MODÜL 1 Nehir Havzası Yönetim Planlaması Senad Ploco

Politika Döngüsü Politik ağırlık Dönem Problem Tanımlama Politika Oluşturma Proje Uygulama Yönetim ve Kontrol Politik ağırlık Dönem

Planlama Planlama gelecekte bir zaman diliminde belli hedeflere ulaşabilmek için karar alma ya da su kaynaklarının alternatif yollarla ilgili seçeneklirin ortaya konduğu sürekli ve yapılandırılmış bir süreçtir. Plan belli bir zaman aralığında iç ve dış bağlayıcılığı ve tekrarlanabilen faydaları olan planlama çalışmaları sonucu ortaya çıkan kamunun ulaşımına açık bir dokümandır.

Entegre Nehir Havzası Yönetimi’deki ‘Entegre’ ne anlama geliyor? Kurumsal Entegrasyon Sektörel Entegrasyon Uluslararası Su tedarik şirketi Uzamsal entegrasyon Madencilik şirketi Ulusal STKlar Bölgesel Deniz koruma Yerel Tarım Ekonomi Mühendislik Doğa bilimleri Sosyal bilimler Bilimsel entegrasyon

Planlama türleri Stratejik planlama Operasyonel planlama Bilgisel İndirect bağlayıcılık Uzun vadeli Ulusal Yukardan aşağı Entegre Operasyonel planlama Yasal bağlayıcılık Direkt bağlayıcılık Kısa vadeli Nehir Havzası Aşağıdak yukarı Sektör

Planın fonksiyonu Temel envanter ve dokümantasyon mekanızmaları Çevresel hedefler Kalite ve miktar hakkında bilgi Su durumu ve insan etki ve baskılarıyla ilgili bilgi Meşruiyet ve halkın katılımı Önlemler Programının Koordinasyonu Farklı plan seviyelerinin kooordinasyonu Diğer doğal kaynak yönetimleri ile koordinasyon Nehir Havzası Bölgeleri ile ilgili Avrupa Komisyonuna Raporlama İlk plan için zamanlama: 6 yıl

Planning issues Karmaşıklık Zamanlama ve zaman tablosu Adaylık sürecindeki ülkeler Uluslararası nehir sorunları Alt-aktivitelerin karşılıklı bağımlı Katılık Süreç yaklaşımı vs. son-ürün yaklaşımı Halkın katılımı Araç ve veri varlığı Kapasite Geliştirme

Nehir Havzası Yönetim Planı (Ek VII) Nehir Havzası Bölgesinin belirlenmesi Nehir Havzası Bölgesinin karakteri Önemli insan etki ve baskılarının özeti Korunan alanların belirlenmesi ve haritalanması İzleme ağları haritası Çevresel hedefler listesi Ekonomik analiz özeti Önlemler Programı özeti Özet de dahil olmak üzere detaylı programın onayı Önlem ve sonuçlar ile ilgili halkın bilgilendirilmesi ve katılımı ile ilgili özet Yetkili kurumlar listesi Halktan bilgi ve görüş prosedürleri ve iletişim noktalar

Önemli Planlama İlkeleri Sürdürülebilir Kalkınma İlkesi (nesiller arası eşitlik) Entegrasyon İlkesi (doğal, sosyo-ekonomik ve yönetimsel-idari mevzuatlarda Nehir Havzası konularında geniş kapsamlı analizler) Tedbir İlkesi ( çevresel felaketleri engellemek ve zararları önlemek amacıyla önlem alıcı tedbirlerin alınması) Kirleten Öder İlkesi ( Kirliliği önleme amacıyla kamusal alanda halka ceza metodu ile direktif empoze edilmemeli) Şeffaflık İlkesi (Alınacak ve planlanan tüm kararlar şeffaf olmalı ve toplumun tüm kitlelerinin katılımı sağlanmalı)

Uygulama Fazı Halkın bilgilendirme ve katılım süreci (devam eden) İlgili çıkar gruplarının aktif katılımı (devam eden) Önlemler Programı’nın uygulanması İzleme Değerlendirme Revizyon

Planlama süreci

Nehir Havzası Bölgesi (WFD: md. 2-3) Nehir Havzası Bölgesinin belirlenmesi Nehir havzası ve akiferlerin şeması (Alt)Havza, Havza, Bölge (Uluslararası) Akifer ve kıyı alanları da dahil Farklı yöntemler Bu bölgeler için idari yetkililerin atanması Uluslararası nehir havzaları ve akiferleri için düzenlemelerin belirlenmesi

Nehir Havzası Bölgelerinin Özellikleri (md. 5 ) Genel karakterizasyon Korunan alanların kaydedilmesi İnsan baskı ve etkilerinin belirlenmesi Su kullanımının ekonomik analizi

Karakterizasyon Kategorileme Tipoloji Su kütlelerinin şeması Yüzey suları referans durumları Sistem A (2 hedef seviye) Çok iyi durum: hemen hemen hiç bozulmamış İyi durum: çok az eksik Sistem B (2 hedef seviye) Maksimum ekolojik potansiyel İyi ekolojik potansiyel

Referans şartlar Sistem A: Çok iyi durum: hemen hemen hiç bozulmamış Referans veri Modeller Paleo veri Uzman görüşleri Sistem B: maksimum ekolojik potansiyel Hidro-morfolojik kısıtlar Ekonomik derogasyonlar (uygulanabilirlik)

Korunan alanlar İçme suyu kaynakları Ekonomik öneme sahip sucul türler Rekreasyonel sular Besin hassas alanlar Tür habitat koruma alanları Başka direktif, anlaşma vb. kapsamındaki diğerleri

Ekonomik analiz Mevcut su kullanımları ile ilgili ekonomik analiz Ekonomik gelişme hakkında temel plan Maliyet karşılama ve su hşzmetleri fiyatlandırması değerlendirmesi Önlemlerin maliyet-etkinliği Bilgi eksikliklerinin giderilmesi Önemli su sorunlarının belirlenmesi

İnsan etki ve baskıları Su kütleleri üzerinden insan baskısı Yüzey ve Yeraltı Beklenen etkiler Risk analizi (gerçekleştirilemeyen çevresel hedefler için) Risk altındaki su kütlelerinin tespiti İzleme sistemi

Yeryüzü Su Alanlarının Çevresel hedefler (fasıl 4) Alanların yok olmasını ve bozulmasını engelleme İyi yeryüzü su kaynaklarının yeniden canlandırılması Ekolojik olarak potansiyeli olan yerlerin yeniden canlandırılması Uygulama ölçütleri Kirliliğin öncelikli olarak azaltılması Tehlike yaratan şeylerin öncelikli olarak kesilmesi

Yeryüzü, yeraltı, akarsu ve kıyı sularının gözlenmesi (Fasıl 8) HEDEFLER Denetleme Gözlemi: uzun vadeli biyolojik, fiziksel ve kimyasal parametre değişimlerini içerir. Her nehir havzası için tutarlı ve kapsamlı olarak statülerinin belirlenmesi İşlevsel Gözlem: su kaynaklarının ve alanlarının yaşadığı değişikleri incelemek ve risk analizi yapmak Risk değerlendirmesinin yapılması Ölçütlerin değerlendirilmesi Soruşturma Gözlemi: detaylı inceleme Yöntem ve Usüller

Kirletici döngüsü Subsistence=survival ICZM Training, Georgetown XI/1999 Subsistence=survival

Temel süreçler ICZM Training, Georgetown XI/1999 Subsistence=survival

Kirletici taşıma kuralları ICZM Training, Georgetown XI/1999 Subsistence=survival

Yüzey suları için çevresel hedefler (madde 4) Kalite kaybının önlenmesi Yüzey sularında ‘iyi durum’un sağlanması Büyük ölçüde değiştirilmiş sularda iyi ekolojik potansiyelin sağlanması Önlemlerin uygulanması (a.o) Öncelikli kirletici maddelerin azaltılması Öncelikli tehlikeli maddelerin durdurulması

Yerlatı suları için çevresel hedefler (madde 4) Yeraltı sularının kirlenmesinin önlenmesi Yeraltı su kütlelerinin restorasyonu Su çekimi ve besleme arasında dengenin sağlanması

Yüzey, yeraltı, geçiş ve kıyı sularının izlenmesi (madde. 8) Hedefler nehir havzası bölgesindeki su durumu ile ilgili tutarlı ve kapsamlı bir inceleme Risk analizi Önlemlerin değerlendirilmesi Yöntemler Teftiş izlemesi (tüm biyolojik, hidro ve fiziko-kimyasal parametrelerde uzun dönemli değişiklikler) Operasyonel izleme: Önlemler Programı ile su kütlelerinin ‘risk altında’ durumunun değişmesi Tetkik: daha detaylı analiz için

Su Çerçeve Direktifi ve İzleme

Boşluk Analizi Mevcut durumun değerlendirilmesi Çevresel hedeflerle kıyaslanması Durum analizi ‘Benchmark’lar İndikatörler Ana önemli sorunların çözümlenmesi Halkın katılımına bağlı

Önlemler Programı (Madde 11) Yüzey ve yeraltı sularının kalite ve miktarı Mevcut AB yaptırımları Diğer direktif ve yönetmelikler kapsamında Ör. tehlikeli maddeler, içme suyu kalitesi ve daha katı EWFD vb. Temel önlemler: 2015’e kadar iyi kalitenin sağlanması (sonraki slayt) Tamalayıcı (ekstra) önemler (sonraki slayt) Ek önlemler (uluslararası anlaşmalarla)

Temel Önlemler Hassas alanların genişletilmesi (zonlama) Raporlama ve yetkilendirme Su kullanım ve deşarj izin sistemleri Kaynak koruma alanları Deşarj kontrol yaptırımları Ücret ve fiyatlandırma sistemi Koordinasyon mekanizması Altyapı geliştirme ve adaptasyonu

Tamamlayıcı önlemler İyi uygulama kuralları Gönüllü anlaşmalar Benchmark sistemi Gönüllü anlaşmalar Farkındalik yaratma kampanyaları Ekonomik ve vergi araçları Sektör için danışmanlık programları Tarım, sanayi vb.