Ülkelerin Dış Ticaret Yapma Nedenleri

... konulu sunumlar: "Ülkelerin Dış Ticaret Yapma Nedenleri"— Sunum transkripti:

1 Ülkelerin Dış Ticaret Yapma Nedenleri
Gİrİş Ülkelerin Dış Ticaret Yapma Nedenleri

2 Giriş Dış ticaretin olmadığı bir dünya günümüzün ekonomik gerçekleri ile bağdaşmamaktadır. Küreselleşmiş dünyada dışa açık toplumların refah seviyeleri dışa kapalı toplumlara göre çok daha hızlı artmaktadır. Dünya ticaretinin günümüzde 61%i imalat sanayi ürünlerinden, 8%i tarımsal ürünlerden, 11%i petrol ve madenlerden ve 20%si ise hizmetlerden oluşmaktadır.

3 Ülkelerin Dış Ticaret Yapma Nedenleri
Uluslararası ticaretin 20ci yüzyıldaki hızlı artış sebepleri arasında şunlar sayılabilir: Gümrük Tarife İndirimleri Karşılaştırmalı üstünlükler Uzmanlaşma Toplumsal ve Kültürel Tercihler Ortaya Çıkan Yeni Alışkanlıklar Ödeme Kolaylıkları ve Bankacılık Sisteminin Gelişmesi İç ve dış fiyatlar arasındaki farklılık: Ölçek ekonomileri

4 Ülkelerin Dış Ticaret Yapma Nedenleri
İç ve dış fiyatlar arasındaki farklılık: Ölçek ekonomileri İhtiyaç fazlası ürünlerin değerlendirilmesi Yatırım mallarının temininde kolaylık Sermaye birikiminin sağlanması Farklılaştırılmış mallar ve talepler Yeni iş sahalarının açılması Teşvikler ve yardımlar Diğer Ekonomik Faaliyetler

5 Yurt Dışı Satış ile Yurt İçi Satış Arasındaki Başlıca Farklar
Bankacılık sistemi yer alır. Bürokrasi vardır. Çok çeşitli taşıma sistemleri kullanılır. Genellikle yabancı para birimleri kullanılır. Hataların telafisi yüksek maliyetlidir. Ödeme sistemleri farklılık gösterir. Örf, adet, farklı kültür, ticari ahlak gibi faktörler dâhil olur. Uluslararası anlaşmaları uygulanır. Risk yüksektir.

6 Elektronik Ticaret Günümüzde bilgi ve internet teknolojilerine dayalı yeni ekonomi olgusunun ortaya çıkması ile elektronik ticaret yaygınlaşmış ve dünya ticareti içinde önemli bir yer tutar hale gelmiştir.

7 Uluslararası ticarete yol açan üç faktör mevcuttur.
Yerli üretimin yetersizliği, Uluslararası fiyat farklılıkları, Uluslararası mal farklılıklarıdır.

8 Ülkelerin Dış Ticaret Yapma Nedenleri
1. Bir ülke neden diğer bir ülke ile ticaret yapmakta, uluslararası ticaretten ne gibi faydalar sağlamaktadır? 2. Uluslararası ticaret ile bir ülke içindeki bölgelerarası ticaret arasında ne gibi farklar vardır? Ülkeleri birbiriyle ticaret yapmaya iten ve bundan karlı çıkaran birinci faktör fiyattır. Acaba fiyat ile maliyetler arasında bir ilişki var mıdır?

9 Ülkelerin Dış Ticaret Yapma Nedenleri
Üretim maliyyetleri; emeğe, ödenen ücrete, sermayenin maliyetine, toprağın değerine, hammadelerin fiyatına ve üretimde uygulanan etkili teknolojilere bağlıdır. Her ülke kendisinde nisbi olarak daha bol bulunan üretim faktörünü daha çok kullanarak üretmiş oldukları malları ihraç etmekte, nisbi olarak daha az olan faktörlerin daha çok kullanılmasıyla üretilmiş olan malları ithal etmektedir. Not: yukarıda söylenenler her zaman maliyetler ve fiyatlar üzerinde etkili olan tek faktör değildir. (iklim, insanların çalışkanlığı, teknoloji ve b. )

10 Ülkelerin Dış Ticaret Yapma Nedenleri
Yapmış olduğumuz açıklamalar uluslararası ticaretin sadece arz yönünü gösterir. Aslında talep, en az arz kadar uluslararası ticareti belirleyen bir faktördür. Zevkler bazen ulusal sınırları aşarak ülke dışında bir talebin doğmasına yol açar. Uluslararası ticareti belirleyen diğer önemli faktörde gelirdir. Gelir artışı ilr birlikte ekonomide iç fiyatlar yükselir ve ithal malları nisbi olarak ucuzlar.

11 Ülkelerin Dış Ticaret Yapma Nedenleri
Dış ticaret teorisi aşağıdaki soruları cevpalaması gerekir: Hangi ülkeler, kimlerle, hangi malların ticaretini yapacaktır? Dış ticaretten ne gibi kazançlar doğacak ve bunlar nasıl gerçekleşecektir, ülkelerin refah seviyesini nasıl etkileyecektir? Dış ticaret ulusal ekonomik yapı üzerinde ne gibi etkiler yaratacaktır? Dış ticaret ülkelerde gelir dağılımı ile üretim ve tüketimi nasıl etkileyecektir?

12 Ülkelerin Dış Ticaret Yapma Nedenleri
İki ülke arasındaki dış ticaret sıfır toplamalı değildir. Birinin kazancı diğerinin kaybı anlamına gelmez. Dış ticaretten tüm ülkeler kazanarak çıka bilir. Fakat bu kazancın paylaşımı ülkeler arasında farklı ola bilir.

13 Uluslararası Ticaret ile Bölgelerarası Ticaret Arasındaki Farklar
Üretim Faktörleri Hareketliliği. Farklı Para Birimleri. Ayrı Piyasalar, Farklı Maliyet ve Ekonomi Politikaları. Farklı Siyasi Birimler.

14 Uluslararası Ticaret ile Bölgelerarası Ticaret Arasındaki Farklar
Üretim Faktörleri Hareketliliği: Genel olarak emek ve sermaye ülke içinde hareket serbestine sahiptir. Bunun sonucunda faktör fiyatları arasında büyük fark görülmez. Farklı Para Birimleri: Ülkeler, ulusal sınırları içinde kendi paralarını kullanır ve ona sonsuz ödeme yetkisi tanırlar.

15 Uluslararası Ticaret ile Bölgelerarası Ticaret Arasındaki Farklar
3. Ayrı Piyasalar, Farklı Maliyet ve Ekonomi Politikaları: her ülke kendi ulusal piyasasına sahiptir ve bu piyalasarda aynı dil, adet, tüketim alışkanlığı, zevk ve standartlar vardır. Her bağımsız ülke kendi ekonomi ve maliye politikalarını uygular. 4. Farklı Siyasi Birimler: Her ülke ayrı bir siyasi birimdir. Bu siyasi birimde bir merkezi otorite vardır ve ülkede yaşayanlar aynı dini paylaşmakta, aynı kültüre gelenek ve adetlere bağlıdırlar.

16 Uluslararası Ticaret ile Bölgelerarası Ticaret Arasındaki Farklar
Bölgelerarası ticaret ile uluslararası ticaret arasındaki en önemli fark, 1ci aynı gruplar arasında, buna karşılık 2ci ise farklı politik birimler arasında yapılmasıdır. Alman iktisatçısı F. List’in ifadesiyle iç ticaret kendi aramızda, dış ticaret ise bizler ve onlar arasında yapılmaktadır.

17 Dış Ticaret ve Firmalar
Firma bazında yapılan araştırmalar aşağıdaki 5 önemli sonuca ulaşılmasını sağlamıştır: 1. Ticarete konu olan alanlarda üretim yapan firmaların büuük çoğunluğu ihracat yapmamaktadırlar. 2. İhracat yapanların çok azı üretimlerinin önemli bir kısmını ihraç etmektedirler.

18 Dış Ticaret ve Firmalar
3. Firmalar karşılaştırmalı üstünlüklere sahip oldukları alanlarda ihracat yapmaktadırlar. 4. İhracatçı firmaların ihracat yapmayan firmalara göre çok sayıda farklılıkları var. 5. Ticaretin liberalleştirilmesi endüstride verimliliği artırır.

19 Dış Ticaret ve Firmalar
Bernard ve Jensen yapmış oldukları araştırmada ABD’de ihracatçı fimalara ihracatçı olmayanlara göre katma değer bazında 14%, faktör verimliliğinde ise 3% oranında daha iyi durumdadırlar. İhracat firmaları daha verimli kılmaktadır. (ihraç ederek öğrenmek etkisi: learning by exporting) Verimli firmalar ihracatçı olmayı tercih ederken daha az verimli firmalar ihracattan kaçınmaktadırlar. (seçim etkisi: selection effect) Günümüzde her iki etkide geçerlidir

20 Dünya Ekonomisinde Gelişmeler
1950 – 1998 arasında dünya GSMH’sı 6, dünya ihracatı ise 20 kat artmıştır. Dünya Ticaret Örgütü’nün (WTO) verilerine göre 2007 yılında dünya mal ihracatı 13.5 trilyon dolara, hizmet ihracatı 3.2 trilyon dolara ulaşmıştır. Her iki toplam 2007 yılında dünya GSMH’nın 25%’ine yaklaşmıştır. Ülkeler, ürettiklerinin ortalama dörtte birini ihraç etmektedir.

21 Küreselleşen Dünya Ekonomisi ve Türkiye
Küreselleşme, en basit anlamda, yerküresinin farklı bölgelerinde yaşayan insan, toplum ve devletler arasındaki iletişim ve etkileşim derecesinin “karşılıklı bağımlılık” kavramı çerçevesinde giderek artması olarak tanımlanabilir. Dünya ekonomisi ile bütünleşebilmek amacıyla Türkiye ekonomisi, 1980 sonrasında köklü bir yapısal değişim geçirmiştir. Bu dönemde, korumacı ve ithal ikameci ekonomik yapı, yerini serbest pazar ve ihracat teşviklerine dayanan, dış ticaretin, kurun, faizin ve sermaye hesabının serbestleştirilmiş olduğu bir yapıya terk etmiştir.

22 Dış Ticaretin Genel Durumu (1980-2005*) Türkiye
Yıllar İhracat% İthalat % Dış Ticaret Dengesi İhracatın ithalatı karşılama oranı % 1980 28,7 56 -4.999 36,8 1985 11,6 5,5 -3,385 70,2 1990 11,5 41,2 -9,343 58,1 1995 19,5 53,5 -14,072 60,6 2000 4,5 34 -26,728 51 2001 12,8 -24 -10,065 75,7 2002 15,1 24,5 -15,495 69,9 2003 31 34,5 -22,087 68,1 2004 33,5 40,4 -34,419 64,7 2005* 20.5 21.3 63.6               Kaynak: DTM ve DİE’nin ilgili sayfalarından derlenmiştir. * Ocak-Haziran

23 Teşekkürler