye bakıyoruz. Yani hesaplamalarda 0-1.000 gelir grubuna ilişkin 6,6 çarpanını kullanmamız uygundur. 66 milyon TL Turkcell’in yarattığı toplam harcama ve çarpan etkisi 76 milyon TL

2.Dalga etki: Yeni çağrı merkezi yatırımları Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri 2.Dalga etki: Yeni çağrı merkezi yatırımları Turkcell’in ardından Erzurum’da yapılan yeni çağrı merkezleri yatırımlarının yarattığı çarpan etkisi 11,4 milyon TL’yi bulmaktadır 10 Milyon TL 66 milyon TL 11,4 milyon TL Not: Hesaplamada diğer çağrı merkezlerinin mevcut durumda Turkcell Çağrı Merkezinin yaklaşık olarak 1,5 katı bir istihdama sahip olduğu ve benzer maliyetlere sahip oldukları varsayılmıştır.

3.Dalga Etki: Yakın dönemde artması planlanan istihdam Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri 3.Dalga Etki: Yakın dönemde artması planlanan istihdam 131 milyon TL 3.000’e ulaşması beklenen istihdamın, 43.7 milyon TL’lik ek harcama imkanı yaratması beklenebilir 10 Milyon TL 66 milyon TL 11,4 milyon TL Turkcell’in 2010 yılında Erzurum’da yarattığı doğrudan ve dolaylı etkilerin toplamı 131 milyon TL 43,7milyon TL

Diğer ekonomik etkiler Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri Diğer ekonomik etkiler Kredi kartı kullanımı arttı Turkcell çalışanlarının % 50’si kredi kartı kullanıyor Kamu bütçesine gelir vergisi katkısı 2009’da Turkcell’in Erzurum’da tahakkuk eden gelir vergisi içindeki payı: % 6.1 Modern bir AVM’nin açılışını (2009) Turkcell hızlandırdı 4 farklı ilden ve bölge ülkelerinden müşteri Kümelenme etkisi (Cluster Effect): Yenilikçilik, öğrenme ve rekabetçilik kültürüne katkılar

İnsan kaynağı gelişimine etkisi Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri İnsan kaynağı gelişimine etkisi Eğitim düzeyinin yükseltilmesi teşvik ediliyor Lise mezunu çalışanların % 60’ı üniversite eğitimine devam etme kararı almış Kişisel ve profesyonel gelişim özendiriliyor Çalışanların % 99’unda kendini geliştirme ihtiyacı artmış En çok aranan becerilerde insan kaynağı ve farklı sektörler için kaliteli işgücü yetiştiriyor Çalışanların % 55’i farklı kurumlardan iş teklifleri alıyor Satış ve pazarlamacılık, ilaç mümessilliği, turizm sektörü, sigortacılık ve diğer çağrı merkezleri

Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri Sosyal hayata etkisi Erzurum’daki sosyal ve kültürel hayatı olumlu etkiliyor Son beş yıl içinde şehirde fark edilir düzeyde canlılık yaşanmıştır: % 95 (çalışanların ifadesi) Çalışanların harcamalarında artış: %75 Kadınlarda % 78,7 % 39,5’i kültürel etkinliklere, % 28’i eğlence kalemine yapılan harcamalarını arttırmış AVM açılışı ve 8 yeni sinema salonu Avatar filminin en fazla seyredildiği 5.kent Erzurum!

Sonuç: Bir vaka olarak Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi ve Ekonomik Etkileri Sonuç: Bir vaka olarak Turkcell Erzurum Çağrı Merkezi İstanbul’dan giden bir yatırımcı, sadece bir iş operasyonunu değil, aynı zamanda modern bir kurumsal yapıyı da yerel ortama taşıyor Kayıtiçinde, teknoloji kullanan bir yapı etrafa yayılıyor… Bu yapının, yerel dokuya uyup uymayacağı belirsizken, Turkcell bu dokunun tutmasını, sosyal sorumluluğunun da bilinciyle sağlıyor Genç ve kadın istihdamı artıyor… Ekonomik hayatı kamu yatırımlarına dayalı bir kentin, özel sektöre dayalı olarak da bir çekim merkezi olabileceğini gösteriyor Hizmetler sektörü için yeni bir fırsat penceresi açılıyor…