( HATA VE AKIŞ KONTROLU – PROTOKOLLER – AĞ YAPILARI )

Hata ve Akış Kontrolü: Veri iletişimi sırasında gönderilen veriler çeşitli nedenlerle bozulabilir, verilerde hatalar oluşabilir. Bu durumda karşı tarafa gönderilmek istenen veriler dışında, bazen anlamsız, bazen de yanlış anlaşılabilecek bilgiler ulaşabilir. Bu hataların engellenmesi amacıyla hata denetim yöntemleri geliştirilmiştir[1].

Hata: Veri paketlerinin iletimi sırasında değişik nedenlere bağlı olarak bazı bitler bozulabilir. Bu olay çok az dahi olsa birçok uygulama tarafından kabul edilemez; paket içinde veriye ait tüm bitlerin hatasız aktarıldığı kabul edilir. 1 bit dahi bozulsa, tüm verinin yanlış anlaşılmasına sebep olabilir. Bu bozulmalara hata denir.

Hata Denetim Yöntemleri: Temel olarak iki sınıfa ayrılabilir. Birinci yaklaşımda gönderilen veriler arasına eklenen veriler alıcı tarafından hata kontrolü amacıyla kullanılır. Bu durumda, ek bit sayısına bağlı olarak hata tespiti yapılabileceği gibi, hata düzeltmesi de yapılabilir. Bu yaklaşımın en yaygın örneği modern iletişimde kullanılan parite bitidir[1].

Hamming Kodlaması: Hata düzeltmek için en yaygın kullanılan yöntem Hamming kodlamasıdır. Bu kodlamada gönderilen veri yolda belirli bir miktar bozulmuş bile olsa, alıcıda düzeltilebilmektedir.

Hata Düzeltme Teknikleri: Göndericinin bilgiyi bozulma durumunda tekrar göndermesinin güç olduğu bazı uygulamalarda, uygun kodlama ile hatanın alıcıda düzeltilmesine çalışılır. Hata düzeltme kodlaması kullanılırsa, alıcı vericinin gönderdiği veriyi belirli bir bozulma ölçüsüne kadar düzeltebilir. Verinin tekrar gönderilmesi istenmeden hata giderilebilir. Bu tür yöntem iletim yolu çok pahalı veya büyük bir gecikme yaratıyorsa kullanılmaktadır[2].

Otomatik Tekrarlama Talebi – ARQ(Automatic Repeat Request): Veriler transfer edildiği zaman, hata tespiti yapan alıcı terminal göndericiye verilerin hatalı olduğunu bir şekilde belirtmelidir. Genellikle verilerin doğru olarak alınması halinde ALINDI(ACK-Acknowledgement) paketi gönderilir. Bu paket alınmadığı takdirde gönderici verileri yeniden yollar. Bu hata düzeltme yaklaşımına ARQ denir[1].

AKIŞ KONTROLÜ NEDİR? Paketler hatalı olduğu zaman veri akışını bir şekilde durdurup hatalı paketleri yeniden yollamak ve işlem bitince normal akışa yeniden dönmek gerekmektedir. Bu işleme Akış Kontrolü denir.

PROTOKOL: İki bilgisayar arasında veri aktarımı için uygulanan kurallara protokol denir. Protokoller programlama dilleri gibidir. Protokoller katmanlar halinde tanımlanmıştır. Her bir katman, kendi içinde geliştirilebilir ve haberleşme türüne göre, yalnızca gereksinim duyulan katmanlar kullanılır.

OSI Katmanları: 1- Uygulama 2- Sunum 3- Oturum 4- Taşıma 5- Ağ 6- Veri Bağlantısı 7- Fiziksel

Ağ Yapıları: Ağ (network) kavramı, var olan kaynakların kullanıcılar tarafından beraber kullanılması, bilgiye ortak ulaşmaları ve buna bağlı olarak da maliyet ve zaman tasarrufu sağlayan bir iletişim ortamıdır. Bilgisayarların birbirlerine bağlanması için çeşitli ağ yapıları vardır. Yerel Alan Ağları ( LAN: Local Area Network) Geniş Alan Ağları ( WAN: Wide Area Network )

LAN ve WAN: LAN: Aynı bina içindeki bilgisayarları birbirine bağlayan ağlara Yerel ağ denir[2]. WAN: Şehirler veya ülkeler arası bilgisayarları birbirine bağlayan ağlara geniş alan ağ denir[6].

Ağ Bağlantı Çeşitleri: Bilgisayarların birbirlerine bağlantı şekillerine göre ağ çeşitlerini, 3 ana sınıfta inceleyebiliriz[1]. 1- Yıldız Bağlantı 2- Halka şeklinde Bağlantı 3- Veriyolu Şeklinde Bağlantı

Yıldız Bağlantı: Yıldız bağlantıda merkezi bir bilgisayar ve bun bağlı bilgisayarlar bulunur. Tüm haberleşme, merkezdeki bilgisayar üzerinden yapılır.

Halka Şeklinde Bağlantı: Sisteme bağlı tüm bilgisayarların halka şeklinde birbirleri ile ilişkilendirilmesi sonucu oluşur.

Veriyolu Şeklinde Bağlantı: Bu bağlantı şeklinde tek bir hat vardır ve tüm bilgisayarlar bu hatta bağlıdır. Hat üzerinden veri iletişimi yapılabilmesi için hattın kontrolünün ele geçirilmesi gerekir.

Kaynaklar: 1. Tünay Yarman, F., (2000), ”BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ”, Akademi Yayıncılık, Ankara. 2. Bilgisayar Haberleşmesi ve Ağ Teknolojileri, ÇÖLKESEN, ÖRENCİK Veri Haberleşmesi Temelleri, Yasin Kaplan. 3. www.network.com, Ağ yapıları, 06-05-2007. 4. http://www.qsl.net/ta2mbd/help/user/uygulama.htm, OSI, 06-05-2007. 5- http://www.odevsitesi.com/odevler/arsiv1/17291-akis-kontrolu-nedir.htm, Akış kontrolü, 06-05-2007. 6- www.santralci.com, LAN, 06-05-2007.