ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ AMAÇ Şok veya kardiyak arrest durumunda uygun tedavi yöntemlerini seçebilmek ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ ÖĞRENİM HEDEFLERİ; Şok ve kardiyak arresti tanımlayabilmek, Hipovolemik şokta sıvı tedavisinde kullanılan sıvıları ve tedavi dozlarını sayabilmek, Yetersiz kalp debisi tedavisinde kullanılan ilaçların endikasyonlarını, klinik etkilerini uygulama dozlarını ve yan etkilerini sayabilmek, Yeniden canlandırma uygulamaları sırasında kullanılan ilaçların endikasyonlarını, klinik etkilerini, uygulama dozlarını ve yan etkilerini sayabilmek. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ ŞOKUN TANIMLANMASI Şok; Kan akımının azalması sonucu, dokuların metabolik ihtiyaçlarının karşılanamadığı klinik bir durumdur. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ ŞOK BULGULARI Taşikardi, Normal ya da azalmış kan basıncı, Nabız dolgunluğunda azalma, Deride renk değişikliği ve soğukluk, Kapiller geri doluş süresinde uzama, Bilinç bozukluğu, İdrar miktarında azalma. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ ŞOKUN EVRELERİ Kompanze şok Kan basıncı normaldir. Dekompanze şok Kan basıncı düşüktür. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ŞOKUN SINIFLANDIRILMASI Hipovolemik şok (en sık) İshal, kusma, yanık, kanama Kardiyojenik şok Dağılımsal şok ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ

HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ İzotonik kristalloid sıvılar, Kan ve kan ürünleri Kolloid sıvılar, (OLUMSUZ ETKİLERİ NEDENİYLE GENELLİKLE TERCİH EDİLMEZ) Glukoz içeren sıvılar (HİPOGLİSEMİ DIŞINDA KULLANILMAZ) ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ İzotonik kristalloid sıvılar: En ideal sıvıdır %0.9 NaCl, Ringer laktat (Etkili, ucuz, kullanıma hazır, allerjik değil) Doz: 20 ml/kg (5-20 dakikada). Gerektiğinde bir saat içinde 2-3 kez tekrarlanabilir (Toplam doz:40-60 ml/kg). ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ Kan ve kan ürünleri: Travmaya (kanama) bağlı hipovolemik şok tedavisinde; 40-60 ml/kg (20 ml/kg dozunda 2-3 kez) kristalloid sıvı verilmesine rağmen yeterli doku dolaşımı sağlanamıyorsa 10 ml/kg dozunda eritrosit süspansiyon verilebilir. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ Kolloid sıvılar: Etkili hacim genişliği sağlarlar, Alerjik reaksiyonlara yol açabilirler, Akciğer-kalp hastalığı olan çocuklarda akciğer ödemine neden olabilirler, Mortaliteyi arttırabildiği ileri sürülmüştür. (istenmeyen etkileri nedeniyle pek önerilmez) ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ Şok bulguları düzelen çocukta sürekli sıvı tedavisi Sürekli sıvı infüzyonuna 1/2 veya 1/3 SF ile başlanmalı Çocuklarda günlük sıvı ihtiyacı: İlk 10 kg için 100 ml/kg İkinci 10 kg için 50 ml/kg Daha sonraki her kilo başına 20 ml ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ Örnek: 25 kilo ağırlığında bir çocuğun; Günlük sıvı ihtiyacı: 1000+500+100=1600 ml İnfüzyon hızı ise: 1600/24 = 66 ml/st; 66/3 = 22 damla/dk

DAMARLAR ÜZERİNE ETKİLİ İLAÇLAR

DAMARLAR ÜZERİNE ETKİLİ İLAÇLAR Vazopressörler: Sistemik ve akciğer damar direncini arttırırlar. Vazodilatörler: Sistemik ve akciğer damar basıncını düşürürler İnotroplar: Kalbin kasılma gücünü ve kalp hızını arttırırlar. İnodilatörler: Kalbin kasılma gücünü arttırırken ard yükü azaltırlar. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

DAMARLAR ÜZERİNE ETKİLİ İLAÇLAR DOPAMİN İnotrop, vazopressör, düşük dozlarda vazodilatör DOBUTAMİN İnotrop ADRENALİN İnotrop, vazopressör SODYUM NİTROPRUSSİD Vazodilatör ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ DOPAMİN Düşük dozlarda Dopaminerjik reseptörleri uyarır ve damarlarda gevşeme yaparak; Böbrek, Bağırsak, Kalp Beyin kan akımında artışa neden olur. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

DOPAMİN Yüksek dozlarda İnotrop ve vazopressör etki gösterir. Beta-adrenerjik reseptörleri doğrudan, norepinefrin salınımını dolaylı yoldan uyararak kalbin kasılma gücünü arttırır. Sistemik damar direncini arttırarak arteriyel basıncı yükseltir.

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ DOPAMİN DOZ: 2-20μg/kg/dk’dır. Başlangıç dozunu takiben idrar debisi, sistemik dolaşım ve kan basıncı izlemlerine göre sonraki dozlar ayarlanır. 0.5-2 μg/kg/dk: Bağırsak ve böbrek kan akımını arttırır. 5-20 μg/kg/dk: Vazopressör ve inotrop etki gösterir. 20 μg/kg/dk’nın üzeri: Şiddetli vazokonstriksiyona sebep olabilir. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ DOBUTAMİN Dobutamin, beta-1 adrenerjik reseptörlere seçici etkili, inotrop bir katekolamindir. Kalp debisini artırır, akciğerlerdeki kapiller basınç ve sistemik damar direncini bir miktar düşürür. Özellikle kalp kası işlevindeki yetersizliğe ikincil gelişen düşük kalp debisi tedavisinde kullanılır. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ DOBUTAMİN DOZ: 2-20μg/kg/dk’dır. İlacın infüzyon hızı alınan cevaba göre ayarlanmalıdır. Taşikardi, taşiaritmi, ektopik atımlara neden olabilir. Güvenli bir damar yolundan verilmelidir. NaHCO3 ile birlikte verilmemelidir ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ ADRENALİN Vazopressör ve inotrop etkilidir. Sistemik dolaşım yetersizliği ve kalbin kasılma gücünde yetersizlik varsa kullanılabilir. Kan basıncında düşüklük ya da hemodinamik bozukluklara neden olan bradikardi tedavisinde kullanılır. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ ADRENALİN Doz: 0.05-1 μg/kg/dk ’dır. Doz, kalp hızı, kan basıncı ve sistemik dolaşım izlemlerine göre her beş dakikada bir yeniden ayarlanmalıdır. Güvenli bir damar yolundan verilmelidir. NaHCO3 ile birlikte verilmemelidir. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

DOPAMİN, DOBUTAMİN VE ADRENALİN İNFÜZYONU İÇİN PRATİK DOZ HESABI İstenen doz x kg x 1440 formülü ile günlük toplam verilmesi gereken ilaç miktarı bulunur, Bulunan miktardaki ilaç 24 ml SF içine konur, 1ml/st hızında infüze edilir. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

DOPAMİN, DOBUTAMİN VE ADRENALİN İNFÜZYONU İÇİN PRATİK DOZ HESABI Örnek: 10 kg ağırlığında olan bir çocuğa 5 µg/kg/dk dozunda dopamin infüzyonu yapılmak isteniyor. Bir günde verilecek toplam dopamin miktarı: 5x10x1440=72000 µg (72 mg)'dır. 72 mg dopamin 24 ml SF içine konularak 1ml/st hızında gönderilir. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ SODYUM NİTROPRUSSİD Bölgesel nitrik oksit üretimini uyararak tüm damar yataklarında damar gerginliğini azaltan bir vazodilatördür. Tedavi edici dozlarda kalp kası üzerine doğrudan bir etkisi yoktur. Sistemik ve akciğer damar direncini düşürerek kalbin etkili kasılma gücünü ve dolayısıyla kalp debisini artırır. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ SODYUM NİTROPRUSSİD Kalbin ard yükünü azaltmanın yanısıra venlerde genişleme yaparak, venöz kapasitenin artmasını ve kalbin ön yükünün de azalmasını sağlar. Sıvı açığı olan hastalarda, ciddi hipotansiyon gelişme riski nedeniyle verilmesi önerilmez. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ SODYUM NİTROPRUSSİD DOZ: 0.1-1 μg/kg/dk ’dır. İhtiyaca göre 8 μg/kg/dk’ya kadar çıkarılabilir. İlaç, uygun dozda dekstroz içeren sıvı içinde hazırlandıktan sonra, şişenin alüminyum sargı ya da benzeri bir cisimle örtülerek ve beraberinde özel serum seti kullanılarak güneş ışığından korunması sağlanmalıdır. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ Kardiyak arrest; kalbin mekanik işlevinin durduğu klinik bir durumdur. Uyarılara yanıtsızlık, Apne, Merkezi nabız yokluğu ile karakterizedir. Solunum ve dolaşım yetmezliğinin erken tanı ve tedavisi, kardiyak arresti önler. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ Yeniden canlandırma sırasında kullanılan ilaçlarının verilme yolları: Çevresel yada merkezi venöz yol (İV), Kemik içi yol (Kİ), Trakeal yol, (Pnömotoraks, aritmi, koroner arter yırtılması, ve kalp tamponadı riski nedeniyle kalp içi enjeksiyon ÖNERİLMEZ). ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ KULLANILAN İLAÇLAR ADRENALİN SODYUM BİKARBONAT (Yeniden canlandırma uygulamalarının uzaması durumunda) GLİKOZ (Hipoglisemi durumunda) KALSİYUM (Hipokalsemi durumunda) ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ ADRENALİN Alfa-adrenerjik uyarı ile vazokonstriksiyon yapar. Aortik diastolik basıncı ve koroner dolaşım basıncını artırarak kalp masajı sırasında kalbe daha fazla kan ve oksijen gitmesini sağlar. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ ADRENALİN Kendiliğinden olan kalp kasılmalarını uyarır, Kalp hızını artırır, Kalbin kasılma gücünü artırır, Kan basıncını artırır, Ventriküler fibrilasyonu büyük dalgalı hale getirerek, defibrilasyonun başarı şansını yükseltir, Ancak kalp kasının oksijen ihtiyacını da arttırır. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ ADRENALİN DOZ: 0.01 mg/kg İV ya da Kİ (1:10.000’lik çözeltiden 0.1 ml/kg), 0.1 mg/kg trakeal yoldan (1:1.000’lik çözeltiden 0.1 ml/kg) Kardiyak arrest devam ettiği sürece doz her 3-5 dakikada bir tekrarlanır. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ ADRENALİN 1:10.000’lik Çözelti Hazırlanması: 1/1 Adrenalin ampül (1 mg) 1 ml adrenalin+9 ml SF ½ Adrenalin ampül (0.5 mg) 1 ml adrenalin+4 ml SF ¼ Adrenalin ampül (0.25 mg) 1 ml adrenalin+1.5 ml SF ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ ADRENALİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER: Adrenalin güvenli bir damar yolundan verilmelidir, çünkü ilacın damar dışına kaçması sonucu bölgesel iskemiye bağlı doku hasarı ve ülserler ortaya çıkabilir. Alkalen sıvılar içinde etkisini yitireceğinden sodyum bikarbonat ile bir arada kullanılmamalıdır. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ SODYUM BİKARBONAT Yeniden canlandırma uygulamalarının uzaması durumunda verilir. Ayrıca; ciddi metabolik asidoz, hiperkalemi ve hipermagnezemi durumunda da kullanılır. Trakeal yoldan verilmemelidir. Güvenli bir damar yolundan verilmelidir. Katekolaminler ve kalsiyumla ile birlikte verilmemelidir. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ SODYUM BİKARBONAT DOZ: 1 mEq/kg İV/Kİ (%8.4’lük NaHCO3: 1ml/kg). Daha sonraki uygulamalara kan gazı ölçümleriyle karar verilir. Kan gazı ölçümü yapılamıyorsa her 10 dakikada bir 0.5-1 mEq/kg sodyum bikarbonat verilmesi düşünülebilir. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ GLİKOZ Kardiyak arrest tedavisinde, ancak hipoglisemi saptandığında glukoz verilir. DOZ: 0.5-1 gr/kg İV/Kİ (5-10 ml/kg %10 Dekstroz) ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ KALSİYUM Hemodinamik bozukluğa neden olan hipokalsemi ve hiperkalemi tedavisinde kullanılır. Ayrıca, hipermagnezemi ve kalsiyum kanallarını kapatan ilaçların doz aşımı tedavisinde de kullanılabilir. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ KALSİYUM DOZ: 0.5-1 ml/kg (10%’luk kalsiyum glukonat İV/Kİ yavaş infüzyon.) Bu doz, gerektiğinde 10 dakika sonra tekrarlanabilir. Sonraki dozlar ise kalsiyum düzeyine göre ayarlanır. Güvenli bir damar yolundan verilmelidir. NaHCO3 ile karşılaştığında yapısal değişikliğe uğrar ve çökelti oluşur. ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ

BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRMESİ ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ