Kentleşme, Konut ve Afet Yasal Düzenlemeler ve Uygulamalarla 2002 – 2012 AKP dönemi Afet Yasası Kentsel Dönüşüm Politikaları Piyasa Merkezli Konut Üretimi Ceren Gamze Yaşar Ali İhsan Alpaslan Anısına Panel –EMO 2012 - Ankara

1/7 Kentleşme, Konut ve Afet 2002 – 2012 AKP dönemi 2001 – Kriz 3 Kasım 2002- AKP Tek Başına İktidar 2002 -2012 AKP'nin Merkezi ve Yerel Yönetimlerde Artan Gücü Hızlanan Yasama Süreci Hukuk Sisteminde Yapısal Dönüşümler Merkez-Yerel Dengesi ve Katılım Konusu Değişen Ekonomi: Üretimin yerini Tüketimin Alması Kentsel Ekonomide Güçlenen İnşaat Sektörü, Konut ve Arsa Pazarı 2008-2009 – Kriz 2011 genel seçim 2012 Afet/Kentsel Dönüşüm Yasası 2012 Ekim - Kentsel Dönüşüm atağı: 33 il 2012 Kasım Bütünşehir Yasası: 13 yeni Büyükşehir

2/7 1 2 3 Kentleşme, Konut ve Afet 2002 – 2012 AKP dönemi Konu ile ilgili olarak, 2002 – 2012 arasında öne çıkan 18 Yasa, 1 Yasa tasarısı, 2 Kanun Hükmünde Kararname incelenmiş ve kapsamlarına / vurgularına / etkilerine göre sınıflandırılmıştır. Güç ve Yetki Dağılımını Yeniden Yapılandıranlar: Merkez – Yerel Dengesi ve Katılım Arsa Piyasasını ve Arazi Kullanımını Yeniden Yapılandıranlar: Mekanın Metalaşması ve Yeniden Metalaşması; Değişen Koruma Anlayışı Konut Sektörünü Yeniden Yapılandıranlar: Yatırım Aracı Olarak Konut ve Konut Sektörü Girişimcisi Devlet 1 2 3

3/7 Kentleşme, Konut ve Afet 2002-2012 Arası Yasal Düzenlemeler 5393 6306 Afet Yasası 5393 Belediye Kanunu Bütün- şehir Yasası 6306 Afet Yasası 6306 Afet Yasası

4/7 Kentleşme, Konut ve Afet 2002-2012 Arası Yasal Düzenlemeler Yasal dönüşümün son ve en önemli halkası: 6306 Afet Riski Altındaki Alanları Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Genel Eleştiriler Afet ve Riskler İle İlgili Politika Geliştirmekten Uzak Olma 2. Ölçek Sorunu: Ülke – Yapı ölçeğinde önlem alma ara ölçekleri öngörmeme 3. Yetki ve Katılım Sorunları: Mekan Üretiminde Mutlak Güç Sahibi Bakanlık 4. Denetim Mekanizmalarının Ortadan Kalkması: Acele Kamulaştırma ve/veya Tahliye ve Yıkım; Alabildiğine büyüyen kentler, yeni konut alanları 5. Planlama ve Şehirciliği süreç dışı bırakma, kentleşmeyi kuralsızlaştırma

5/7 Kentleşme, Konut ve Afet 2002-2012 Arası Yasal Düzenlemeler Yasal dönüşümün son ve en önemli halkası: 6306 Afet Riski Altındaki Alanları Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Genel Eleştiriler - Devam 6. Kentsel mekanı risk alanı olarak değil, dönüşmesi gereken, rant kaynağı olarak görme; Kırsal alanı afet ve risk konusunda göz ardı etme, rezerv alan muamelesi yapma 7. Eşitsiz kentsel gelişimi derinleştirecek adımları atma; kent yoksullarının durumunu derinleştirme 8. Muğlak bir dil ile yazılmış yasa ile, kullanacak iktidara uçsuz bucaksız bir özgürlük alanı tanıma 9. Mekan ve mülkiyet üzerinde mutlak güç sahibi haline gelerek, iktidar, halkın geçmişine, birikimine, yıkımlarla; geleceğine ve emeğine de borçlandırarak el koyma

6/7 Kentleşme, Konut ve Afet 2002-2012 Arası Yasal Düzenlemeler Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı 13 yeni Büyükşehir 29 Bütünşehir Federal Devlet Tartışmaları ve Yerelleşme Konusu: federal devlete bir gidiş mi bu? Ya da bir yerelleşme hareketi? Küçük yerleşim yerleri ve kır konusu: kırın kentleşmesi Geriye kalanlar: 52 il ne olacak? Mekan üretimi ve konut sorunu Kırsal/Tarımsal üretim konusu: ismen kentleşen kırın tarım üzerine olası etkileri

7/7 Kentleşme, Konut ve Afet Yasal Düzenlemeler ve Uygulamalarla 2002 – 2012 AKP dönemi 7/7 Yapılan Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Uygulanan Kentsel Politikalar ve Etki Alanları Devlet Alanı Girişimci Devlet: -Devlet eliyle kar amaçlı konut üretimi – TOKİ -Özelleştirme ile başa baş giden hazine arazilerinin imar hakkı verilerek satışı: rantı piyasaya bırakılan ucuz arsa üretimi Pazar Alanı Güçlenen, merkeze oturan İnşaat, Emlak ve Konut Sektörleri: Ekonominin Lokomotifi haline gelen üretken olmayan sektörler – Toprağa gömülen para Toplumsal Alan Artan yoksulluk ve yoksulluk tabanlı kentsel dışlanma: Kentsel dönüşüm ve sürgün Kentsel toplumsal hareketler; artan örgütlenme ve yaşam alanlarında direniş

Ve mekan…

Kentleşme, Konut ve Afet Yasal Düzenlemeler ve Uygulamalarla 2002 – 2012 AKP dönemi Afet Yasası Kentsel Dönüşüm Politikaları Piyasa Merkezli Konut Üretimi Ceren Gamze Yaşar Ali İhsan Alpaslan Anısına Panel –EMO 2012 - Ankara