1 Alternatif Anlaşmazlık Çözümü Nedir? Raichel Hopkinson, Ortak, Anlaşmazlık Çözümü, Denton Wilde Sapte 18 Mart 2009 Britanya – Türkiye Avukatlar Birliği ve İngiltere ve Galler Hukuk Cemiyeti Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Semineri

Alternatif Anlaşmazlık Çözümü Nedir? Mahkeme muamelesi değildir (Bazı yetki alanlarında) tahkim de dahil uyuşmazlık çözümünün diğer bütün biçimlerini ifade etmede kullanılır Uluslararası düzlemde farklı yorumları vardır Giderek yaygınlaşmakta popülerleşmektedir Mahkeme sisteminin sorunlu olduğu yetki/yargı alanlarında özellikle çekicidir Hukuk davasına oranla daha ucuz, çabuk ve pratiktir

Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Yaygın Biçimleri: Tahkim Bilirkişi Kararı Arabuluculuk

Tahkim – temel bilgiler Duruşmalar özel olarak yapılır Esnektir: taraflar kuralları, yeri, uygulanacak kuralları, prosedürü, hakemleri belirleyebilir Heyet nihai ve bağlayıcı olabilecek bir karar verebilir Kararlar New York Sözleşmesinde geniş biçimde uygulanabilmektedir, bu yüzden uluslararası uyuşmazlıklara uygundur

Bilirkişi kararı – temel bilgiler Uyuşmazlık çözüme kavuşturulmak üzere bağımsız üçüncü tarafa havale edilir Genellikle spesifik teknik uyuşmazlıklar için kullanılır Bilirkişi seçimi ve tayini ilgili sözleşme maddesinde ayrıntılı olarak belirtilir Karar nihai ve bağlayıcı olabilir Hızlı ve gizliliğin sağlandığı bir süreçtir

Arabuluculuk Bir üçüncü tarafın (arabulucu) yardımıyla yürütülen yapılandırılmış bir müzakeredir Arabulucu tarafsızdır ve sorunlara ilişkin kanaat veya karar bildirme arayışında değildir Konsensüse dayalı, gayrı resmi, esnek ve bağlayıcı olmayan bir süreçtir Amaç, bağlayıcı bir mutabakat sonucu almaktır Gizlidir (veya taraflarca anlaşıldığı şekildedir) Bütün haklar mahfuzdur – taraflar arasındaki karşılıklı alışveriş arabuluculuk süreci dışında kullanılamaz Uluslararası düzlemde giderek yaygınlaşmaktadır

Alternatif Uyuşmazlık Çözümüne Giden Yollar? Sözleşme – Sözleşmeye madde konması ya da sonradan buna ilişkin anlaşma yapılması Anlaşma “artış maddesi” şeklinde olabilir, Alternatif Uyuşmazlık Çözümüne son sırada hukuk davası / tahkim olacak biçimde sıralı bir yaklaşım getirilebilir Sözleşme hükmünün olmadığı durumlarda, örneğin, mahkeme baskısı sonucu Taraflar mahkeme öncesinde veya sırasında Alternatif Uyuşmazlık Çözümüne başvurabilirler

Tahkim, Bilirkişi Kararı ve Arabulucuğun Ana Özelliklerinin Karşılaştırılması Ne zaman kullanılır? Kontrol Hız Maliyet Gizlilik Nihailik

Kilit özelliklerin karşılaştırılması - devam Ne zaman kullanılır? Tahkim Uluslararası uyuşmazlıklar Yürürlük gereği Bilirkişi Kararı Spesifik teknik sorunlar Uzun süreli projeler Arabuluculuk Ticari uzlaşma kapsamı Emsale gerek yoktur

Kilit özelliklerin karşılaştırılması - devam Kontrol Tahkim Tahkim maddesine dayalı olarak tam kontrol Esnektir – Kuralları taraflar belirler Bilirkişi kararı Sözleşme maddesine dayalı kontrol Karara bağlanacak sorunlar taraflarca belirlenir Arabuluculuk Katılım tarafların seçimine bağlıdır Arabuluculuğun veya prosedürün ayrıntılarını taraflar belirler

Kilit özelliklerin karşılaştırılması - devam Hız Tahkim Göreli olarak yavaş ilerler, bir yıl ve hatta daha uzun sürebilir Seçilen kurallara ve arafların tavrına bağlıdır Bilirkişi kararı Tahkimden hızlı, arabuluculuktan yavaştır Tarafların mutabakatına, sorunlara ve bilirkişiyle tarafların tavrına bağlıdır Arabuluculuk Çok hızlıdır

Kilit özelliklerin karşılaştırılması - devam Maliyetler Tahkim Maliyetli ve uzun olabilir Maliyetleri genellikle “kaybeden" taraf karşılar Bilirkişi kararı Daha ucuzdur, asıl olarak uzman ücretlerinden ibarettir Taraflar kendi maliyetlerini öderler Arabuluculuk Yasal giderler ve arabulucu giderleri Uzlaşma şartları

Kilit özelliklerin karşılaştırılması - devam Gizlilik Tahkim “Gizlilik“ ilkesi Yetki alanlarının / kurumların yaklaşım farklılığı Uygulamadaki mahkeme usullerine tabidir Bilirkişi kararı Mahrem ve gizlidir Arabuluculuk Gizlidir Bilgi alışverişi “taraflara halel getirmeksizin” yapılır Uzlaşmanın yürürlüğü (gerekli durumlarda) bir düzeye kadar ifşaata yol açabilir

Kilit özelliklerin karşılaştırılması - devam Nihailik Tahkim Tarafların karşılıklı anlaşmasına bağlıdır Sınırlı temyiz hakkından feragat edilebilir Bilirkişi kararı Tarafların karşılıklı anlaşmasına bağlıdır Karar genellikle nihai ve bağlayıcıdır Temyiz hakkı genellikle çok sınırlıdır Arabuluculuk Yalnızca uzlaşmaya varılması halinde Yalnızca uzlaşma anlaşması imzalandığında

Yürürlük Tahkim New York Sözleşmesi İç mahkeme prosedürleri Bilirkişi kararı Sınırlı yürürlük hakları Olası özet karar Arabuluculuk Uzlaşma anlaşması Sözleşmenin ihlali

Diğer arabuluculuk seçenekleri nelerdir? Arabuluculuk-Tahkim veya Tahkim- Arabuluculuk Erken Tarafsız Değerlendirme Uzlaştırma Uyuşmazlık İnceleme Kurullları

Sonuç Alternatif potansiyel olarak daha ucuz ve çabuk karar sunar Çok farklı türleri vardır; doğru seçenekte karar kılmak önemlidir Kilit nokta, uyuşmazlık karar maddesinin yazılmasıdır Kanıtlar, Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün giderek daha popülerleşme olasılığı olduğunu göstermektedir

Son olarak... Teşekkür ederim