ACİL BATIN RADYOLOJİSİ Dr Bengi Gürses Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı

MODALİTELER ADBG (değeri sınırlı), DÜSG Multislice BT (altın standart, iv kontrastlı) Arteryel, venöz ve geç fazlar Kısa sürede çekim tamamlanır Postprocessing (koronal, sagital)

TEKNİK İnceleme alanı Kesit kalınlığı Kranyalde diafragma – kaudalde pubik kemikler Mutlaka intravenöz kontrast (ürolithiazis dışında) Perforasyon şüphesi yok ise + oral kont. Kesit kalınlığı 7 mm, sonrasında ince rekonstrüksiyon Patoloji saptanan bölgede 1-2 mm rekon.

TEKNİK Multidedektör sistemlerde z-aksında birden fazla dedektör olması ve 360 °lik gantry dönüşünün 0.5 sn ve altındaki sürelerde tamamlanabilmesi sayesinde Daha fazla hacim Daha kısa sürede Daha yüksek uzaysal çözünürlük ile Daha az kontrast madde ile çekim gerçekleştirilebilir.

TEKNİK Multifazik çekim (kontrast madde vasküler yapıda maksimum konsantrasyonda olduğunda) Test-bolus 10-15 ml kontrast verilmesinin takiben dolaşım zamanının ölçülmesine dayanır. Dezavantajları: kullanılan kontrast miktarı artar, çekim süresi uzar. Önceden belirlenmiş gecikme zamanı Aorta veya pulmoner artere ROI yerleştirilir ve görüntülenmek isteyen vaskülere veya faza göre önceden belirlenmiş gecikme zamanı sonrası çekim başlar. BT anjiografilerde kontrast veriş hızı 3-5 ml/sn !!!

SINIFLAMA PARANKİMATÖZ TRAVMATİK NONTRAVMATİK GİS TRAVMATİK Obstrüktif Nonobstrüktif PARANKİMATÖZ TRAVMATİK NONTRAVMATİK

TRAVMA (GIS) Travmaya bağlı mortalitelerin %10’u batın travması Tanı stratejisi mortalite ve morbiditeyi değiştirmektedir İlk değerlendirme ADBG

Hemodinamik durum belirleyicidir TRAVMA (GIS) Klinik Geç semptom (>3 saat sonra) Duodenum ve kolon yaralanmalarında (retroperitoneal) peritoneal bulgular yok Hangi hastalarda BT yapılabilir? Hemodinamik durum belirleyicidir

TRAVMA (GIS) ADBG, PA Akciğer grafisi (serbest hava) Hasta ayakta duramıyor ise ↣ dekübit grafiler BT nasıl faydalı olabilir? İntraabdominal patoloji (-)  konservatif İntraabdominal patoloji (+)  cerrahi/konservatif

TRAVMA (GIS) GİS perforasyonunda BT bulguları Barsakta devamlılık kaybı Batın içi serbest hava/sıvı Kontrast madde ekstravazasyonu

Kolonoskopi sonrası asendan kolon perf

İleal perforasyon

Duedonal perforasyon

İleal perforasyon

SINIFLAMA PARANKİMATÖZ TRAVMATİK NONTRAVMATİK GİS TRAVMATİK Obstrüktif Nonobstrüktif PARANKİMATÖZ TRAVMATİK NONTRAVMATİK

TRAVMA (PARANKİM) KC travma Karaciğer hasarı olan olguların yaklaşık yarısında sağ alt kostalarda fraktür (+) Hematomun kapladığı yüzey alanı yada intraparankimal hematomun çapı Vasküler pedikül yaralanması

Grade 2 KC travma II. Hematom; yüzey alanı %10-50, çap <10cm Laserasyon; 1-3 cm Grade 2 KC travma

Grade 3 KC travma III. Hematom; yüzey alanı >%50, çap >10cm Laserasyon; >3 cm Grade 3 KC travma

TRAVMA (PARANKİM) Dalak travması Travmada en sık yaralanan organ !!! BT altın standart !!! BT’de venöz fazı elde etmek kritik Hematom boyut, kapladığı yüzey alanı

Dalak kapsüler yırtık ve intraparankimal hematom

TRAVMA (PARANKİM) Pankreas travması Penetran travmada % 2 , künt travmada % 5-12 Nadir olması ve nonspesifik semptomlar nedeniyle tanıda gecikme (+) Üst abdomene tekme, direksiyon, gidona bağlı künt travmalar BT altın standart !!! Kontüzyon, hematom, fraktür

Pankreatik fraktür

Pankreatik fraktür

TRAVMA (PARANKİM) Tüm abdominal travmaların % 10’u ürogenital sistemi içerir. Künt (%90), penetran, iatrojenik Primer görüntüleme yöntemi BT Geç kesitler toplayıcı sistem yaralanması açısından mutlaka alınmalı !!! Kontüzyon, laserasyon, intrarenal-perirenal- subkapsüler hematom, fraktür, vasküler yaralanma, üreter-mesane yaralanmaları

Subkapsüler hematom

Toplayıcı sisteme uzanan laserasyon

Toplayıcı sistem laserasyonu

SINIFLAMA PARANKİMATÖZ TRAVMATİK NONTRAVMATİK GİS TRAVMATİK Obstrüktif Nonobstrüktif PARANKİMATÖZ TRAVMATİK NONTRAVMATİK

OBSTRÜKTİF Obstrüksiyon şüphesi olan olgularda İlk tercih ADBG ADBG (+) yada (-), klinik olarak obstrüksiyon şüphesi varsa BT

OBSTRÜKTİF BT’de nelere bakıyoruz? Obstrüksiyon varlığı ve yeri Derecesi Strangülasyon Sebebi

İnvajinasyon

Kolon tm

Crohn hastalığı

SINIFLAMA PARANKİMATÖZ TRAVMATİK NONTRAVMATİK GİS TRAVMATİK Obstrüktif Nonobstrüktif PARANKİMATÖZ TRAVMATİK NONTRAVMATİK

İNFLAMATUAR Crohn hastalığı Ülseratif kolit Psödomembranöz kolit Perforasyon ve abse Ülseratif kolit Toksik megakolon Psödomembranöz kolit Akut apandisit Divertikülit

Divertikülit

Akut apandisit

Akut apandisit

Enfeksiyöz kolit

Akut Pankreatit BT bulguları Glandda genişleme yada kontur düzensizlikleri Peripankreatik yoğunluk artışları Peripankreatik sıvı birikimi Akut pankreatit’te BT’nin duyarlılığı %77-92, özgüllüğü %100. Ancak akut pankreatitli olguların %14-28’inde BT’de bulgu olmayabilir.

ERCP’ye bağlı pankreatit

Akut kolesistit

ÜROGENİTAL ACİL RADYOLOJİ Üriner Sistem Taş Hastalıkları: Ürolithiazis toplumun % 2-10’unu etkileyen oldukça sık görülen bir durumdur. Renal kolik, hematüri, dizüri DÜSG, İVP, US, BT Kontrastsız BT altın standart, duyarlılık % 100’e yakın!!!