İlaçta reklam Eczacılık Teknolojisi Bölümü

6 Kasım 2010 BASIN AÇIKLAMASI

TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ MERKEZ HEYETİ VE 53 BÖLGE ECZACI ODASI BAŞKANI Bugünden itibaren Meclis Gündemine getirilmesi artık an meselesi olan Kanun Tasarısı’nın 11 inci maddesi, reçetesiz ilaçların topluma yönelik tanıtımının önünün açılması girişimidir ve açıkça mevcut yasal mevzuata aykırıdır.

Biz eczacılar, uzmanı olduğumuz ürünün herhangi bir meta, hastalarımızın da müşteri olmadığı yönündeki bilimsel bilgimize, meslek etiğimize dayanarak; ilacın reklamının yapılmasının olası risklerini ve tehlikelerini biliyoruz. Türk Eczacıları Birliği Merkez Heyeti ve 53 Eczacı Odası olarak, hem kanunlara aykırı hem sağlık otoritesinin hem de sağlık profesyonellerinin karşı olduğu, bu sağlıksız girişimden bir an evvel geri dönülmesini istiyoruz.

İlacın reklamının halka serbest olarak yapılması sonucu hem toplum sağlığı olumsuz olarak etkilenecek hem de reklamın getireceği maliyet ilaç fiyatlarına yansıyacağı için ilaç harcamaları da artacaktır. Ayrıca, tüketimi teşvik edici olarak yapılacak reklam sonucu gereksiz ve hatalı ilaç kullanımı da artış gösterecektir.

Bu durum kuşkusuz, hemen hemen her gün radyo, televizyon veya gazetelerde hatalı ve gereksiz ilaç kullanımı ile ilgili son derece üzücü haberler ile karşılaştığımız bir ortamda ilaçta reklamın nelere mal olacağının göstergesidir.

Bir kez daha hatırlatmak isteriz ki, bizler, halka sunduğu ürünün reklamının yapılarak, tüketimin arttırılmasına karşı çıkan tek meslek grubuyuz. Çünkü bizler, hastalarımızın sağlığını ne ekonomik menfaate ne de kârlılığa feda etmedik, etmeyeceğiz. Bu kararlılık ile 1996, 2003 ve 2009 yıllarında yayımlanan yönetmelikler ile reçetesiz ilaçların reklamının önünü açacak uygulamalara karşı dava açtık.

Sonuç bildirgesi Yasal mevzuata aykırı bu tasarıyı değerlendirecek olan milletvekillerimize ve tüm kamuoyuna bir kez daha hatırlatmak isteriz ki, • İlaç ve sağlık alanının özgün bir niteliği vardır, • İlaç ve eczacılık alanı herhangi bir “sektör” gibi değerlendirilemez, • Rekabet ilkelerinin bu özgün alanda yer alması mümkün değildir, • Ve ilaç herhangi bir ticari meta olarak görülemez.

REKLAM SERBEST OLURSA NELER OLABİLİR? İlaç reklamlarından etkilenerek doktorlara ve eczacılara danışmaksızın bilinçsiz bir tüketime yönelecek olan insanlar, önemli sağlık sorunlarıyla karşılaşacak.   Türkiye'de zehirlenmelerin yaklaşık yarısı yanlış ilaç kullanmaktan kaynaklanıyor. Etik gözetilmeksizin, tamamen kar amaçlı yapılacak olan reklamlar yüzünden bu oran daha da artacak.  

İlaç pazarında etkili olan yabancı sermayeli ve çok uluslu ilaç firmaları ile ithalatçılarının pazar payları büyüyecek, bu da gereksiz pek çok ürünün yerli piyasaya girmesine sebep olacak.   Çok uluslu ilaç firmalarının reklama ayıracakları büyük rakamlarla ilaç pazarındaki payları artacak. Bu da yerli ilaç firmalarının pazar paylarının gittikçe küçülmesine yol açacak. 

Geri ödemeden birçok ilaç çıkacak Geri ödemeden birçok ilaç çıkacak. Çünkü geri ödemesi yapılan ilaçların tanıtımı, yasak kapsamında bulunuyor.  İlaç fiyatları artacak ve ortalama gelir düzeyinin düşük olduğu ülkemizde büyük bir kitlenin ilaçlara ulaşımı engellenmiş olacak.   Yeni satış noktalarının devreye girmesiyle OTC ilaçları eczanelerden çıkarak market, parfümeri gibi yerlerde satılmaya başlayacak. İlaçların uygun ortamlarda satılmaması halk sağlığını olumsuz etkileyecek. 

CEVAP Liberal/neoliberal ekonomik politikaların baskın olduğu ülkelerde sosyal devletin temel yükümlülüklerinden vazgeçmesi ve buradan sağlanacak olan tasarrufun çoğunlukla üretken olmayan, istihdam yaratmayan rant-sermaye kesimlerine aktarılması ilaçta reklam konusunda öncelikli hedeftir.

Amerikan rüyasında her türlü sosyal güvenceden ve sağlık hizmetinden yoksun 45 milyon insana (12,5 milyonu çocuk) ve bunun iki katına yakın düşük sosyo-ekonomik seviyelerdeki yetersiz güvencesi olan insanlara yönelik değildir bu reklamlar. Tüketmek bir ayrıcalıktır ve tüketim en alttakiler için hayalin bile ötesindedir.

Türkiye gibi sosyoekonomik eşitsizliklerin, gelir uçurumunun, kayıt dışılığın, eğitim düzeyindeki genel geriliğin, bilimsel düşünce yerine dinsel inanışın, aklın yerine inancın baskın olduğu bir ülkede on milyonlarca insan televizyon kanallarında izleyeceği reklamlara göre karar verip raftan ilacını seçecek, kendi kendini sağıltacak. Bu mümkün değil!

ÖZET… "Raf üstü ilaç" düzenine geçmenin ardında küresel güç odaklarının belirlediği sağlık ve sosyal güvenlik reformu (!) ile tasfiye edilecek binlerce eczane ve onlarca küçük deponun yanı sıra geri ödeme kurumlarının krize girmesi sonucunda negatif ilaç listelerinin genişlemesiyle sağlık hakkını aşama aşama yitirecek olan yurttaşların çoğu adına kaygı duymamaksa elde değildir. Bu kaygıların nesnel dayanakları vardır ve gerçeğin ta kendisidir.