BESLENMEYLE İLİŞKİLİ DAVRANIŞLAR VE YEME BOZUKLUKLARI DR. MUHAMMED AYAZ

BESLENMEYLE İLİŞKİLİ DAVRANIŞLAR İçme ve yeme ile ilgili davranışlardan oluşmaktadır. Bu davranışlar vücudun depoları azaldığında onları doldurmayı ve depolar dolduğunda davranışın sonlanmasını (doyum mekanizması) içerir.

İÇME Vücutta sıvılar hücre içinde, hüvreler arası kısımda, damar içinde ve serebrospinal alanda bulunur. Vücuttaki sıvıların bir elektrolit dengesi vardır. Susama vücutta su/sodyum oranının azalması ve vücutta sıvıların azalması sonrasında gerçekleşir. Susamada böbrekler önemli bir rol üstlenir.

YEME Vücuda alınan besinler sindirim sisteminden glikoz, amino asit ve yağ olarak emilir. Alınan besinlerin bir kısmı vücudun ihtiyaçları için harcanır diğerleri karaciğerde glikojene dönüştürülerek kısa vadeli rezervuar oluşturur. Fazla karbonhidrat ve proteinler yağlara dönüştürülerek yağ dokuda uzun dönemli bir rezervuar oluşturur.

YEME Açlık sırasında sempatik sistemin aktivasyonu artar. Buna tepki olarak insülin seviyesi düşer. Bu düşüş acıkmaya neden olur. İnsülinin azalması durumunda sadece SSS kanda ulaşılabilen glikozu kullanabilir.

Yemeyi başlatan sinyaller Çevreden gelen sinyaller: yemeğin görüntüsü, kokusu, yemek zamanı... Mideden gelen sinyaller: ghrelin, mide hacmi.. Metabolik sinyaller: glikozda düşme, karaciğer reseptörleri..

Yemeyi durduran sinyaller Mideyle ilgili etkenler Bağırsaklarla ilgili etkenler Karaciğerle ilişkili etkenler İnsülin Yağ dokudan gelen sinyaller

BEYİN MEKANİZMALARI Beyin sapı: Tad alımında, sindirim sistemi uyaranlarının alımında rol oynar. Glikoza duyarlı dedektörler bu bölgede bulunur. Hipotalamus: Yemeyi arttıran ve metabolik hızı azaltan nöron kümeleri bulunur. Glikoza duyarlı dedektörlerden bilgi alır.

YEME BOZUKLUKLARI Obezite Anoreksia Nervoza Bulimia Nervoza

OBEZİTE Çok yaygın bir sorun. En önemli neden genetik yatkınlık. Yaşam biçimi ve yeme alışkanlıklarının değişmesi nedeniyle son yıllarda hızla artıyor. Enerji harcama modern yaşamda hızla azalıyor.

OBEZİTE TEDAVİSİ Diyet Egzersiz İlaç Tedavileri Cerrahi Tedavi

Anoreksia Nervoza Vücut ağırlığının beklenenin %85’inden daha az olmasına yol açan aşırı kilo kaybı vardır. Beden imajında bozukluk ve şişman olmakla ilgili yoğun kaygı görülür. Ergen ve genç erişkinlerde ve kadınlarda sık görülür. Önemli düzeyde fizksel hastalığa ve ölüme neden olur.

Anoreksia Nervoza Yaşı ve boy uzunluğu ile uyumlu normal kiloda olmayı kabul etmeme. Beklenenein altında kiloya sahip olmasına rağmen kilo almaktan aşırı korkma. Vücut ağırlığı ve biçimini algılamada bozukluk olması Kendini değerlendirmede vücut ağırlığının anlamsız bir etkisinin olması Amenore (üç ardışık menstrüel siklusun olmaması)

Anoreksia Nervoza Fiziksel belirtiler sıktır. Ciltte kuruluk Karoten armasına bağlı hafif sarımsı renk Soğuk intoleransı Baş dönmesi Kabızlık Şişkinlik

Gidiş ve Sonlanım Kronik bir hastalık. Dalgalı bir seyir var. İyileşme ve kötüleşmeler görülebilir. Diğer yeme bozukluklarına dönüşebilir. Diğer ruhsal bozuklukların tabloya eklenmesi sıktır. Ölümle sonuçlanabilir.

Bulimiya Nervoza Yineleyen tıkanırcasına yeme epizotlarının olması Yeme epizodu sırasında yeme kontrolünün kalktığı duyumunun olması Kilo almaktan kaçınmak için kusma, ilaçların kötüye kullanımı ve aşırı egzersiz yapma Kendini değerlendirirken anlamsız biçimde vücut biçiminden ve ağırlığından aşırı etkilenme Sorunun en az 3 ay devam etmesi

Bulimiya Nervoza Kişinin kendi biçimiyle ilgili mutsuzluk ve tatminsizlik Aşırı diyet nedeniyle yemeye yatkınlıkta artma Aşırı yeme dışında günlük diyetlere aşırı düzeyde hassas olma Genellikle yalnızken yeme Yeme sırasında kafalarının boş olduğunu hissetme

Bulimiya Nervoza İsteksiz, cesaretsiz ve depresif olma Özgüvende düşüklük Onaylanma ihtiyacının fazla olması Mükemmeliyetçilik Duygusal paylaşımları zayıf Kişiler arası ilişkileri yüzeyel

Gidiş ve Sonlanım Kronik seyirli Anoreksia Nervozaya göre daha iyi gidiş. Ruhsal bozukluk birlikteliği sık.

Anoreksia/Bulimiya Nervoza nedenler Psikodinamik etkenler Ailesel etkenler Sosyokültürel etkenler Yüksek risk grupları Genetik ve biyolojik etkenler

Tedavi Tıbbi tedavi Bireysel Psikoterapi Grup Terapisi Aile Terapisi İlaç Tedavisi

TEŞEKKÜRLER