Küresel ekonomi ve Uluslararası Ticaret Birinci Bölüm Küresel ekonomi ve Uluslararası Ticaret

Mikro/Makro ekonomi temel konuları – akım şeması(circular flow) ANAHTAR KELİMELER Mikro/Makro ekonomi temel konuları – akım şeması(circular flow) Uzmanlaşma/İşbölümü/Değişim/Karşılıklı Bağımlılık Dış Ticaret – kapsamı- ithalat(dışalım)/ihracat(dışsatım)- Piyasalar/mal/hizmet/emek piyasaları Ödemeler dengesi Karşılaştırmalı(comperative) avantaj, kesin/mutlak(absolute) avantaj Ekonomik büyüme/ekonomik gelişme

Ekonomide denge/dengesizlik Döviz kuru/kurları Ekonomide denge/dengesizlik Enflasyon/devalüasyon/para/para politikaları Parasal ekonomi/reel(gerçek) ekonomi Uluslararası para sistemi Sermaye/yatırım/yabancı sermaye Teknoloji - ekonomi/elektronik ekonomi/bilgi ekonomisi Maliyetler-Artan, Azalan ve Sabit maliyetler Ölçek ekonomileri - İçsel ve dışsal ekonomiler Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Küresel mal ve hizmet akımları Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Küreselleşme Küreselleşme: Ülkeler ve ülke vatandaşları arasında karşılıklı bağımlılığın artış sürecidir Ekonomik küreselleşme: Ülkeler ve ülke vatandaşlarının karşılıklı ekonomik bağımlılığının artış sürecidir Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Ekonomi tarihçisi Jeffrey Williamson 1820 – 1924 dönemini ilk küreselleşme dönemi olarak kabul eder İkinci küreselleşme dönemi II. Dünya Savaşı sonrasından bugüne kadar olan dönemdir. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Günümüzde küreselleşmenin boyutları aşağıdaki gibidir; Ticari engellerdeki keskin serbestleşmeler ve azalmalar İnternet üzerinden bilgi ve ticaret akımı Seyahatlerin hızının artması, maliyetinin düşmesi Uluslararası ilişkilerin farklı yapısı Dışkaynak (outsourcing) kullanımında önemli artış Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

İncelenecek konular Uluslararası Ekonominin Dalları Ülkelerin Özellikleri Dünya Ticaretinin Özellikleri ABD Dış Ticaretinin Özellikleri Türkiye’nin Dış Ticareti ve Özellikleri Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Uluslararası Ekonominin Dalları Ticaret (uluslararası mikro ekonomi) Neden ülkeler ticaret yapar? Neden ülkeler mal ve hizmetlerin ticaretini yapar? Uluslararası ticaret ulusal gelir, refah ve istihdamı nasıl etkiler? Ticari engeller ulusal refahı engeller mi?? Ülkeler uluslararası sermaye ve işgücü hareketinden nasıl etkilenir? Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Uluslararası Ekonominin Dalları (dvm.) Finans (uluslararası makro ekonomi) Ödemeler dengesi nedir? Döviz kuru nedir ve nelerden etkilenir? Döviz kurları ile fiyatlar ve faizler arasında ilişki var mıdır? Ülkeler doğrudan yabancı sermeye ve borçlanmadan nasıl etkilenir? Ulusal politikalar küresel ekonomide ne kadar etkilidir? Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Ülkelerin özellikleri Dünyada 190’dan fazla ülke dış ticarete açıktır Ülke nüfusları Ülke arazileri Toplam Ulusal Üretim (GNP) - yerli üretim faktörleri ile üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplam değeri. Toplam Ülke İçi Üretim (GDP)- Ülke içinde üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplam değeri Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Ülkelerin özellikleri (dvm) Gelişmekte olan ülkeler ve gelişmiş ülkeler ayrımı vardır En yoksul ülkeler Afrika ve Asya’dadır En zengin ülkeler sanayileşmiş Batı Avrupa ülkeleri, Kuzey Amerika ve pasifiktedir. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Ülkelerin gelişmişlik farklılıklarının nedenleri Kaynakların nitelik ve miktar farkı – özellikle insangücü sermayesi bakımından (bedensel ve mental) Yatırım farklılıkları (altyapı, fabrika makina... vb.) Politik ve sosyo-ekonomik çevre ve bu çevrenin istikrarı, rekabete izin vermesi Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Uluslararası ticaret İhracat (dışsatım) Exports – Bir ülkede üretilen mal ve hizmetin başka ülkelere satışı İthalat (dışalım) Imports – Başka bir ülkede üretilen mal ve hizmetin söz konusu ülke taraından satın alınması. Dış ticaret açığı – İthalat ve ihracat arasındaki pozitif ya da negatif fark. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Açıklık indeksi Bir ülkenin dış ticarete ne ölçüde açık olduğunu gösteren İndex – Dış ticaret hacminin ulusal gelire oranı ile ölçülür Açık ekonomi - Yüksek açıklık deksine sahip ülkelerdir Kapalı ekonmi - Düşük açıklık indeksine sahip ülkelerdir. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Dünya ticaretinin özellikleri Dünya mal ticaretinin büyümesi ve değeri En büyük ihracatçı ve ithalatçı ülkeler Coğrafi örnekler Mal ve hizmet karşımları Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Dünya ticaretinde büyüme ve nedenleri Grafik 1.1 (sonraki slayt) Dünya ticaretindeki büyümeye neler sebep olmuştur? Dış ticarette engellerin kalkması Ulaştırma ve iletişim teknolojisindeki gelişmeler Ticaret anlaşmalarının çeşitlenmesi Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Coğrafi örnekler Gelişmiş ülkeler dünya ticaretine hakimdir (exports and imports). Gelişmiş ülkeler genelde birbirleri ile ticaret yapar Gelişmekte olan ülkeler dışsatım pazarları bakımından gelişmiş ülkelere bağımlıdır. Ülkeler temelde komşuları ile ticaret yapar. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Mal ve hizmetler 2003 yılı için ilk üç mal/hizmet: Büro makinaları, PC’ler ve parçaları Otomobil Ham petrol Hammadde ya da yarı mamul madde ithal eden ülkelerin ortak özelliği bunları üretime dönüştürerek pazarlamaktır. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Dünya hizmet ticareti 2004 yılı verilerine göre 2.1 trilyon dolar (US) hizmet alım satımı yapılmıştır. Dünya ticaretinin % 20’sini oluşturur ABD en büyük hizmet ihracatçısı ve ithalatçısıdır En önemli dış ticaret konusu hizmet ürünleri; Ulaştırma, seyahat ve turizm, bankacılık, tıp, danışmanlık, sigorta ve eğitimdir. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

ABD dış ticareti ABD birçok ülkelenin en önemli ticaret ortağıdır En önemli ticaret ortakları tablo 1.2’dedir ABD’ye en fazla mal satan ve mal alan ülkeler 1.4 ve 1.5 numaralı tablolardadır. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

TABLE 19.1 ABD’ye gelen göçmenler ve kaynak ülkeler: 2004 yılı verileri SIRA ÜLKE GÖÇMEN SAYISI 1 Mexico 173,664 2 India 65,472 3 Philippines 54,632 4 China 45,942 5 Vietnam 30,064 6 Dominican Republic 30,049 7 El Salvador 29,285 8 Haiti 13,502 9 Cuba 15,385 10 Jamaica 13,565 11 Korea 19,441 12 Poland 13,972 13 Canada 22,437 14 Colombia 17,887 Source: Statistical Abstract of the United States, 2002, Table 7. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Bölüm Slayt Sonu.... Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.