CİNSEL SALDIRILARDA GEBELİK SORUNU: BİR OLGU SUNUMU EKİZOĞLU O, İNCE O, KANTARCI N, FİNCANCI ŞK. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Adli Tıp AD Bu durum doğacak bebeğin yaşaması için sağlıklı şartları oluşturmadığından, gebeliğin terminasyonu için hasta Kadın Doğum Polikliniğine yönlendirilmiş; TCK 99. madde ile birlikte tıbbi özellikleri de gözetilerek gebeliğin sonlandırılması endikasyonu konmuştur. Gebelik Kadın ve Doğum Kliniğinde sonlandırıldıktan sonra gebelik ürününün İlgili Cumhuriyet Savcısı aracılığı ile DNA testleri yapılabilmesi için Adli Tıp Kurumuna gönderilmesi sağlanmıştır. Kadına yönelik cinsel şiddet gerek kadına getirdiği toplumsal damgalanma gerek istenmeyen gebelik ve cinsel temasla bulaşan hastalıklar açısından günümüzde büyük bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Cinsel şiddet sıklıkla eş veya tanıdığı bir kişi tarafından uygulanmakla birlikte, yabancı kişi veya kişilerin cinsel şiddet uygulaması ile de karşılaşılabilmektedir (1). WHO ( Dünya Sağlık Örgütü ) 2005 yılında yayınladığı bir raporda her 4 kadından birinin hayatlarında tecavüz veya tecavüz girişimi kurbanı olacağını bildirmektedir (2). Cinsel şiddetin istenmeyen sonuçlarından biri olan gebelik, mağdurun uğradığı şiddet sonrası önlenebilir bir sonuç olmasına rağmen, gerek cinsel saldırıya uğrayanların kapsamlı bir tıbbi destek alabilecekleri merkezlerin bulunmaması, gerekse saldırıya uğrayanın eğitim, mental durum gibi özellikleri, toplumsal baskılar, savaşlar gibi nedenlerle cinsel şiddet mağdurları ilerlemiş gebelik haftaları ile karşımıza çıkabilmektedir (3,4). Gebelik terminasyonu ile ilgili olarak 1983 tarihli 2827 sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun ile belirlenen ve 10 haftadan büyük gebeliklerin ancak tıbbi endikasyonlar ile terminasyonunun mümkün olduğu süreç, yeni TCK’nın 99. maddesi ile bir suçun mağduriyeti sonucu oluşmuş olan gebeliğin 20 haftaya kadar sonlandırılabilme olanağını uygulamaya sokmuştur (5). İlgili yasa maddesinin 6. kadının rızası olmak koşulu ile gebeliğin sona erdirilebileceği ve bunun şartları belirlenmiştir. Yeni yasal düzenlemenin cinsel şiddet mağduru kadınlarda mağduriyetin giderilmesindeki önemi ve yasanın uygulanmasında seçilebilecek yöntemler ve adli tıp uygulamalarının bu süreçteki rolünü tartışmak amacıyla İstanbul Tıp Fakültesi, Adli Tıp Polikliniğine 2005 yılı içerisinde başvuran 20 haftalık gebe bir olgu sunulmuştur. Giriş ve Amaç Yaşam içinde kişilerin uğradıkları istismar, bireyde kısa veya uzun dönemli olumsuzluklara neden olabilir. Organik birtakım bozukluklar ortaya çıkabileceği gibi, psikiyatrik bozukluklar da görülebilmekte ya da varolan rahatsızlıkların şiddeti artmaktadır (6). Kişilerin uğradıkları şiddetin sonucunda meydana gelen fiziksel hasar değerlendirilirken, travmanın ruhsal sonuçları klasik travma tedavilerinde göz ardı edilmektedir. Ruhsal bozuklukların tedavisinde hastanın durumunu kötüleştirecek ve tedavisini aksatacak organik sorunların da ayrıca ele alınması gerekmektedir(7). Sunulan olgu TSSB ve majör depresyon tanısı almıştır. Bu hastalığının tedavisi için gerekli olan ilaçları kullanabilmesi ve TSSB ’nin şiddetini arttırdığı düşünülen gebeliğin sonlandırılması istenmiştir. Olgu olaydan çok sonra sağlık birimine müracaat etmiş ve fizik bulgular kaybolsa dahi gebelik ile birlikte psikolojik bulguların tespiti ekip çalışması ile ortaya konmuştur. Bu arada gebelik terminasyonu sonucunda alınan gebelik ürününden DNA tiplendirmesinin yapılması için Cumhuriyet Savcılığı, Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı ve Adli Tıp Anabilim Dalı ekip çalışmasının bir örneğini ortaya koyarak adli sürecin sağlıklı işlemesine olanak tanımıştır. Cinsel saldırıya uğrayanlarda saldırıdan hemen sonra muayene yapılamadığında, ruhsal travmanın yol açtığı yıkımının tanınması ve tanımlanması bazen tek delil olarak karşımıza çıkabilir. Sunulan olgudaki gibi gebelik ilerledikten sonra başvuru gerçekleşebilir. Cinsel saldırı mağdurları, gebeliğin sonlandırılması talebinde bulunabilecekleri gibi, sunulan olguda gebeliğin tıbbi nedenlerle sonlandırılması gerekebilmektedir. Bu durumlarda gebeliğin sonlandırılması sonrasında gebelik ürünleri de, failin belirlenmesinde önemli bir delil olmaktadır. Cinsel saldırı olgularının muayene aşamasında çok etkili önlemler alınmalıdır. Burada olguya tekrar bir travma yaşatmadan sorunun çözümüne yardımcı olmak, sağlık çalışanının en önemli görevi olmalıdır. Erken dönemde muayenesinin yapılabilmesi, gebeliği önleyici tedavinin uygulanması ile gebelik oluşmadan sorunun erken dönemde çözülmesini sağlayacaktır. Sunulan olguda, başvuruda gecikme olmasına karşın, yeni yasal düzenlemelerden de yararlanılarak, tüm olumsuzluk ve zorluklara rağmen cinsel saldırı olgusunda ekip çalışmasının örneği verilmiştir. Bu etkin çalışma sisteminin ve bu olgularda uygulanacak kontrol listelerinin ayrıntılı biçimde hazırlanarak uygulanmasına çalışılmalıdır. Tartışma ve Sonuç İstanbul Tıp Fakültesi, Adli Tıp Polikliniğine 2005 yılı içerisinde Psikiyatri Anabilim Dalı’ndan konsültasyon istenmesi ile başvuran 1978 doğumlu olgu, yaklaşık 5 ay önce tanımadığı 2 kişi tarafından tecavüze uğradığını, bu olayı kimseye anlatmadığını, adet gecikmesi ve karın ağrıları başlayınca annesi ile kadın doğum uzmanına gittiklerini yapılan muayenesi sonucunda 20 haftalık gebeliği olduğunu öğrendiğini belirtmektedir. Yapılan muayenesinde; hastanın devamlı olarak ağladığı, huzursuz olduğu, sıklıkla intihar etmek istediğini söylediği ve ara ara öfke patlamaları yaşadığı gözlenmiş olup, epilepsi hastası olduğu; fizik muayenesinde genel durum iyi, bilinç açık TA:110/70 mmHg, dinlemekle kalp ve solunum sesleri normal, batın serbest, uterus pelvis dışında ve derin palpasyonla hissediliyor. Batında gebelik çizgileri oluşmuş, göğüsler büyümüş ve papilla mammarialar koyulaşmış olarak bulundu. Jinekolojik muayenede hijyen kötü, mukozalar hiperemik, hymen deflore görüldü. Psikiyatri Kliniğinin yaptığı muayene sonucunda TSSB, majör depresyon tanıları yanı sıra Epilepsi Psikozu ve Mental Retardasyon tanısı aldığı, cinsel saldırı sonucu gebe kaldığı kararına varılan ve Psikiyatri Kliniğine yatırılması için acil endikasyon verilen hastanın psikiyatrik durumunun ve almakta olduğu tedavinin bebek için risk oluşturduğu; ayrıca bebeğin doğmasının hastanın halihazırdaki klinik tablosunu kötüleştireceği ve suisid riskini arttıracağı belirtildi. Olgu Sunumu Kaynaklar 1. Sözen Ş., Elmas İ., Sözen A., Fincancı ŞK. Aile içi bir istismar olgusu, Adli Tıp Bülteni, 1999;4(3):109-12. 2. WHO ( World Health Organization ), World Report on Violence and Health 2005 3. Holmes MM, Resnick HS, Kilpatrick DG, Best CL. Rape-related pregnancy: estimates and descriptive characteristics from a national sample of women. Am J Obstet. Gynecol. 1996 Aug;175(2):320-4; discussion 324-5. 4. Roberts GL, Lawrence JM, Williams GM, Raphael B. The impact of domestic violence on women’s mental health, Aust N Z J Public Health 1998;22(7):796-801. 5. Türk Ceza Kanunu, http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/kanunlar_sd.durumu?kanun_no=5237, Erişim Tarihi : 06.05.2006 6. Special Report of the World's Women 2005: Progress in Statistics*Focusing on sex-disaggregated statistics on population, births and deaths, Demographic and Social Statistics Branch, United Nations Statistics Division Department of Economic and Social Affairs 7. Isabel Ruiz-Pérez, Juncal Plazaola-Castaño, María Álvarez-Kindelán, Marisa Palomo-Pinto, Mercedes Arnalte-Barrera, Álvaro Bonet-Pla. Sociodemographic Associations of Physical, Emotional, and Sexual Intimate Partner Violence in Spanish Women, Annals of Epidemiology, 2006 May;16(5):357-363