Ziraat Yüksek Mühendisi Samsun Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Organik Arıcılık Dr. Ali KORKMAZ Ziraat Yüksek Mühendisi Samsun Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü

Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200 yıllık Firavun mezarında kurumuş bal bulunmuştur. 3.000 yıl önce Sümerler balı ilaç olarak kullanmıştır. Tüm dini metinlerde bal ve arıya yer verilmiştir. Hititler ve Osmanlıda arıcılık için özel yasalar yapılmıştır. Kısacası arıcılık tarihi insanlık tarihi kadar eskidir.

Arıcılığın Tarihi 1568'de ana arının yumurtadan oluştuğu saptanmıştır. 1609'da ana arının dişi olduğu anlaşılmıştır. 1638’de bal arıları Amerika kıtasına götürülmüştür. 1771’de ana arının havada çiftleştiği belirlenmiştir. 1788'de işçi arıların petekler üzerinde dans ettiği saptandı. 1851’de Langstroth tipi kovan geliştirilmiştir. Bu kovanlar verim artışı yanında arıcılığın ticari bir iş kolu olmasına katkıda bulunmuştur.

Arıcılığın Tarihi

İlkel Kovanda Arıcılık

İlkel Kovanda Arıcılık

İlkel Kovanda Arıcılık

Modern Kovanlarda Arıcılık

Ürün Çeşitliliği

Dünyada Arıcılık Dünya'da 52 milyon bal arısı kolonisi bulunmakta olup toplam bal üretimi 1.120.000 tondur. Koloni başına bal verimi 21.5 kg/koloni’dir. Koloni sayısı bakımından Çin 6.390.000 koloni ile birinci Etiyopya 5.200.000 koloni ile ikinci ve Türkiye 4.200.000 koloni ile üçüncü sıradadır. Bal verimi bakımından 211.791 ton ile Çin birinci, 87.270 ton ile ABD ikinci, 70.000 ton ile Arjantin üçüncü ve 65.000 ton ile Türkiye dördüncü sıradadır.

Türkiye’de Arıcılık Türkiye'de 4.200.000 adet koloni bulunmaktadır. Bu kolonilerden 65.000 ton bal ve 4.000 ton balmumu üretilmektedir. Koloni başına bal verimi 16 kg/kolonidir. Koloni sayısı bakımından en zengin bölgeler sırasıyla Ege, Karadeniz ve Akdeniz Bölgeleridir. Koloni sayısı ve bal üretiminin en yoğun olduğu iller sırasıyla Muğla, Ordu, Adana ve İzmir’dir.

Türkiye’de Arıcılık Türkiye'de 40.000 aile arıcılıktan geçinmektedir. Arıcıların %80'i kolonilerini Ege ve Akdeniz sahil kuşağında kışlatmaktadır. Mayıs başında İç, Orta, Doğu ve Güney Anadolu Bölgelerine götürmektedirler. Daha sonra Haziran-Ağustos aylarında bir kısım arıcı pamuk balı için Urfa, Diyarbakır, Aydın, Denizli ve İzmir illerine; bir kısmı ayçiçeği balı için Trakya ve Ege Bölgelerine gitmektedirler.

Arı Ürünleri Bal Polen Arı Sütü Balmumu Propolis Arı Zehiri Ana Arı Larva Oğul Paket Arı

Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 11 Temmuz 2002 24812 Sayılı Resmi Gazete

Yönetmeliğin Amacı ... bitkisel, hayvansal ve su ürünlerinin ve bu üretimler için kullanılan her türlü girdilerin organik tarım metoduna uygun bir şekilde üretilmesi, işlenmesi, ambalajlanması, etiketlenmesi, depolanması ve taşınması ile yurt içinde ve dışında pazarlamasındaki her aşamanın kontrolünün yapılması, sertifikalandırılması, denetlenmesi hususlarında uygulanacak esasları belirlenmesi ...

Organik arıcılık yapılacak alan, asgari uçuş çapı 3 km Organik Arıcılık Sahası Organik arıcılık yapılacak alan, asgari uçuş çapı 3 km olmak koşuluyla kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşunca 1 yıl önceden kontrol altına alınır.

Organik Arıcılık Sahası Tarımsal üretim yapılmayan alanlarda geçiş süreci uygulanmaz. Bir müteşebbisin, aynı bölgede birçok arıcılık birimini işletmesi durumunda bütün birimler bu Yönetmelik gereklerine uygun olmalıdır.

Organik Arıcılık Ürünleri Arıcılık ürünleri yalnızca bu Yönetmelik hükümlerinin asgari bir yıl uygulanması kaydıyla organik ürün olarak satılabilir.

Organik Arıcılıkta Arı Kolonisi Arıların yerel koşullara adapte olabilme kapasitesi, dayanıklıkları ve hastalıklara karşı dirençliliklerine göre Apis mellifera tür ve ekotipleri tercih edilmelidir. Kovanlar kolonilerin bölünmesi veya bu Yönetmelik hükümlerine uygun işletmelerden oğul veya kovan alınarak oluşturulmalıdır.

Organik Arıcılıkta Arı Kolonisi Kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşundan önceden izin alınması kaydıyla bu Yönetmeliğe uygun olmayan mevcut üretim birimlerindeki kovanlar, organik arıcılıkta kullanılabilir. Bir yıllık geçiş süreci içerisinde arı oğulları, bu Yönetmelik hükümlerine göre üretim yapmayan arıcılardan sağlanabilir.

Organik Arıcılıkta Arı Kolonisi Sağlık veya felaket nedenleriyle yüksek hayvan ölümlerinin olması durumunda ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun kovanların mevcut olmaması halinde, geçiş sürecine tabi olmaları kaydıyla, kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşu tarafından kovanların yeniden oluşturulmasına izin verilebilir.

Organik Arıcılıkta Ana Arı Kovanların yenilenmesi amacıyla, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan, yılda %10 oranında ana arı, organik üretim yapan birimlerden alınan peteklere veya petek temellerine yerleştirilmeleri kaydıyla, organik üretim yapılan birimlere alınabilir. Bu durumda geçiş süreci uygulanmaz. Ana arının kanatlarını kesmek yasaktır. Ana arıların değiştirilmesi esnasında eski ana arının öldürülmesine izin verilir.

Organik Arıcılıkta Kovan Kovanların yerleştirildikleri alanlar kovanların tanımları ile birlikte kaydedilmelidir. Kovanlar esas olarak çevreye ve arıcılık ürünlerine risk getirmeyen doğal malzemelerden yapılmalıdır. Kovanlarda yalnızca arı reçinesi, balmumu ve bitki yağları gibi doğal ürünler kullanılabilir.

Organik Arıcılıkta Balmumu Yeni çerçeve için balmumu organik üretim yapan birimlerden sağlanmalıdır. Organik üretilen balmumunun pazarda mevcut olmaması ve tepe kısımlarından alınmış olması kaydıyla, özellikle yeni tesislerde veya dönüşüm süreci esnasında organik üretim biriminden alınmayan balmumunun kullanılmasına kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşu tarafından izin verilir.

Organik Arıcılıkta Flora Arılar için yeterli nektar ve polen kaynağı bulunmalı, suya erişim imkanı olmalıdır. Kovan bölgesinin 3 km çapı içerisinde bulunan nektar ve polen kaynakları esas olarak organik olarak üretilen ürünlerden ve/veya doğal bitki örtüsünden oluşmalıdır. Arıların taşınması sırasında hayvanlara stres yaratmaktan kaçınılmalıdır.

Organik Arıcılıkta Flora Ana yollara 1 km mesafede; ağır sanayi tesisleri, reaktörler, hidrolik ve termik enerji santrallerine, maden işletmelerine, kentsel atıkların toplu bırakıldıkları alanlara 3 km mesafedeki tarım arazilerinde organik tarım yapılamaz.

Organik Arıcılıkta Besleme Kötü iklim koşullarında suni yemleme organik biçimde üretilmiş ve aynı organik üretim biriminden sağlanan bal ile yapılır. Ayrıca organik biçimde üretilen şeker şurubu veya organik şeker melası kullanılmasına izin verilebilir. Suni yemleme ile ilgili olarak kovan siciline, ürünün tipi, tarihi, miktarı ve kullanıldığı kovanlara dair bilgiler yazılmalıdır. Suni yemleme yalnızca son bal hasadı ile müteakip nektar veya balözü döneminden önceki 15 gün arasında yapılabilir.

Organik Arıcılıkta Bal Hasadı Arıcılık ürünlerinin hasat yöntemi olarak petekler içerisindeki arıların yok edilmesi yasaktır. Bal çıkarılması işlemlerinde kimyasal sentetik kovucu müstahzarların kullanılması yasaktır. Bal çıkarılmasında içinde yavru bulunan peteklerin kullanımı yasaktır.

Organik Arıcılıkta Tedavi Koloniler hastalanırsa derhal tedaviye alınmalı ve gerekirse koloniler ayrı kovanlarda izole edilmelidir. İlaçlar Türk İlaç Kodeksine uygun olmalıdır. Kimyasal bileşimli ilaçlar yerine fitoterapik ve homeopatik tedavi yöntemleri kullanılmalıdır. Varroa bulaşan erkek yavru arılar yok edilebilir.

Organik Arıcılıkta Tedavi Varroanın ortaya çıkması durumunda formik asit, laktik asit, asetik asit ve oksalik asit ve mentol, timol, okaliptol veya kafur kullanılabilir. Çerçeve, kovan, petek gibi malzemeleri zararlılardan korumak amacıyla sodyum hipoklorit, kostik soda, vd yanında buhar veya doğrudan alev gibi fiziki uygulamalar yapılır.

Organik Arıcılıkta Tedavi İlaçların kolonilerin imha edilmesine yol açabilecek şekilde hastalığın veya zararın giderilmesinde etkisiz kalması veya etkisiz kalmasının muhtemel olması durumunda bir veterinerin sorumluluğunda, kimyasal bileşimli ilaçlar kullanılabilir. Ancak, önleyici tedbir olarak kimyasal bileşimli ilaç kullanımı yasaktır.

Organik Arıcılıkta Tedavi Tedavi, kimyasal bileşimli ilaçlar ile yapılırsa, bu dönem içerisinde tedavi altındaki koloniler izole edilmiş bir kovana alınmalı ve tüm balmumu bu Yönetmeliğe uygun balmumu ile değiştirilmelidir. Sonradan bu kolonilere bir yıllık geçiş süreci uygulanmalıdır.

Organik Arıcılıkta Tedavi Veteriner ilaçlarının uygulandığı zamanlar ürünün tipi, aktif farmakolojik madde de dahil, konulan teşhis, patolojisi, uygulama şekli, tedavi süresi ve ilaç kesilme süresi açıkca kaydedilmeli ve ürünler organik ürün olarak pazarlanmadan önce kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşuna bilgi verilmelidir.

Organik Ürünlerin İşlenmesi Organik ürün konvansiyonel ürünle aynı mekanda, aynı anda işlenemez. Organik ürünün işlenmesi esnasında, sentetik ve kimyasal katkı maddeleri kullanılamaz. Organik ürünün işlenmesi esnasında, ışınlama yöntemi kullanılamaz. Organik ürünün işlenmesi esnasında, organik niteliğini koruyacak hijyenik tedbirler alınır.

Organik Ürünlerin Paketlenmesi Organik ürün, işleme esnasında, genetik olarak değişikliğe uğratılamaz Organik ürün, plastik koruyucu ve metal kaplarla ambalajlanacaksa, kapların ürünle temas edecek yüzeyleri organik madde ile kaplanmalıdır Ürünün organik niteliğini koruyacak bütün hijyenik tedbirler alınır.

Organik Ürünlerin Etiketlenmesi Etiket üzerinde; Ürünün adı ve organik ürün olduğu Hasat yılı, kime ait olduğu Organik ürün logosu Kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşunun adı, logosu ve sertifika numarası, kod numarası Ürünün tam liste içeriği, Türk Malı olduğu Üretim yeri, üretim ve son kullanma tarihi

Organik Ürünlerin Depolanması Organik ürünler konvansiyonel ürünlerden ayrı olarak depolanır Organik ürünlerin depolanması sırasında herhangi bir kimyasal ilaç kullanılmaz. Ancak CO2 gazı kullanılabilir. Organik ürünlerin kimyasal maddelerle gelişmelerinin hızlandırılmasına, veya bu Yönetmelikte belirtilmeyen kimyasal temizlik maddeleriyle yıkanmasına izin verilmez.

Organik Ürünlerin Taşınması Kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşu ürünü taşıma koşullarını önceden belirler. Uygun paket ve konteynırlar ile kapalı biçimde, içindekilerin karışmasını önleyerek etiketlenmiş olarak taşınabilirler.

Organik Ürünlerin Taşınması Organik ürün otoyol kenarında bekletilemez. Tüketiciye paketlenmemiş şekilde ulaşan ürünler, yakıt kullanan araçlarla taşınıyorsa çift muhafazalı kapalı kaplarla etiketlenmiş olarak taşımaya özen göstermelidir.

Organik Ürünlerin Pazarlanması Organik ürünler konvansiyonel ürünlerden ayrı reyonlarda satılır. Organik ürünler ana caddeler ve günde 1000’den fazla aracın geçtiği yollarda, açıkta veya mağazanın caddeye bakan kısmında ambalajsız olarak satılamazlar.

Organik Ürünlerin Pazarlanması Ambalajsız olarak satılan organik ürünlerin üzerinde ürün etiketi bulunmalıdır. Organik ürün ambalajı üzerinde etiket bulunmalıdır. Geçiş süreci ürünlerinin etiketlerinde, geçiş süreci ürünü olduğu açıkça beyan edilmelidir.

T e ş e k k ü r l e r . . . samsun1964@hotmail.com